Konusu aynı olan, yakın tarihlerde ve aynı firmadan yapılan muhtelif büro mobilyaları alım işlerinin 4734 sayılı Kanunun 22/d maddesinden faydalanmak amacıyla parçalara bölünmesi aşağıya alınan Sayıştay Mali denetim Raporunda sorgulanmıştır.
Konusu aynı olan ve muhtelif büro mobilyaları alım işlerinin 4734 sayılı Kanunun 22/ d maddesinden faydalanmak amacıyla parçalara bölündüğü görülmüştür. Bu konuya ilişkin örnek uygulamalar şunlardır.
Tarihi Nosu Alımı Gerçekleştiren Birim Onay Tarihi İşin Konusu Ödeme Miktarı (TL)
02.10.2013-6576 İdari ve Mali İşler Daire Bşk. 09.09.2013 Büro mobilyaları alımı 49.017 (KDV hariç)
09.10.2013-6770 İdari ve Mali İşler Daire Bşk. 01.10.2013 Büro mobilyaları alımı 40.740 (KDV hariç)
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun birinci maddesinde bu Kanunun amacının, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemek olduğu belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 18 nci maddesinde ise idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde uygulanacak ihale usulleri;
- a) Açık ihale usulü.
- b) Belli istekliler arasında ihale usulü.
- c) Pazarlık usulü.
Olarak belirlenmiştir.
olup, bu madde de yer alan doğrudan temin usulü 30.07.2003 tarih ve 4964 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile ihale usulleri arasından çıkarılmıştır.
Bu durumda Kanunun yirmi ikinci maddesinde düzenlenen doğrudan temin, maddede belirtilen sınırlı hallerde ve bazı küçük alımlarda başvurulabilecek olan ve ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan karşılanabileceği bir alım usulüdür. Kanun koyucu Kanunun 22 nci maddesinde düzenlenen doğrudan temin ile ihtiyaçların karşılanması uygulamasını mümkün olduğunca sınırlı tutmak istemiş ve bunu da teminat altına almak amacıyla getirdiği Kanunun 62 nci maddesinin (ı) bendinde yer alan,
“Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” Hükmü ile teminat altına almak istemiştir
Ayrıca Kanunun “Temel ilkeler” başlıklı beşinci maddesinde de; İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları,
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemeyeceği,
Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemeyeceği,
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel ihale usulleri olduğu, diğer ihale usullerinin Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabileceği,
Hususları hüküm altına alınmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun yukarıda belirtilen hükümleri göz önüne alındığında, idarelerin ihtiyaçlarını karşılarken öncelikle temel ihale yöntemleri olan açık ihale ve belli istekliler arasında ihale yöntemine başvurmaları, doğrudan temin ile ihtiyaçlarını karşılama usulüne ise ancak Kanunun 22.nci maddesinde belirtilen sınırlı hallerde ve bazı küçük alımlarda başvurmaları, bu hallerde de Kamu İhale Kanununun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşmamaları gerekmektedir.
Sonuç olarak İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerini bir arada ihale etmemeleri ve eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerini kısımlara bölmemeleri gerekmektedir.
Kamu idaresi cevabı
Üniversitemizde Deprem güçlendirme çalışması yapıldığından mevcut büro mefruşat malzemelerin kullanılmaz duruma gelmesi ve Eğitimin başlamış olması nedeniyle Eğitim Öğretimin aksamadan yürütülebilmesi için (6576 ve 6770 yevmiye numaralı 16 Eylül 2014 tarih. 11609 nolu fatura ile; 07 Ekim 2014 tarih, 11613-11614 faturalar) doğrudan temin usulü ile alım yapılarak ihtiyaçlar temin edilmiştir.
Sonuç olarak
Kamu idaresi cevabında; sözkonusu alımların Kanunun 22-d maddesinden faydalanmak amacıyla parçalara bölünmesinin, hizmetin aksamaması, işlerin hemen yapılmasının zaruri hale gelmiş olması ve aciliyeti gibi nedenlerle yapıldığı belirtilmiştir.
Ancak Kanunun açık hükümleri karsısında yapılacak ihalelerde; Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerini bir arada ihale etmemeleri ve eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerini kısımlara bölmemeleri gerektiğinden idare tarafından yapılan bu tür uygulamaların önlenmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
