İsteklilerin tekliflerinde yüksek fiyat verilen bazı iş kalemlerine iş programında öncelik verilmesi ve bu iş kalemlerinin miktarlarında artışa gidilmesi suretiyle sözleşme bedelinin tamamlanması ile aynı sözleşme kapsamında düşük fiyat verilen iş kalemlerinin ise sözleşme bedelinin tamamlanması sebebiyle mevcut iş kapsamında yapılmayarak ikmale bırakılması aşağıya alınan Sayıştay Mali denetim Raporunda eleştiri konusu yapılmıştır.
Konuya ilişkin Sayıştay Mali denetim Raporunda aşağıdaki değerlendirme yapılmıştır:
Aşırı düşük teklif sınır değerinin üzerinde bir teklifle sözleşmeye bağlanan işlerde isteklilerin tekliflerinde yüksek fiyat verilen bazı iş kalemlerine iş programında öncelik verildiği ve bu iş kalemlerinden bazısının miktarlarında artışa gidilmesi suretiyle sözleşme bedelinin tamamlandığı, aynı sözleşme kapsamında düşük fiyat verilen iş kalemlerinin ise sözleşme bedelinin tamamlanması sebebiyle mevcut iş kapsamında yapılmayarak ikmale bırakıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde;
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur… ” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde ise; ihale komisyonu tarafından diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edileceği, teklif fiyatı aşırı düşük olanların teklifleri reddedilmeden önce, belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği ve aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen kriterlerin esas alınacağı düzenlenmiştir. Teklif fiyatı aşırı düşük olmayan isteklilerin tekliflerinde karlı iş kalemlerine yüksek, diğer iş kalemlerine ise düşük teklif verdikleri hallerde bu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle idarelerin bu tür teklifle sözleşme imzalamak durumunda kaldıkları hallerde, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla iş programını söz konusu olumsuzluğu giderecek şekilde hazırlatmaları ve onaylamaları önem kazanmaktadır.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İş Programı” başlıklı 17’nci maddesinin 1’inci, 6’ncı ve 7’nci bentlerinde;
“(1) Yüklenici, sözleşme veya eklerinde belirlenen süre içinde, idarece verilen örneklere uygun bir iş programını hazırlayarak, onaylanmak üzere idareye teslim edecektir.
…
(6) Yüklenici idarece onaylanmış iş programına aynen uymak zorundadır. Ancak zorunlu hallerde idarenin uygun görüşü ile iş programında değişiklik yapılabilir.
(7) işte idarece onaylanan bir süre uzatımı bulunduğu takdirde, yüklenici bu hususun kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde yeni süreye göre revize iş programı düzenleyerek idarenin onayına sunmak zorundadır.”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; iş programının işin sözleşmesinde ve Yapım İşleri Genel Şartnamesinde öngörülen hükümlere göre hazırlanması gerekmektedir. Söz konusu hükümlere göre, idarenin iş programının hazırlanmasında ve onaylanmasında geniş yetkileri bulunmaktadır. Bu nedenle isteklinin karlı iş kalemlerine aşırı yüksek fiyat verdiği durumlarda, idarenin de işin bütününü göz önüne alarak iş programının, kötü niyeti önleyecek ve kaynakların verimli kullanılması ve ihtiyacın uygun şartlarla zamanında karşılanmasını gözetecek şekilde hazırlanmasını sağlaması gerekmektedir.
İnceleme yapılan bölge müdürlüklerinde, isteklilerin tekliflerinde bazı iş kalemlerine yüksek, bazı iş kalemlerine ise düşük teklifler vererek yüksek teklif verilen iş kalemlerinin yapılması suretiyle sözleşme bedelinin büyük bir kısmının tamamlandığı, aynı sözleşme kapsamında düşük teklif verilen iş kalemlerinin ise o iş kapsamında yapılamadığı birçok iş mevcut olup, örnek mahiyetinde bu işlerden bir kısmına aşağıda yer verilmiştir.
…
Kamu idaresi cevabı
İhalesi yapılmış işlerin km’leri aynı görünmesine rağmen işlerin birbirinden farklı imalatları kapsadığını, işlerin bir tanesinin ikmal ihalesi olduğunu, diğerlerinin aynı kilometreleri kapsamakla birlikte ihale bünyesinde farklı projeler olduğunu;
İmalatı yapılan tüm projelerde yaklaşık maliyet ve iş programı 4734 sayılı Kanunun
5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerden olan kaynakların verimli kullanılması ilkesi gözetilerek hazırlandığını;
Ayrıca Yapım İşinin son ihalesinin sözleşmesinin 26.05.2011 tarihinde imzalandığını geçici kabulün ise 31.12.2011 tarihinde yapıldığını, bu nedenle anılan işin 2014 Yılı Sayıştay Sorgusuna konu olması anlaşılamadığını, bu durumun 2014 yılı Sayıştay Raporundan çıkartılmasının uygun mütalaa edildiğini;
Belirtmiştir.
Kamu İdaresi ayrıca bulgu ile ilgili olmak üzere, 4734 sayılı Kanuna göre ihale edilmiş olan işlerde; Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 21’inci maddesinde belirtildiği üzere, %20 ye kadar olan iş artışlarının verilebilmesi için, projenin tamamlanması zorunluluğu bulunduğu hususu ile projenin tamamlanamayacak olduğu durumlarda çalışmaların proje bütünlüğü ve trafik güvenliğini sağlayacak şekilde iş programı yapılarak; altyapı ve üstyapı imalatlarının bir bütünlük içerisinde tamamlanması ve iş artışı talebinde bulunulmaması hususunda Bölge Müdürlüklerinin yazılı olarak uyarıldığını belirtmektedir.
Sonuç olarak
İdare cevabında “Yapım İşinin son ihalesinin sözleşmesi 26.05.2011 tarihinde imzalandığını ve geçici kabulü de 31.12.2011 tarihinde yapıldığını bu nedenle anılan yolun 2014 Yılı Sayıştay Sorgusuna konu olmasının anlaşılamadığını, bu durumun 2014 yılı Sayıştay Raporundan çıkartılmasının uygun mütalaa edildiğini” belirtmekte olup idarenin bu itirazına katılmak mümkün değildir. Zira işin geçici kabulü 2011 yılında yapılmakla beraber işe ait 5 nolu kesin hakediş 2014 yılında düzenlenmiş olup, 2014 yılı bütçesinden söz konusu iş için toplam 5.219.071,25 TL ödenmiştir.
Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesi uyarınca yol yapım işleri için kesin proje ile ihaleye çıkılabilmesi mümkündür. Kesin proje ile ihaleye çıkılabilen işlerde de mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması gerekmektedir.
İdarenin cevabının da bulgumuzda yer alan hususları destekler nitelikte olduğu ortadadır. Şöyle ki; idare cevabında aynı kilometrelerde yeni imalatların ortaya çıktığını ve bu durumun maliyeti etkilediğini belirtmiştir. Yapılan işlerin bünyesinde öngörülemeyen birçok imalatın ortaya çıkması projelerin sağlıklı bir şekilde hazırlanmadığını göstermektedir
Bu hususun sonucunda da bulgumuza ekli tablolarda görüleceği üzere isteklilerin tekliflerinde yüksek fiyat verilen bazı iş kalemlerine iş programında öncelik verilmiş ve bu iş kalemlerinden bazısının miktarlarında artışa gidilmesi suretiyle sözleşme bedeli tamamlanmış, aynı sözleşme kapsamında düşük fiyat verilen iş kalemleri ise sözleşme bedelinin tamamlanması sebebiyle mevcut iş kapsamında yapılmayarak ikmale bırakılmıştır.
İsteklinin karlı iş kalemlerine aşırı yüksek fiyat verdiği durumlarda, idarenin de işin bütününü göz önüne alarak iş programının, kötü niyeti önleyecek ve kaynakların verimli kullanılması ve ihtiyacın uygun şartlarla zamanında karşılanmasını gözetecek şekilde hazırlanmasını sağlaması gerekmektedir.
Öneri
İdare cevabı ve bulguda yer alan öneriler doğrultusunda, projenin tamamlanamayacak olduğu durumlarda çalışmaların proje bütünlüğü ve trafik güvenliğini sağlayacak şekilde iş programı yapılarak; altyapı ve üstyapı imalatları bir bütünlük içerisinde tamamlanmalı; söz konusu işlerde iş artışına gidilmemelidir.
Very interesting details you have remarked, thanks for
posting.Raise your business