Analiz formatına uygun olmayan bir analizin birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olması beklenemez.

BAŞVURU SAHİBİ:

Karaca İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri 5. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/755298 İhale Kayıt Numaralı “Ankara-Haymana Sırçasaray Barajı İkmali” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri 5. Bölge Müdürlüğü tarafından 18.03.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ankara-Haymana Sırçasaray Barajı İkmali” ihalesine ilişkin olarak Karaca İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi’nin 21.06.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 12.07.2021 tarih ve 32260 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.07.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1202 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, sınır değerin altında teklif sundukları gerekçesiyle idare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, 10.06.2021 tarih ve 1298326 sayılı yazı ekinde tebliğ edilen ihale komisyonu kararında kendilerinin idarece verilen analiz formatını değiştirerek açıklamada bulundukları, sunmuş oldukları açıklamada kullanılan iş kalemlerinin miktarlarının idare tarafından verilen iş kalemine ait analiz formatında bulunan girdi miktarları ile uyuşmadığı ve teklif edilen birim fiyatın ihale konusu işin sözleşme ekinde yer alan “AHSBİ-03: Ocak Sahalarında Kaya Kazılması ve Baraj Dolgusuna Konulması (4+Ku+4)” iş kaleminin birim fiyat tarifi ve notlar kısmında yer alan yapım şartlarını sağlamadığı gerekçesiyle tekliflerinin reddedildiği, 21.06.2021 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulundukları, şikayet başvurusunda aşırı düşük teklif savunmalarında sundukları iş kalemleri/iş grupları için Karayolları Genel Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce yayınlanan birim fiyatlardan daha yüksek fiyatların teklif edilerek hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıkları, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunduklarından analiz düzenleme zorunluluklarının olmadığı, bir kamu kurumuna ait birim fiyat kullanılmış olması dolayısıyla idareye ait analiz formatında bulunan girdi miktarları ile diğer idareye ait girdi miktarlarının uyuşmamasının pek tabii olduğu, kamu kurumlarının yayınlamış olduğu her analizin birbiriyle uyuşmasının mümkün olmadığı, dolayısıyla “AHSBI-03: Ocak Sahalarında Kaya Kazılması ve Baraj Dolgusuna Konulması (4+Ku+4)” iş kalemi için sunmuş oldukları aşırı düşük teklif savunmasının analiz formatının değiştirilmesi olarak değerlendirilmemesi gerektiği, savunmalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.5 maddesine uygun olduğu, öte yandan “AHSBİ-03: Ocak Sahalarında Kaya Kazılması ve Baraj Dolgusuna Konulması (4+Ku+4)” iş kalemine ilişkin açıklamalarında idarenin de analizlerinin temeli olan KGM/15.014/B Ekskavatörle Sert Kayanın Kazılması ve Kullanılması, B-15.323 Barajlarda Kaya Dolgunun Tazyikli Su ile Yıkanması, B-15.052/B Barajlarda Titreşimli Silindirle Sedde, Dolgu veya Baraj Dolgusunun Sıkıştırılması ve B-07.D/3 Dolguya Kaya Nakli olarak sunulduğu, Teknik Şartnamelere ve Birim Fiyat Tariflerine göre kaya kazılması, dolgu yerine nakledilmesi, boşaltılması, serilmesi, sıkıştırılması ve sulanması işlerinin bütünü olan “Kaya Kazılması ve Baraj Dolgusuna Konulması (4+Ku+4)” işi için gerekli iş kalemleri/iş gruplarının kullanıldığı, kullandıkları iş kalemleri/gruplarının kamu kurum ve kuruluşlarının “Kaya Kazılması ve Baraj Dolgusuna Konulması (4+Ku+4)” işinin yapılması için yayınladığı, kullandıkları iş kalemleri/gruplarının ihale dokümanı eki olan birim fiyat tarifler, notlar ve teknik şartnamelere göre yapım şartlarını sağladığı, kullanılan dayanakların Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olduğu hususlarına yer verildiği, idarenin şikayet başvurusuna yasal süre içerisinde cevap vermediği, aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi kararının yerinde olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,            

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,    

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz. …” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Ankara Haymana Sırçasaray Barajı İkmali

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2014A01-149849

…

e) Miktarı: 924,50 m kret kotuna sahip sahip kil çekirdekli kaya dolgu tipindeki Ankara Haymana Sırçasaray Barajı’nda ortalama 894 m kotundan itibaren kalan gövde imalatları ile dolusavak, dipsavak ve kalan diğer imalatlar yaptırılacaktır. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Sırçasaray Köyü-Haymana/Ankara” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

İhaleye ait Birim Fiyat Tarifleri içerisinde yer alan AHSBİ-03: Ocak Sahalarında Kaya Kazılması ve Baraj Dolgusuna Konulması (4+Ku+4’) iş kalemine ait birim fiyat tarifinde “Projelere, teknik şartnamelere ve İdarenin talimatına uygun olarak ocak sahalarından getirilen kaya dolgu malzemesi ile baraj dolgusu yapılması. (4+Ku+4’) (TL/m³)

Birim fiyata dâhil olan masraflar:

İdarece gösterilecek her derinlik ve yükseklikte ve her cins kaya ocağı veya kaya malzemesi ariyet sahalarından, her cins ve klastaki kaya zeminlerin her cins ve kapasitede ekipmanlar kullanılarak, kuruda ve su içinde, her derinlik ve/veya yükseklikte, her genişlikte, eğimde, her yerde (yarma, kanal, yatak, temel, ariyet, kupür, gibi vs. diğer yerlerde) ve her türlü şartlarda kazılması için kazısı yapılacak alanlar içindeki her çap ve yüksekliğe kadar olan ağaçların kesilmesi, üstteki nebati toprağın, köklerin ve çürüyebilen organik maddelerin sıyrılarak temizlenmesi, (proje ve teknik şartnamesinde belirtilen granülometri ve evsafına uygun kaya malzemesi temini için ocak üstünün sıyırma kazıları, nebati toprak ve dolguda kullanılması uygun olmayan tüm malzemelerin kazılması dahil) patlayıcı maddenin temini ve nakli yapılmış imalat ve dolgular ile tabii zeminlerine zarar vermeyecek şekilde İdarece kabul edilen bir atış tekniği kullanılarak kazılması için lağım deliklerinin delinmesi, uygun evsaftaki patlayıcı maddelerle doldurulması, emniyet tedbirlerinin alınması, patlatılması, kayaların sökülmesi, proje ve teknik şartname esaslarına uygun malzemelerin sınıflara ayrılarak seçilmesi, ayıklanması ve dolguya konulmasına müsaade edilmeyen malzemelerin malzeme sahası içinde İdarenin göstereceği yere depo edilmesi, dolgu yapılmasına uygun malzemelerin taşıtlara yüklenmesi, dolgu sahasına getirilmesi, temelinin teknik şartnamelere ve İdarenin talimatına uygun olarak zeminin gevşek kısımlarının kaldırılması, tümseklerin kazılarak kaldırılması icabında basınçlı hava ve su kullanılarak toz ve çamurların temizlenmesi ve temelin dolgu yapımına hazır hale getirilmesi, her cins ve klastaki kaya malzemenin her cins ve kapasitede ekipmanlar kullanılarak kuruda ve su içinde, her derinlik ve yükseklikte, her genişlikte ve eğimde, (her yerdeki her türlü dolguya) her türlü şartlar altında teknik şartnamede belirtildiği şekilde, dolgu, sedde ve/veya baraj dolgu sahalarındaki İdarenin göstereceği yerlere boşaltılması, sulanması ve yine teknik şartnamede belirtilen kalınlıktaki tabakalar halinde şartnameye uygun olarak serilmesi ve silindir ile sıkıştırılması şevlerin ve dolgu üst yüzeylerinin projelere göre tesviye ve tanzim edilmesi, ocakta kazılıp herhangi bir sebepten alınmamış malzemenin (pasa vs.) İdarenin göstereceği yere depo edilmesi, Aşağıda “Birim fiyata dahil olmayan masraflar” başlığı altında sayılanlar dışında kalan bütün bu iş kalemleri için gereken her türlü işçilik, malzeme, donanım, ekipman, iş makineleri, enerji, su vs. gibi giderler ve şantiye mobilizasyonu, iş zorlukları, randıman düşüklükleri, yüklenici karı ve genel giderler.

Birim fiyata dâhil olmayan masraflar: Yok

Ölçü : Tatbikat projesine göre ve sıkıştırılmış dolgu miktarı üzerinden hesaplanan metreküp cinsinden hacmidir.

Ödeme : Birim fiyat teklif cetvelindeki teklif birim fiyat ile ödeme yapılır.

Not :

1. Sıkıştırma, sulama, kazı ve dolgu sahalarındaki geçici servis yollarının yapılması, bütün müşkülat zamları ve her türlü zayiat teklif birim fiyatlara dâhildir.

2. Kazı/dolgu işleminin yapılmasında hacim itibariyle büyük, kesit itibariyle uzun ve çok tipik olması gibi hallerden dolayı, çalışma zorluğu, arazi şartları, çalışma şekillerine ve keza değişik cins ve kapasiteli makinelerde tek veya kombine çalışma gereklerine istinaden fiyatlarda değişiklik yapılamaz.

3. Ocak ve/veya ariyet sahalarından elde edilen malzemeler zaruri sebeplerle depolandıktan sonra kullanılsa bile hiçbir surette ilave yükleme, boşaltma bedeli ve röpriz ödenmez.

4. Baraj memba şevinde uygun görünümün sağlanabilmesi için, büyük kayalar seçilip minimum su seviyesin itibaren düz tarafları dışa gelecek şekilde makine ile yerleştirilerektir (4′) . Bu işlem kaya dolgu birim fiyatına dahil olup (bknz: birim fiyat tarifleri notlar)  hiç bir ilave bedel ödenmeyecektir.

5. Baraj mansap şevinde uygun görünümün sağlanabilmesi için, büyük kayalar seçilip, düz tarafları dışa gelecek şekilde makine ile yerleştirilerek gövde dolgusunun mansap şevi teşkil edilecektir. (4′) Bu işlem kaya dolgu birim fiyatına dahil olup (bknz: birim fiyat tarifleri notlar)  hiç bir ilave bedel ödenmeyecektir. Bu işleme zaiyat dolgusu üst kotundan başlanacak, bu işlem yapılırken baraj mansap şevi  en fazla 1 metre ofsetlenecektir.

6. Dolgu imalatı sırasında veya sonrasında yapılacak tüm deneyler birim fiyatlara dâhildir.” düzenlemesi yer almaktadır.

09.06.2021 tarihinde onaylanan birinci ihale komisyonu kararına göre, açık ihale usulüyle gerçekleştirilen şikâyete konu ihalede 115 adet doküman indirildiği, ihaleye teklif veren 63 isteklinin olduğu, ihaleye sunulan 39 teklifin geçerli olduğu, sınır değerin altında 19 adet teklifin olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak Uras Endüstri İnşaat Anonim Şirketi- Genel İnş. Ltd. Şti. iş ortaklığının, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise Turyol İnşaat Anonim Şirketi’nin belirlendiği, yapılan yasaklılık sorgulaması sonucunda ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Uras Endüstri İnşaat Anonim Şirketi-Genel İnş. Ltd. Şti. iş ortaklığının özel ortağı Genel İnş. Ltd. Şti.nin kamu ihalelerinden yasaklı olduğunun tespit edildiği, ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Turyol İnşaat Anonim Şirketi’nin üzerine bırakıldığı, aynı komisyon kararında aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin yapılan değerlendirmede sınır değerin altında kalan isteklilerden HCA İnşaat Anonim Şirketi ve başvuru sahibi Karaca İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, söz konusu