BAŞVURU SAHİBİ:

Öz Demireller Harf. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri 3. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/47376 İhale Kayıt Numaralı “Beşkarış Sulaması 3 Kısım” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri 3. Bölge Müdürlüğü tarafından 08.03.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Beşkarış Sulaması 3 Kısım” ihalesine ilişkin olarak Öz Demireller Harf. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin 08.06.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 16.06.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 24.06.2021 tarih ve 29350 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1101 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

 1) Aşırı düşük teklif açıklamalarının 30.09.2020 tarihli ve R.G./ 12. md. ile eklenen ilave şartlar sebebiyle uygun bulunmadığının belirtildiği, bu doğrultuda 1/20 oranında satış yapılmaması gerekçesiyle ilgili geçici vergi beyanname döneminde yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının da %80’inin altında kalma durumunun ortaya çıktığı, mevzuata eklenen bu ek ibarenin aşırı düşük teklif açıklamasının özüyle çeliştiği gibi isteklilerin satıcı/üretici firmalar ile müşterileri arasındaki ticari sır niteliğindeki bilgilerinin talep edilerek tarafların cezai yaptırımla karşı karşıya kalmalarına neden olduğu, tacirin ticari faaliyetleri esnasında kullandığı aynı olanağa sahip olmayan veya kullanılmayan rakiplerine karşı kendisi için avantaj teşkil eden herhangi bir formül düzen, model ve sair bilgiler olarak kabulünün gerektiği, konuya ilişkin emsal Mahkeme kararı ve ilgili Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ticari sırrın mevzuat kapsamında korunduğu, ticari sırların tarafların rızası dışında üçüncü kişilerce paylaşılmasının Türk Ticaret Kanunu anlamında haksız rekabete neden olduğu ve Türk Ceza Kanunu kapsamında suç olarak kabul edildiği, bu nedenle aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmama sebebi olduğu iddia edilen bilgi eksikliklerinin taraflarınca temin, inceleme ya da teyidinin yapılmasının imkânsız olduğu ve açıklamanın bu yönde fiili olarak açıklanması imkanının ortadan kaldırıldığı,

2) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, bir girdinin herhangi bir analizde açıklamaya konu edilmesi halinde diğer tüm analizlerde de açıklamaya konu edilmesi gerektiği, konuya ilişkin emsal Kurul kararlarının bulunduğu, aşırı düşük teklif sorgulaması sebebiyle ihale komisyonu kararının kamu zararına sebebiyet vereceği bu nedenle alınan kararın düzeltilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri (Değişik: 6/2/2014-6518/47 md.) değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

            b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

            c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin ”Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. (Ek cümle: 19.06.2018-30453/m RG/ 7. md.) Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 23.md.) İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında (Değişik ibare: 16/03/2019-30716 R.G./14.md.) veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 24.md.) İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 25.md.) Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 16 md.) İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 26.md.) İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 27.md.) Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 28.md.) Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 17. md.; Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 29. md.) Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 30.md.) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. (Ek cümle: 30.09.2020-31260 R.G./12. md.) Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

(Ek fıkra: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.

45.1.13.2. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 31. md.)

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Mülga ibare: 06/02/2018-30324 R.G./4. md.)

45.1.13.6. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 32. md.) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.),  malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) ve son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması gerekir. (Ek cümle: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, (Ek ibare:12/06/2015-29384 R.G./3.md.; Mülga ibare: 13.06.2019-30800 R.G/11. md., yürürlük:23.06.2019) YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.

45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.9. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 33.md.) İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

45.1.13.10. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 34. md.) Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 35. md.) Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde;

4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

45.1.13.12. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 36. md.)

45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.

45.1.13.14. (Ek madde: 25/01/2017-29959 R.G./7. md.; Ek ibare: 06/02/2018-30324 R.G./5. md.; Değişik cümle: 26/01/2021-31376 R.G./2. md.) İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. (Ek cümle: 16/03/2019-30716 R.G./15. md.) Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

45.1.13.15. (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.

45.1.13.16. (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçler ile açıklama yapılması esastır. İdarece, TS 13515 Standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesi zorunludur. Fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak mesafe kullanılamaz.

45.1.13.17.  (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.

İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;

a)   İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj)  toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile  resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,

b)   İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar,

kullanılabilecektir.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

45.1.15. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 37. md.)

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.” açıklamaları yer almaktadır.

İhale komisyonu kararına göre, ihaleye 17 isteklinin teklif sunduğu, başvuru sahibi Öz Demireller Harf. Nakl. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin ve bir diğer isteklinin teklifinin aşırı düşük olarak tespit edildiği, sonrasında söz konusu isteklilerden 12.04.2021 tarihli yazılar ve eki analiz formatları doğrultusunda aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmüştür.

Sonrasında, ihale komisyonu kararında başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük aşırı düşük teklif açıklamasının;

“BEKS-23 Ø225 mm Anma Çapındaki, 6 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” pozu için sunmuş olduğu fiyat teklifinin, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan fatura bilgilerinde, 2020 yılı geçici vergi beyanname dönemi 3. ve 4. dönemin içinde bulunmayan “27.03.2020, 17.04.2020, 29.04.2020 ve 13.05.2020 tarihli faturalar”ın açıklamaya esas kullanılamayacağı tespit edilmiş olup, açıklamaya esas kullanılabilecek, 3. ve 4. dönem içerisinde kalan 03.10.2020 tarihli faturanın ise;…1/20 oranında satış kriterini sağlamadığı”,

“BEKS-16 Ø315 mm Anma Çapındaki, 6 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” pozu için sunmuş olduğu fiyat teklifinin, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan fatura bilgilerinde, “6 Atm Basınç Dayanımlı 315 mm anma çaplı PE 100 Boru Bedeli” ağırlıklı ortalama birim satış tutarı 117,02×0,80=93,616 değeri…ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olduğu tespit edilmiştir. Yapılan ayrıntılı incelemede ise 25.12.2020 tarihli faturanın 111,08×0,80=88,864 TL’sinin %80 kriterini sağladığı (111,08×0,80=88,864  <90) ancak, 1/20 kriterini sağlamadığı”,

“BEKS-18 “Ø280 mm Anma Çapındaki, 8 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” pozu için sunmuş olduğu fiyat teklifinin, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan, 30.10.2020 ve 24.12.2020 tarihli “8 Atm basınç dayanımlı 280 mm anma çaplı PE100 boru” fatura bilgilerinde miktarların…1/20 kriterini sağlamadığı, teklif edilen birim fiyatında ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının (109,83×0,80=87,864>80) %80’inin altında olmaması gerektiği kriterini sağlamadığı…” yönünde gerekçeler ile reddedildiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması idarenin gerekçeleri doğrultusunda incelendiğinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, BEKS-23 poz numaralı ve “Ø225 mm Anma Çapındaki, 6 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması”  tanımlı iş kaleminin analiz formatında yer alan, “6 Atm basınç dayanımlı 225 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli” analiz girdisinin iki ayrı fiyat teklifi ve eki tutanaklar doğrultusunda açıklandığı görülmüştür.

Söz konusu analiz girdisi ile ilgili olarak, Fırat Plastik Kauçuk San. ve Tic. A.Ş.’nden alınan fiyat teklifinde “6 Atm basınç dayanımlı 225 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli”ne ilişkin teklif birim fiyatın “60,00” TL olarak belirlendiği, söz konusu fiyat teklifinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (06.04.2021) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim” bilgisine yer verilerek YMM tarafından onaylandığı görülmüştür.

Akansu Plastik Profil Boru San. ve Tic. A.Ş.’nden alınan fiyat teklifinde ise, “6 Atm basınç dayanımlı 225 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli”ne ilişkin teklif birim fiyatın yine “60,00 TL” olarak belirlendiği, söz konusu fiyat teklifinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (06.04.2021) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim” bilgisine yer verilerek SMMM tarafından kaşe ve imzaya yer verildiği görülmüştür.

Her iki fiyat teklifinde beyan edilen 06.04.2021 tarihli ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) incelendiğinde ise, ağırlıklı ortalama birim satış tutarı başlıklı 4’üncü bölümde 6 Atm Basınç Dayanımlı 225 mm anma çaplı PE100 boru bedeline ilişkin kısım aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

*(Yapım işleri ihalelerinde fiyat teklifi verilebilmesi için yukarıda belirtilen geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarına ilişkin olarak mükellef tarafından en az Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1 inci maddesinde düzenlenen veya Kurum tarafından belirlenen oran kadar satış yapılmış olması gerekmektedir.) (tebliğde yer alan oran ihalede yer alan miktarın 1/20’sidir. Buna göre her malzeme ilgili beyanname döneminde, en az ihaledeki miktarın 1/20’si kadar satış yapılmış olmalıdır.

Yine aynı tutanağın, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında ise, anılan fiyat tekliflerinde beyan edilen analiz girdisi ile ilgili herhangi bir fatura bilgisine yer verilmediği görülmüştür.

Öte yandan ihale komisyonu kararında yapılan değerlendirmeler incelendiğinde, anılan analiz girdisi ile ilgili olarak idarenin esas aldığı fatura beyanına ilişkin bilgilerin Fırat Plastik Kauçuk San. ve Tic. A.Ş.’nden alınan fiyat teklifinin devamında yer alan 16.04.2021 tarihli ve 2021/01 sayılı satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer aldığı, bu tutanakta ise ağırlıklı ortalama birim satış tutarına ilişkin kısmın aşağıda belirtildiği şekliyle düzenlendiği görülmüştür.

225 mm SDR 26 PN6 PE100 Boru (TS EN 12201-2+A1)

…

*(Yapım işleri ihalelerinde fiyat teklifi verilebilmesi için yukarıda belirtilen geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarına ilişkin olarak mükellef tarafından en az Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1 inci maddesinde düzenlenen veya Kurum tarafından belirlenen oran kadar satış yapılmış olması gerekmektedir.) (tebliğde yer alan oran ihalede yer alan miktarın 1/20’sidir. Buna göre her malzeme ilgili beyanname döneminde, en az ihaledeki miktarın 1/20’si kadar satış yapılmış olmalıdır.

Ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitine ilişkin ise, 27.03.2020 tarihli ve 530,49 TL tutarlı,  17.04.2020 tarihli ve 631,08 TL tutarlı, 29.04.2020 tarihli ve 11.356,43 TL tutarlı, 13.05.2020 tarihli ve 5.697,83 TL tutarlı ve 03.10.2020 tarihli ve 8.213,46 TL tutarlı faturaların beyan edildiği görülmüştür.

BEKS-16 poz numaralı ve “Ø315 mm Anma Çapındaki, 6 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” tanımlı iş kaleminin analiz formatında yer alan “6 Atm Basınç Dayanımlı 315 mm Anma Çaplı PE100 boru bedeli” için,  yine Akansu Plastik Profil Boru San. ve Tic. A.Ş.’nden alınan aynı fiyat teklifinde “90,00” TL bedel öngörüldüğü anlaşılmıştır.

Söz konusu fiyat teklifinin ekinde sunulan 06.04.2021 tarihli ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağında, söz konusu analiz girdisine yönelik ağırlıklı ortalama birim satış tutarı kısmı aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

…

*(Yapım işleri ihalelerinde fiyat teklifi verilebilmesi için yukarıda belirtilen geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarına ilişkin olarak mükellef tarafından en az Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1 inci maddesinde düzenlenen veya Kurum tarafından belirlenen oran kadar satış yapılmış olması gerekmektedir.) (tebliğde yer alan oran ihalede yer alan miktarın 1/20’sidir. Buna göre her malzeme ilgili beyanname döneminde, en az ihaledeki miktarın 1/20’si kadar satış yapılmış olmalıdır.)

Aynı tutanağın, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında ise, söz konusu analiz girdisi ile ilgili olarak, 10.11.2020 tarihli ve 15.963,44 TL tutarlı, 10.11.2020 tarihli ve 15.963,44 TL tutarlı, 13.11.2020 tarihli ve 23.945,15 TL tutarlı, 16.11.2020 tarihli ve 14.367,09 TL tutarlı, 17.11.2020 tarihli ve 17.215,68 TL tutarlı, 25.12.2020 tarihli ve 23.993,92 TL tutarlı faturaların beyan edildiği görülmüştür.

BEKS-18 poz numaralı ve “Ø280 mm Anma Çapındaki, 8 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” tanımlı iş kaleminin analiz formatında yer alan “8 Atm basınç dayanımlı 280 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli” için yine Akansu Plastik Profil Boru San. ve Tic. A.Ş.’nden alınan aynı fiyat teklifinde 80,00 TL bedel öngörüldüğü anlaşılmıştır.

Söz konusu fiyat teklifinin ekinde sunulan 06.04.2021 tarihli ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) ağırlıklı ortalama birim satış tutarına ilişkin kısım aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

…

*(Yapım işleri ihalelerinde fiyat teklifi verilebilmesi için yukarıda belirtilen geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarına ilişkin olarak mükellef tarafından en az Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1 inci maddesinde düzenlenen veya Kurum tarafından belirlenen oran kadar satış yapılmış olması gerekmektedir.) (tebliğde yer alan oran ihalede yer alan miktarın 1/20’sidir. Buna göre her malzeme ilgili beyanname döneminde, en az ihaledeki miktarın 1/20’si kadar satış yapılmış olmalıdır.

Aynı tutanağın, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler kısmında ise, 30.10.2020 tarihli ve 28.528,08 TL tutarlı ve 24.12.2020 tarihli ve 11.890,73 TL tutarlı faturaların beyan edildiği görülmüştür.

Diğer taraftan, söz konusu boru bedelleri ile ilgili olarak ihale konusu işte kullanılması öngörülen miktarın “6 Atm basınç dayanımlı 225 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli” için 4.130 metre, “6 Atm Basınç Dayanımlı 315 mm Anma Çaplı PE100 boru bedeli için ihale konusu işte kullanılması öngörülen miktarın 6.160 metre, “8 Atm basınç dayanımlı 280 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli için ihale konusu işte kullanılması öngörülen miktarın 8.340 metre olduğu anlaşılmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan açıklamaya göre, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenleneceği, (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) tutanakların fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenerek, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacağı,

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Ayrıca, Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesinin zorunlu olduğu, son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarihin, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihinin esas alınacağı anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda, başvuruya konu ihaleye ait ihale tarihinin (08.03.2021)  tarihi olduğu ve son ve bir önceki geçici vergi beyanname dönemlerinin süresinin ise [Temmuz-Aralık 2020] dönem aralığı olduğu anlaşılmaktadır.

BEKS-23 poz numaralı ve “Ø225 mm Anma Çapındaki, 6 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması”  tanımlı iş kaleminin analiz formatında yer alan, “6 Atm basınç dayanımlı 225 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli” analiz girdisine ilişkin olarak ihale komisyonunca yapılan değerlendirmede, 16.04.2021 tarihli ve 2021/01 sayılı satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) beyan edilen faturalardan son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemi dışında beyan edilen faturaların dikkate alınmadığı, son geçici vergi beyanname dönemi içerisinde kalan 03.10.2020 tarihli faturada yer alan boru bedeli miktarının (120) ihale konusu işte kullanılması öngörülen boru bedeli miktarının 1/20’sini karşılamadığının (4.130/20=206,50) tespit edildiği anlaşılmaktadır.

Ancak aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerinde beyan edilen satış tutarı tespit tutanaklarının 06.04.2021 tarihli ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) olduğu dikkate alındığında, öncelikle fiyat tekliflerinde beyan edilen söz konusu tutanağın fiyat tekliflerinin dayanağı olarak idarece dikkate alınması gerektiği, bu tutanakta ise anılan analiz girdisi ile ilgili herhangi bir ağırlıklı ortalama satış tutarı bedeli ve fatura beyanına ilişkin bir bilgiye yer verilmediği, farklı sayı ve tarihe sahip tutanakların ise söz konusu fiyat tekliflerinin dayanağı olarak dikkate alınmasının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla sunulan fiyat tekliflerine konu edilen “6 Atm basınç dayanımlı 225 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli” fiyat teklifinin dayanaktan yoksun olduğu ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu anlaşılmıştır.

 “BEKS-16 poz numaralı ve “Ø315 mm Anma Çapındaki, 6 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” tanımlı iş kaleminin analiz formatında yer alan “6 Atm Basınç Dayanımlı 315 mm Anma Çaplı PE100 boru bedeli” ile ilgili olarak sunulan fiyat teklifinde “90,00 TL” bedel öngörüldüğü ve bu bedelin ilgili tutanakta meslek mensubu tarafından tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin (117,02x%80=93,62) altında olduğu anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, beyan edilen faturaların tamamının son geçici vergi beyanname dönemi içerisinde olduğu, söz konusu faturalarda yer alan toplam boru miktarının (955,59)  ise ihale konusu işte kullanılması öngörülen miktarın 1/20’sini (6.160/20=308,00) karşıladığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle, söz konusu iş kalemi ile ilgili olarak teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta meslek mensubu tarafından tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olduğu anlaşıldığından, sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

BEKS-18 poz numaralı ve “Ø280 mm Anma Çapındaki, 8 Atm Basınç Dayanımlı HDPE (PE100) Boruların ve Özel Parçalarının Temini ve Döşenmesi, Boru Hendek Kazı ve Dolgularının Yapılması, Servis Yollarının Yapılması” tanımlı iş kaleminin analiz formatında yer alan “8 Atm basınç dayanımlı 280 mm anma çaplı PE 100 boru bedeli” için sunulan fiyat teklifinde 80,00 TL bedel öngörüldüğü anlaşılmıştır.

Söz konusu fiyat teklifinde teklif edilen birim fiyatın (80,00 TL) ilgili tutanakta meslek mensubu tarafından tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin (109,83%80=87,86) altında olduğu anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, ilgili geçici vergi beyanname döneminde beyan edilen faturalarda tespit edilen toplam boru miktarının (368 metre)  olduğu ve söz konusu miktarın ise ihale konusu işte kullanılması öngörülen miktarın 1/20’sini (8.340,000 /20=417,00) karşılamadığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, başvuru sahibi tarafından Kamu İhale Genel Tebliğine eklenen ek düzenlemelerden ticari sır niteliğindeki hususların ilgili mevzuata aykırılık teşkil edeceği ve aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmama gerekçelerine ilişkin bilgi eksikliklerinin taraflarınca temininin incelemesinin ya da teyidinin yapılmasının imkansız olduğu bu nedenle açıklamanın filli olarak açıklanmasını ortadan kaldırdığı yönünde hususlar iddia edilmekle birlikte;

Yukarıda da aktarıldığı üzere, başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ilgili meslek mensubu tarafından beyan edilen bilgiler üzerinden yapılmasının kamu ihale mevzuatı kapsamında mümkün olduğu ve sunulan açıklamaların kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı anlaşılmış olup, ayrıca ticari sır niteliğinde herhangi bir hususa ya da bilgi eksikliklerinin taraflarınca teminine, incelemesine ya da teyidinin yapılmasına yönelik ayrıca bir değerlendirme yapılmasına yönelik bir hususun da bulunmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, başvuru sahibinin mevzuata eklenen ek ibareye (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) ilişkin iddialarına ilişkin olarak ise;

4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesinde Kamu İhale Kurumunun görev ve yetkileri sayılmış olup, bu görev ve yetkiler arasında itirazen şikâyet başvurusu incelemesi kapsamında düzenleyici  işlemlerin Kanunlara aykırılığı iddialarının denetlenmesi yer almamaktadır.

Bu çerçevede, Kamu İhale Kurumu tarafından hazırlanan ve genel düzenleyici işlem niteliğinde olan Kamu İhale Genel Tebliği düzenlenmelerine yönelik başvurunun idari yargı mercilerinde yapılması gerekmektedir.

Bu nedenle, itirazen şikâyet başvurusunun incelenmesi kapsamında anılan düzenleme ile ilgili bir inceleme yapmak konusunda Kurumun görev ve yetkisinin bulunmadığı anlaşılmış olup, söz konusu iddiaya ilişkin olarak başvurunun reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler…” hükmüne,

Anılan Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır…” hükmüne,

Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir…Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmüne,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru Süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür…” hükmüne,

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasında “(1) Süreler;…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,…

izleyen günden itibaren başlar. ” hükmüne,

Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez.” hükmüne,

Aynı Yönetmelik’in “Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar” başlıklı 17’nci maddesinde ise “(1) 16’ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verilir.” hükmüne yer verilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Şikayet başvuru süresi” başlıklı 4’üncü maddesinde “(1) Kanunun 55 inci maddesi uyarınca şikayet başvurusu usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmadan önce aday veya istekliler ile istekli olabileceklerin şikayete yol açan durumların farkına vardığı veya farkına varmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün içinde ihaleyi yapan idareye yapılır.

(2) Süreler;

…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

…

(5) Tatil günleri sürelere dahil olup, sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde süre, tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar.” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinde “…İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz…” açıklaması yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat gereği, idareye şikâyet başvurusunda yer verilmeyen hususların itirâzen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği (şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar hariç) anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin söz konusu iddialarının başvuru sahibi tarafından idareye sunulan 08.06.2021 tarihli şikâyet dilekçesinde ve idarece şikâyet başvurusuna verilen cevapta yer almadığı,

Diğer taraftan, başvuru sahibinin iddiasında bir girdinin herhangi bir analizde açıklamaya konu edilmesi halinde diğer tüm analizlerde de açıklamaya konu edilmesi gerektiği hususları ifade edilmekle birlikte, söz konusu analiz formatlarının idarece EKAP üzerinden 12.04.2021 tarihli aşırı düşük teklif açıklama yazısı talep yazısı ekinde başvuru sahibi istekliye gönderildiği, bu kapsamda başvuru sahibi istekli tarafından şikâyete konu işlemin farkına varıldığı tarihin 12.04.2021 olduğu ve bu tarihten (12.04.2021) itibaren on gün içinde en geç 22.04.2021 tarihine kadar idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiği, ancak idareye herhangi bir başvuruda bulunmadığı ve söz konusu iddialar ile ilgili bu süre geçtikten sonra 24.06.2021 tarihinde Kuruma doğrudan itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, başvurunun süre ve şekil yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.