Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;
Açıklama istenilen iş kalemleri için öngörülen metrajların idare tarafından tespit edilen metrajlar ile uygunluk göstermediği, yaklaşık maliyette yer alan metrajlara göre % 10’u aşan eksiklikler olduğu, eksik gösterilen metrajların parasal tutarlarının isteklinin teklifine eklendiği takdirde teklif sıralamasını değiştirdiği,
İdarece yaklaşık maliyetin TÜİK İnşaat Maliyet Endeksi ve Değişim Oranına göre güncellenmiş olmasına rağmen ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama istenilen iş kalemleri için herhangi bir güncelleme yapılmadan açıklamada bulunmasının kendi lehine fiyat avantajı yaratacağı,
Açıklama istenilmeyen analiz girdileri için istekli tarafından hiçbir fiyat öngörülmediği, Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer verilen açıklamalar uyarınca açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin birim fiyatlarının tevsik edilmesine gerek olmamakla birlikte söz konusu girdilerin de iş kalemlerinin bir parçası olduğu dikkate alındığında, girdiler belirtilmeden yapılan analizlerin ihale dokümanına ve birim fiyat tariflerine uygun olup olmadığı kontrolünün yapılamayacağı, ayrıca açıklama istenilen analiz girdilerinin içerisinde yer alan girdiler için farklı analizlerde farklı fiyatlara yer verildiği,
Analizlerde, hesap cetvelinde, alt analizlerde ve fiyat tekliflerinde aritmetik hata bulunduğu, analiz ve fiyat tekliflerindeki birim fiyatlar ile hesap cetvelindeki birim fiyatların birbiri ile uyumlu olmadığı, sunulan analizlerin idarenin belirlemiş olduğu analiz formatlarına uygun olmadığı, açıklama istenmeyen analiz girdilerinin miktarlarının değiştirildiği, açıklama istenilen iş kalemleri için düzenlenen analizlerde yer alan girdi miktarlarının birim fiyatlara aykırı olarak değiştirilmiş olduğu,
Açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin hazırlanan analizlerde yer alan poz numaraları ile tanımlarının idarece açıklama istenilen iş kalemlerinde belirtilen poz numaraları ve tanımları ile uyumlu olmadığı, ayrıca sunulan analizlerin teknik olarak da istenilen şartları karşılamadığı,
Sunulan analizlerdeki işçilik ücretlerinin yürürlükte olan asgari ücretin altında olduğu, aynı poz numaralı işçilik giderleri için farklı analizlerde farklı ücretlerin belirlendiği,
Açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan 18.233/9A1 iş kalemine ait analiz içerisinde yer alması gereken 04.612/3A1 poz numaralı 0.50+0.40+(40 MM Dolgulu poliüretan yalıtımlı çatı paneli) girdisi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın güncel birim fiyatının bulunmadığı, bu iş kalemi ve girdi için Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesinde yazılı usullerden birinin tercih edilmesi gerektiği, fiyatın mevzuata uygun tevsik edilmediği,
Açıklama istenilen iş kalemlerinin analiz girdileri arasında yer alan nakliye girdisinin açıklamasında nakliye mesafelerinin hem eksik olarak belirtildiği hem de nakliye mesafesini tevsik edici herhangi bir belgenin sunulmadığı, ayrıca açıklama istenilmeyen nakliye girdilerine analizlerde yer verilmediği,
Açıklama istenilen ÖBF.002, ÖBF.002B1, ÖBF.042, ÖBF.064, ÖBF.068A, ÖBF.090, DOĞÖZ2, ELK-01, HT.ÖZEL-1, YT-ÖZEL-1 iş kalemleri başta olmak üzere üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerde teklifi düzenleyen firmaların teklife konu alanda faaliyet göstermediği, fiyat tekliflerini düzenleyen firmaların ihaleden önceki ya da bir önceki geçici vergi döneminde teklife konu malzemenin alım satımını yapmadığı, serbest muhasebeci tarafından imzalandığı, fiyat teklifleri üzerinde yazılması gereken ibarenin yanlış yazıldığı, tutanak tarih ve sayılarının bir kısmının belirtilmediği, sayısı belirtilenlerin ise ihale ilan tarihinden önceki bir tarih olduğu, fiyat tekliflerinin hangi geçici vergi dönemini kapsadığının anlaşılamadığı, fiyat tekliflerine dayanak oluşturan EK-0.5, EK-0.6 tutanaklarının fiyat teklifini düzenleyen Serbest Meslek Mensubundan istenilerek fiyat tekliflerinin doğruluğunun teyit edilmesi gerektiği,
Açıklama istenilen DOĞÖZ2, ELK-01, HT.ÖZEL-1, YT-ÖZEL-1 tesisat iş kalemleri için alınan fiyat tekliflerinde malzeme ve montaj bedelinin ayrıştırılarak gösterilmesi gerekirken malzeme ve montaj dahil fiyat teklifi alındığı, KTB-ELK.17.001 poz numaralı iş kalemi her ne kadar inşaat iş kalemleri içerisinde yer alsa da aslında tesisat iş kalemi olması nedeniyle fiyat teklifinin malzeme+montaj şeklinde ayrıştırılarak alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü ve Tebliğ açıklamalarından, teklifi aşırı düşük olarak belirlenen isteklilerin tekliflerinin reddedilmeden önce idarece aşırı düşük teklif açıklaması isteneceği, idare tarafından ihale dokümanı kapsamında anahtar teslim götürü bedel işlerde sadece girdi cinsinin belirlendiği analiz girdileri ile miktar ve tutarlarının belirlenmediği analiz formatlarının, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarece tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden (paçal iş kalemleri) için ise analiz girdileri ile miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının isteklilere verilmesi gerektiği, istekliler tarafından tekliflerinde önemli olduğu idarece tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi uyarınca yapılacak açıklamada sorgulamaya konu iş kalemleri/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde belirtildiği şekilde sunulması ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerin idarece verilen analiz formatına uygun olması gerektiği anlaşılmaktadır.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen başvuru konusu ihaleye 17 istekli tarafından teklif verildiği, idarece belirlenen sınır değer tutarının (14.237.458,49) altında kalan 4 (dört) istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan isteklilerden Centilmen İnş. Mak. Elek. Gıda Mad. Taah. San. ve Tic. Paz. Ltd. Şti., Efferent İnş. A. Ş. ve Fff İnş. Taah. Tur. Ener. Tar. ve Hay. Hizm. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasına cevap vermemesi nedeniyle tekliflerinin reddedildiği, diğer istekli Mustafa Güler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunarak ihalenin üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise Akzemin Müh. A.Ş.nin belirlendiği görülmüştür.
Sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen 4 (dört) istekliye gönderilen aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin yazıda “…12/12/2018 tarihinde ihalesi yapılan 2018/539952 İhale Kayıt Numaralı İlimiz Kınık Anadolu İmam Hatip Lisesi (24 Derslikli) + 100 Kişilik Pansiyon Binası ile Spor Salonu yapım işi için vermiş olduğunuz teklifiniz 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 38. Maddesi gereğince Aşırı Düşük olarak tespit edilmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 45. Maddesi gereğince; Yapım yönteminin ekonomik olması, Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, Teklif edilen işin özgünlüğü, Hususlarında 2018/539952 İhale Kayıt Numaralı İlimiz Kınık Anadolu İmam Hatip Lisesi (24 Derslikli) + 100 Kişilik Pansiyon Binası ile Spor Salonu yapım işinde kullanılacak proforma faturalar ile söz konusu teklifinizde önemli olduğunu tespit ettiğiniz bileşenler ile ilgili ayrıntıları, yukarıda belirtilen maddeleri metraj ve fiyat analizleri ile belgelendirmek suretiyle aşırı düşük teklifinize ilişkin savunmanızı 26/12/2018 tarihi mesai bitimine kadar İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü İnşaat ve Emlak Hizmetleri Bölümü İhale Birimine vermeniz hususunda gereğini rica ederim.” ifadelerine yer verildiği, yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesi, açıklama istenilen analiz girdileri listesi, açıklama istenmeyen analiz girdileri listesi ile sıralı analiz girdileri listesi ve analiz formatlarına yer verildiği,
İhale komisyonu tarafından teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden inşaat ve tesisat iş kalemleri olmak üzere toplam 101 adet iş kaleminin açıklama istenen iş kalemi olarak belirlendiği, açıklama istenilen iş kalemleri arasında kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) olduğu (örneğin ÖBF 064, 18.233/9A1 vb…) aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklanması istenen özel iş kalemlerinin yer aldığı analiz formatlarının aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde isteklilere verildiği, ancak aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde verilen özel iş kalemlerinin analiz formatlarında girdi miktarlarına ilişkin bir belirleme yapılmadığı, idare tarafından değerlendirmenin istekli tarafından sunulan miktarlar üzerinden yapıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda bahsi geçen tespitler neticesinde, idarece aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak yapılmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu çerçevede,
1) Açıklama istenilecek tüm paçal ve özel iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılması,
2) Paçal ve özel iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması, farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı gösterilmesi,
3)Yukarıdaki işlemlerden sonra anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi ve açıklama istenilecek paçal ve özel iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,
4) Anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal ve özel iş kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi gerektiği,
5) Açıklama istenecek tüm paçal ve özel iş kalemlerine ait analiz formatlarının, söz konusu iş kalemlerinin miktarlarına yer verilmek suretiyle isteklilere gönderilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulama işleminin yukarıda bahsedilen hususlara uygun şekilde tekrar yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
