İDARELER HAK EDİŞ ÖDEME SÜRELERİNİN ÖTELEMEKTE ISRARCI. AMA KİK ÖYLE DEMİYOR!
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale konusu işin hakediş ödemelerine ilişkin olarak İdari Şartname ve Sözleşme Tasarısı’nda net bir düzenlemenin bulunmadığı, Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinde yer alan “ödeme evraklarının İl Sağlık Müdürlüğü Muhasebe Birimine gönderilmesine müteakip ilgili hastanenin nakit durumuna göre 60 (altmış) gün içerisinde ödeme yapılacaktır.” ifadesi ile idarenin takdirine bırakılmış bir ödeme düzeninin öngörüldüğü, hakediş ödemelerinde 60 gün gibi uzun bir süre öteleme yapılabileceği, hakedişin ne zaman muhasebe müdürlüğüne gönderileceğinin belirsiz olduğu, hakedişin tahakkuka bağlanma zamanına ilişkin ayrı bir düzenlemenin bulunmadığı, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesi uyarınca hakedişlerin tahakkuka 30 gün içinde bağlanması, tahakkuka bağlanmasını takip eden 30 gün içinde de ödeme yapılması gerektiği, Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinde yer alan düzenlemenin mevzuata uygun olmadığı,
İDDİA EDİLMİŞTİR.
KİK KARARINDA;
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde “…Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.
1- Toplam Bedel Üzerinden Birim Fiyat Sözleşmelerde;
Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.
İşe başladığından beri meydana getirilen işler, kontrol teşkilatı tarafından yüklenici veya vekili ile birlikte hesaplanır ve bulunan miktarlar, teklif edilen birim fiyatlarla çarpılmak suretiyle sözleşmedeki esaslara uygun olarak hakediş raporuna geçirilir.
Düzenlenen hakediş raporunun işleme konulabilmesi için, yüklenici veya işbaşında bulunan vekili tarafından imzalanmış olması gereklidir.
Yüklenici veya vekili, bildirilen günde, hakedişe esas hesaplamaların yapılmasında hazır bulunmazsa kontrol teşkilatı hesaplamaları tek başına yaparak hakediş raporunu düzenler ve yüklenicinin bu husustaki itirazları kabul edilmez.
Hakediş raporu düzenlendikten sonra bir hafta içinde yüklenici raporu imzalamazsa kontrol teşkilatı, hakediş raporunu idareye gönderir ve rapor yüklenici tarafından imzalanıncaya kadar idarede hiçbir işlem yapılmaksızın bekletilir. Yüklenici hakediş raporlarını zamanında imzalamazsa, ödemede meydana gelecek gecikmeden dolayı hiçbir şikayet ve istekte bulunamaz.
Hazırlanan ve iki tarafça imzalanmış bulunan geçici hakediş raporu, tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkili makamlar tarafından düzeltilebilir. Ancak bu düzeltme sırasında eski rakam ve yazıların okunabilir şekilde çizilmiş olarak hakediş raporunda bulunması ve düzeltme yapan yetkililerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak bu düzeltmeler yeniden sayfa düzenlemeyi gerektirecek ölçüde fazla ise, esas sayfa üzerinde düzeltmenin yapıldığına ilişkin açıklama bulunmak şartı ile, yeniden ayrı bir sayfa düzenlenip hakediş raporuna eklenir.
Yüklenicinin geçici hakedişleri, itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerçekleri, idareye vereceği ve bir örneğini de Hakediş Raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “İdareye verilen ……..tarihli dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla” cümlesini yazarak ya da bu anlama gelecek bir itiraz şerhi ile imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır. Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır.
Her hakediş tutarına, eğer sözleşmede öngörülmüşse eklenecek miktar dahil edilir. Bulunan miktardan, bir önceki hakediş tutarı çıkarılarak bulunan miktara, ilgili mevzuata göre hesaplanacak Katma Değer Vergisi (KDV) eklenir. Bu miktardan sözleşmede yazılı kesintiler, varsa yüklenicinin idareye olan borçları ve cezalar ile kanunen alınması gereken vergiler kesilir. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır…” hükmü,
Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) Adıyaman İl Sağlık Müdürlüğümüzün İlgili Muhasebe Birimince İlgili Hastanelerin Döner Sermaye Bütçelerinden ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:
Hizmet İşleri Genel Şartnamenin Hakedişler ve Ödeme başlıklı Bölümünde; Birim Fiyat Sözleşmeler için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde, Hakedişler yüklenicinin başvurusu üzerine teknik şartnamede belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılacaktır.
…
Her ayın sonunda düzenlenen hak ediş evraklarının İl Sağlık Müdürlüğü Muhasebe Birimine gönderilmesine müteakip İlgili Hastanelerin banka nakit durumuna göre 60 (altmış) gün içinde ödeme yapılacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesinde; hakediş raporunun yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda tahakkuka bağlanacağı, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılacağı düzenlenmiştir.
Genel Şartnamede yapılan bahse konu düzenlemede, hakedişin tahakkuka bağlanmasının otuz günlük süreyle kısıtlanmasının, bu sürelere ilişkin sözleşmede kayıt bulunmaması şartına bağlandığı anlaşılmaktadır. Bu itibarla, hakedişin tahakkuka bağlanmasına ilişkin olarak Genel Şartnamede belirtilen süre dışında bir süre öngörülmesi idarenin yetki ve sorumluluğundadır.
Ancak söz konusu Genel Şartname düzenlemesinde yükleniciye yapılacak ödemenin tahakkuk tarihinden başlamak üzere 30 gün içinde yapılması gerektiği hususunun yer aldığı, bu itibarla anılan Şartname’de ödeme süresinin belirlenmesi hususunda idareye herhangi bir takdir yetkisi verilmediği anlaşılmaktadır.
İhale konusu işe ait Sözleşme Tasarısı’nda hakedişin tahakkuka bağlanma zamanına ilişkin ayrı bir düzenleme bulunmadığı tespit edilmiştir. Sözleşme Tasarısı’nda yer alan “Her ayın sonunda düzenlenen hak ediş evraklarının İl Sağlık Müdürlüğü Muhasebe Birimine gönderilmesine müteakip İlgili Hastanelerin banka nakit durumuna göre 60 (altmış) gün içinde ödeme yapılacaktır.” düzenlemesinden hakediş evraklarının muhasebe birimine gönderilmesi ile ilgili hakedişin tahakkuka bağlanacağı ve bu süreden sonra 60 gün içinde ödemesinin yapılacağının anlaşıldığı, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesi uyarınca sözleşmesinde hüküm yoksa tahakkuka 30 gün içinde bağlanması, tahakkuka bağlanmasını takip eden 30 gün içinde de ödeme yapılması gerektiği, ancak ihale dokümanında hakediş ödeme süresini 60 gün olacağının düzenlendiği, dolayısıyla Sözleşme Tasarısı’nda yer alan düzenlemenin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
