KİK’e yansıyan somut olayda;
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihaleye teklif sunan Reşat Kosova (Kent Hafriyat) adlı istekli ile şirketlerinin sahibi ve müdürler kurulu başkanı olan Mesude Kosova’nın adreslerinin, telefon ve faks numaralarının aynı olduğu gerekçesiyle anlaşmalı teklif sundukları şeklinde değerlendirilmelerinin mevzuata aykırı olduğu, zira Reşat Kosova (Kent Hafriyat) adlı istekli ile şirketlerinin sahibi ve müdürler kurulu başkanı Mesude Kosova’nın adreslerinin aynı olmadığı, Mesude Kosova’nın şirkete ait konutta ikamet etmediği, farklı firmaların aynı adreste bulunmalarının ve teminat mektuplarının aynı bankadan alınmasının tek başına yasak fiil ve davranış olarak kabul edilemeyeceği iddia edilmekte ve itirazen şikâyet başvurusunun Kurumca incelenerek gereğinin yapılması istenmektedir.
Ayrıca Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi vekili tarafından sunulan ve 04.01.2019 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan ek dilekçede mevzuata aykırı olarak gelir kaydedilen geçici teminatlarının iade edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Uyuşmazlığa konu ihalenin Süleymanpaşa Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 21.02.2018 tarihinde gerçekleştirilen “Fen İşleri Müdürlüğünün Çalışmalarında Kullanılmak Üzere Taşıt (Kamyon) İş Makinaları Kiralama İşi” olduğu, ihaleye on isteklinin katıldığı,
08.03.2018 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararında “İhaleye teklif veren Reşat Kosova ile Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin teklifleri uygun olmadığından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesine göre değerlendirme dışı bırakılmıştır.” hususuna yer verildiği ve ihalenin Ens Atık Yönetimi Temizlik Taşımacılık Gıda ve San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, S.S. 123 Nolu Çorlu Damperli Motorlu Taşıyıcılar Koop.un ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından 27.03.2018 tarih ve 19596 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunulması üzerine Kurul tarafından alınan 17.04.2018 tarihli ve 2018/UH.II-809 sayılı karar ile “Anılan tüm hususlar birlikte değerlendirildiğinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunmanın ön koşulunun idareye usulüne uygun şikâyet başvurusu yapılması olduğu, başvuru sahibinin idareye yaptığı şikâyet başvurusunda, şirket adına şikayet başvurusunda bulunan kişinin imza sirkülerinin aslının ya da yetkili mercilerce onaylı örneğinin sunulmadığı, başvuru sahibinin teklif zarfında da şikâyet başvurusunda bulunan kişinin imza sirkülerinin sunulmadığı anlaşıldığından başvurunun idare tarafından şekil yönünden reddedilmesinde herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmış olup iddia konusu hususlar incelenmeksizin başvurunun şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle… Başvurunun reddine” karar verilmiş olup Ankara 2. İdare Mahkemesi tarafından 05.10.2018 tarih ve K:2018/1810 sayı ile “dava konusu işlemin iptaline” karar verilmesi üzerine alınan 28.11.2018 tarihli ve 2018/MK-391 sayılı karar ile “1- Kamu İhale Kurulunun17.04.2018 tarihli ve 2018/UH.II-809 sayılı kararının iptaline, 2- Başvuru sahibinin iddialarının esasının incelenmesine geçilmesine,” karar verildiğinden işbu inceleme yapılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
…
Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:
…
- j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.
…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
- a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
- b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.
- c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
- d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.
- e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun dördüncü kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde ise “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.
İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.
Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur.
İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.” hükmü yer almaktadır.
Anılan mevzuat düzenlemelerinden Kanun’un 17’nci maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında Kanun’un dördüncü kısmında belirtilen hükümlerin uygulanacağı açıktır. Aynı zamanda isteklilerin hangi durumlarda geçici teminatlarının gelir kaydedileceği de 4734 sayılı Kanun kapsamında açıkça düzenlenmiştir. Bu çerçevede anılan Kanun’un 17’nci maddesinde belirtilen (e bendi hariç) yasak fiil veya davranışlarda bulunanların geçici teminatlarının gelir kaydedileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.
İdarenin şikayet başvurusuna verdiği cevapta “Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin birim fiyat teklif mektubunda telefon numarasının “0282 653 66 00”, fax numarasının ise “0282 654 89 00” olarak belirtildiği ve ihaleye teklif veren Kent Hafriyat (Reşat KOSOVA)’nın birim fiyat teklif mektubunda yer alan telefon ve fax numaraları ile birebir aynı olduğu görülmüştür.
Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin teklifi kapsamında 13 Kasım 2013 tarih ve 8442 sayılı Ticaret Sicili Gazetesi’ni sunduğu, söz konusu Ticaret Sicili Gazetesi’ne göre şirketin sermayesinin tamamının Mesude KOSOVA’ya ait olduğu, Mesude KOSOVA’nın ikamet adresinin Havuzlar Mah. Gülhan Sok. 19/3 Çorlu/Tekirdağ olduğu, aynı Ticaret Sicil Gazetesi’nde Mesude KOSOVA’nın 20 yıllığına Müdürler Kurulu Başkanlığı’na seçildiği ve Zafer ÜSTÜN ile Reşat KOSOVA’nın münferiden yetki şekliyle Şirket Müdürü olarak seçildiği görülmüştür. Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin teklifi kapsamında sunduğu 13 Kasım 2013 tarih ve 8442 sayılı Ticaret Sicili Gazetesi’ne göre münferiden yetki şekliyle Şirket Müdürü olan Reşat KOSOVA’nın Kent Hafriyat (Reşat KOSOVA) adına teklifi imzaladığı görülmüştür. Ayrıca Kent Hafriyat (Reşat KOSOVA)’nın birim fiyat teklif mektubunda yer alan adresinin Havuzlar Mahallesi Gülhan Sokak No:19/3 Çorlu/Tekirdağ olduğu görülmüş ve bu adresin aynı zamanda Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sermayesinin tamamına sahip olup şirketin müdürler kurulu başkanı olan Mesude KOSOVA’nın ikamet adresi ile birebir aynı olduğu tespit edilmiştir.
Başvuru sahibi Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile ihaleye teklif veren Kent Hafriyat (Reşat KOSOVA)’nın teklif dosyaları kapsamında sundukları geçici teminat mektuplarının Türkiye İş Bankası A.Ş. Çorlu Şubesi tarafından aynı tarihte düzenlendiği görülmüştür.
Bu durumda; başvuru sahibi Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile ihaleye teklif veren Kent Hafriyat (Reşat KOSOVA)’nın birbirlerinin teklifleri hakkında bilgi sahibi olabilecekleri ve rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunma hali ile doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif verme hususları ile yukarıda yer verilen tespitler bir arada değerlendirildiğinde bahse konu fiil veya davranışlar 4734 sayılı Kanunu’nun 17’nci maddesi kapsamında değerlendirilmiştir.” tespit ve değerlendirmelerine yer verildiği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından;
Birim fiyat teklif mektubunda telefon numarasının “0282 653 66 00”, fax numarasının ise “0282 654 89 00” olarak belirtildiği ve teklif mektubunun şirket müdürlerinden Zafer Üstün tarafından imzalandığı, imza sirkülerinde 105******** T.C. kimlik numaralı Zafer Üstün ve 121******** T.C. kimlik numaralı Reşat Kosova’nın şirketi münferiden temsile yetkili olan şirket müdürleri olduğu,
13 Kasım 2013 tarih ve 8442 sayılı Ticaret Sicili Gazetesi’nin sunulduğu, söz konusu Ticaret Sicili Gazetesinde şirketin sermayesinin tamamının Mesude Kosova’ya ait olduğu, Mesude Kosova’nın ikamet adresinin Havuzlar Mah. Gülhan Sok. 19/3 Çorlu/Tekirdağ olduğu, aynı Ticaret Sicil Gazetesi’nde Mesude Kosova’nın 20 yıllığına Müdürler Kurulu Başkanlığı’na seçildiği ve Zafer Üstün’ün 10 yıllığına, Reşat Kosova’nın ise 20 yıllığına münferiden yetki şekliyle şirket müdürü olarak seçildiği görülmüştür.
Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından idareye yapılan şikayet başvurusu ekinde yer alan imza sirkülerinin eki olarak idareye sunulan 120******** T.C kimlik numaralı Mesude Kosova’nın nüfus cüzdanı örneğinde Mesude Kosova’nın medeni durumunun “evli”, nüfusa kayıtlı olduğu ilin “Tekirdağ”, ilçenin “Çorlu”, mahallenin “Reşadiye Mahallesi”, cilt no’nun “0***”, aile sıra no’nun “0****”, sıra no’nun “0***” olduğu,
Türkiye İş Bankası Çorlu Şubesi tarafından düzenlenen 20.02.2018 tarihli ve TMDZ18-21076 mektup no’lu geçici teminat mektubunun sunulduğu tespit edilmiştir.
Kent Hafriyat Nakliyat Taşeronluk- Reşat Kosova tarafından;
Birim fiyat teklif mektubunda telefon numarasının “0282 653 66 00”, fax numarasının ise “0282 654 89 00” olarak belirtildiği ve teklif mektubunun Reşat Kosova tarafından imzalandığı, teklif mektubunda tebligat adresi olarak Havuzlar Mah. Gülhan Sok. 19/3 Çorlu/Tekirdağ adresinin belirtildiği, 121******** T.C. kimlik numaralı Reşat Kosova’nın imza beyannamesinin sunulduğu, 01.03.2013 tarihli imza beyannamesinde Reşat Kosova’nın adresinin Havuzlar Mah. Gülhan Sok. 19/3 Çorlu/Tekirdağ olarak belirtildiği,
Reşat Kosova’nın imza beyannamesinde nüfus bilgilerinin “…Çorlu Nüfus Müdürlüğü’nden verilmiş 27.05.2011 tarih, 6*** kayıt, A** seri ve 9***** numaralı fotoğraflı nüfus cüzdanına göre Tekirdağ ili Çorlu ilçesi Reşadiye mahallesi/köyü * cilt, *** aile sıra, ** sıra numaralarında nüfusa kayıtlı olup, baba adı Ziyaetdin, ana adı Cevriye, doğum tarihi 3.4.1968, doğum yeri Çorlu olan ve halen yukarıdaki adreste bulunduğunu, okuryazar olduğunu söyleyen, 121******** T.C. kimlik numaralı Reşat KOSOVA…” şeklinde yer aldığı,
Ayrıca Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan imza sirkülerinde şirket müdürlerinden olan Reşat Kosova’nın nüfus cüzdanının örneğinin yer aldığı, cüzdanda Reşat Kosova’nın medeni durumunun “evli”, nüfusa kayıtlı olduğu ilin “Tekirdağ”, ilçenin “Çorlu”, mahallenin “Reşadiye Mahallesi”, cilt no’nun “0***”, aile sıra no’nun “0****”, sıra no’nun “0***” olduğu,
Türkiye İş Bankası Çorlu Şubesi tarafından düzenlenen 20.02.2018 tarihli ve TMDZ18-21081 mektup no’lu geçici teminat mektubunun sunulduğu tespit edilmiştir.
Türkiye İş Bankası Çorlu Şubesi’ne yazılan 25.12.2018 tarihli ve 31636 sayılı yazı ile “…Şubeniz tarafından düzenlenen anılan geçici teminat mektuplarının düzenlenmesi talebiyle başvuran kişi/kişilere ve düzenlenen geçici teminat mektuplarını şubenizden kim ya da kimler tarafından teslim alındıkları…” hususlarında bilgi talep edilmiş olup bankanın 07.01.2018 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan 02.01.2019 tarihli ve No:AE-1520/6 sayılı cevabi yazısında;
| Mektup No | Lehdar | Teslim Alan | Teslim Alan TCKN |
| TMDZ18-21076 | Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. | Didem Cemile TUNCEL | 36********* |
| TMDZ18-21081 | Kent Hafriyat Nakliyat Taşeronluk- Reşat Kosova | Didem Cemile TUNCEL | 36********* |
bilgilerine yer verildiği tespit edilmiştir.
Ayrıca başvuru sahibi Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin tek ortağı ve müdürler kurulu başkanı Mesude Kosova ile Reşat Kosova’nın kayıtlı oldukları nüfus bilgilerinin sıra no hariç aynı olması ve ikamet adreslerinin aynı olması hasebiyle 04.02.2019 tarihli ve 2707 sayılı yazı ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden anılan iki kişinin akrabalık bağının tespit edilerek tarafımıza bildirilmesi istenmiş olup 06.03.2019 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan Genel Müdürlüğünün 01.03.2019 tarihli ve E.28883 sayılı cevabi yazısında “120******** Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numaralı Mesude KOSOVA ile 121******** Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numaralı Reşat KOSOVA arasında eş bağı dışında herhangi bir akrabalık bağına rastlanmamıştır.” hususunun yer aldığı tespit edilmiştir.
Yapılan tespitler çerçevesinde;
- Kent Hafriyat Nakliyat Taşeronluk- Reşat Kosova adına teklif mektubunu imzalayan Reşat Kosova’nın aynı zamanda Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.nin münferiden şirketi temsile yetkili müdürü olduğu,
- İki isteklinin de birim fiyat teklif mektubunda belirttikleri telefon ve faks numaralarının aynı olduğu,
- Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sermayesinin tamamına sahip ve şirketin müdürler kurulu başkanı olan Mesude Kosova’nın ikamet adresi ile Kent Hafriyat Nakliyat Taşeronluk-Reşat Kosova adına teklif sunan Reşat Kosova’nın ikamet adreslerinin aynı olduğu,
- Temsan Hafriyat Nakliyat İnşaat Madencilik Turizm Çevre Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin tek ortağı ve şirketin müdürler kurulu başkanı olan Mesude Kosova ile gerçek kişi tacir Reşat Kosova (Kent Hafriyat Nakliyat Taşeronluk)’nın evli olduğu,
- Aynı tarihte düzenlenen geçici teminat mektuplarının iki istekli adına da Türkiye İş Bankası Çorlu Şubesi’nden Didem Cemile Tuncel isimli aynı kişi tarafından teslim alındığı hususlarının söz konusu isteklilerin birbirlerine ait teklif fiyatlarından ihaleden önce haberdar olma hususunda kuvvetli karine teşkil ettiği, bu çerçevede anılan durumun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendinde yer verilen “rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak” kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu itibarla başvuru sahibinin bu yöndeki iddialarının reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Konuya ilişkin KİK kararı bu yönde olmakla birlikte, hem KİK kararlarında hem de Mahkeme kararlarında farklı değerlendirmelerinde bulunduğunu ifade etmeliyiz. Kararda anılan durumların “söz konusu isteklilerin birbirlerine ait teklif fiyatlarından ihaleden önce haberdar olma hususunda kuvvetli karine teşkil ettiği” belirtilmiştir.
