4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun 24 üncü maddesinde; “Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;
a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,
Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 ‘sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.
….” hükmü yer almaktadır.
Kanunda yer alan söz konusu hükümden hareketle mal ve hizmet alımlarıyla yapım işlerinde yapılabilecek iş artışı oranlarına aşağıda yer verilmiştir.
Yapım işleri | Hizmet alımları | Mal alımları | |||
Anahtar teslimi götürü bedel | % 10 | Götürü bedel | İş artışı olmaz | Götürü bedel | İş artışı olmaz |
Birim fiyat | % 20 | Birim fiyat | % 20 | Birim fiyat | % 20 |
Tablodan da görüleceği üzere anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde % 10 iş artışı yapılması öngörülmüşken, götürü bedel ihale edilen hizmet alımları ile mal alımlarında iş artışı yapılması öngörülmemiştir.
Bu nedenle götürü bedel ihale edilen hizmet alımları ve mal alımlarında iş artışı yapıyorsanız hata yapıyorsunuz demektir.
Mal ve hizmet alımları genel olarak değerlendirildiğinde, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinin birim fiyat teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilmesi zorunludur. Yine birden fazla mal kaleminden oluşan mal alımlarının da birim fiyat teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Söz konusu iki durum dışında mal ve hizmet alımlarının götürü bedel veya birim fiyat üzerinden ihale edilmesi noktasında idareler takdir hakkına sahiptir.
Hal böyle olmakla birlikte anılan mal ve hizmet alımları dışında kalan ve işin devamı esnasında iş artışı yapılması muhtemel olan hizmet alımları ile mal alımlarının da, götürü bedel ihale edilen hizmet alımları ve mal alımlarında iş artışı mümkün olmadığı için, birim fiyat üzerinden ihale edilmesi önerilmektedir.