SÖZLEŞME UYUŞMAZLIKLARINA İLİŞKİN YÜKSEK FEN KURULU KARAR ÖZETLERİ 

SÖZLEŞME UYUŞMAZLIKLARINA İLİŞKİN YÜKSEK FEN KURULU KARAR ÖZETLERİ 

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı” başlıklı Ek 1.maddesinde; “Bu Kanuna göre düzenlenecek yapım ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işlerine ilişkin sözleşmelerin uygulanmasında; sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti, ihale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki uyumsuzluk, iş programı ihtilafları, fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması, sürenin uzatılması ve ödenek aktarılması, geçici ve kesin kabul işlemleri, gecikme halinde uygulanacak cezalar, yaptırılabilecek ilave işler ve iş eksilişlerinde sözleşme anlaşmazlıklarını incelemede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde yer alan Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı görevli ve yetkilidir.” hükmü,

“Sözleşme uygulamalarına yönelik itiraz başvuruları ve anlaşmazlıkların çözümü” başlıklı Ek 2.maddesinde de; “(1)Yüklenici veya idareler, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan anlaşmazlıklar nedeniyle yargılama veya Sayıştay incelemesine konu edilmemiş olmak şartıyla anlaşmazlığın çözümü için Yüksek Fen Kuruluna başvurabilirler.

 (2)Yüklenici itirazları, sözleşmeyi düzenleyen idarelere, kesin kabul aşaması tamamlanıncaya kadar yazılı olarak yapılır. Bu itirazlar, ilgili idareler tarafından en geç otuz gün içinde Yüksek Fen Kuruluna gönderilir. Yüksek Fen Kurulu, itirazları en geç altmış gün içinde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine göre inceleyerek karara bağlar ve bu kararlar ilgili idarece uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Sözleşme uygulamalarına ilişkin Yüksek Fen Kurulu kararlar özetlerine aşağıda yer verilmiştir.

1. Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan işlerde, uygulama projelerinin Kanun’daki tanımına uygun olarak, belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği proje olarak hazırlanması gerektiği, diğer taraftan, isteklilerin tekliflerini, ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin olarak hazırlanan mahal listelerine dayalı olarak işin tamamını fen ve sanat kurallarına uygun ve yürürlükteki mevzuata göre kullanıma hazır bir şekilde tamamının yapımı için verdiği, bunun temini için de idarelerce, uygulama projelerinin kanundaki tanıma uygun olarak ve bunlara ilişkin düzenlenen mahal listeleri ile uygulama projelerinde yer alan imalatların yapım şart ve tekniklerinin açıklandığı özel teknik şartnameler ile diğer açıklayıcı belgelerin birbiri ile uyumlu ve eksiksiz olarak hazırlanmasının mevzuat gereği olduğu,
2. Teknik şartnamelerin ihaleye esas uygulama projeleri ve bunlara ilişkin olarak düzenlenmiş mahal listelerinde yer alan imalatlara ait teknik detayları açıklayıcı dokümanlar olduğu, başka bir ifadeyle, sözleşme kapsamında oldukları projelerde ve mahal listelerinde sabit olan, varlıkları hakkında herhangi bir tereddüt bulunmayan mevcut imalatlara ilişkin teknik kriterler ve tanımlamalara yer verilen dokümanlar oldukları, bu dokümanların içeriğinde sözleşme bedeline hangi imalatların dâhil olup olmadığı veya yukarıda belirtilen kanun ve yönetmelik hükümlerinde yer alan hususlar dışında başkaca bilgilerin yer alamayacağı, yer alsa bile hüküm icra edemeyeceği,
3. İhale öncesi, isteklilerin tekliflerini hazırlanması aşamasında, ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duydukları hususlarla ilgili olarak, ihale tarihinden yirmi gün öncesine kadar yazılı açıklama talep edebileceği, bu tarihten sonra yapılacak açıklama taleplerinin idareler tarafından değerlendirmeye alınmayacağı,
4. Yaklaşık maliyetin ihale öncesi idare tarafından hazırlanan ve gizliliği olan bir belge olduğu, yüklenicinin bu belgelerden bilgi sahibi olmasının hukuken mümkün olmadığı, dolayısıyla yaklaşık maliyetin sözleşmesi ve ekleri gibi yükleniciyi bağlayıcı bir yönünün bulunmadığı,
5. Sözleşmenin 8 inci maddesinde, sözleşme ekini teşkil eden belgeler ve bunlar arasındaki öncelik sıralamasının belirtildiği, bu sıralamada YİGŞ’nin genel ve özel teknik şartnamenin üzerinde yer aldığı, genel ve özel teknik şartnamenin YİGŞ’ye aykırılık teşkil etmesi durumunda, sözleşmesi gereği YİGŞ’ye göre işlem yapılması durumunu ortaya çıkardığı, aynı kuralın sırasıyla diğer belgeler için de geçerli olduğu, bu kurala göre her bir belgenin altında sayılanların üstteki belgelere aykırılık taşımayacağı, taşıması halinde üstteki belgelerin hüküm icra edeceği,
6. Teknik şartnamelerde verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik teknik kriterlere yer verilmesi, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamasının zorunlu olduğu, ayrıca varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemelerin de yapılabileceği, teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilebileceği, teknik şartnamenin uygulama projesi gibi değerlendirilemeyeceği,
7. Proje değişikliği sonucu filtre kapasitelerinde meydana gelen iş artış/eksilişine ilişkin bedellerinin YİGŞ’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22 nci maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre tespit edilerek ödenmesi ile söz konusu iş artış/eksilişine ait imalatların yapılabilmesi için gereken sürenin YİGŞ’nin 29 uncu maddesinin dördüncü fıkrası gereği süre uzatımı olarak verilmesi,
8. Verilen/verilecek süre uzatımına göre, imalatların niteliği, teknik özelliği ve yapım sürelerine uygun olarak revize iş programının hazırlanmasına, bu revize iş programına göre iş ve işlemlerin yürütülmesine,
9. İdareler tarafından ihale dokümanları arasında yer alan uygulama projelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 4 üncü maddesinde yapılan tanıma uygun, herhangi bir tereddüte mahal vermeyecek nitelikte hazırlanması ve mahal listelerinin de bu niteliklerde hazırlanan projeye dayalı olarak belirlenmesinin, isteklilerin tekliflerini oluşturmalarında büyük önem arz ettiği, idarelerin de uygulama projelerini bu niteliklere sahip birer proje olarak hazırlamakla yükümlü ve sorumlu olduğu,
10. İhale öncesi, isteklilerin tekliflerini hazırlaması aşamasında, teklifini etkileyecek, ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duydukları hususlarla ilgili olarak, ihale tarihinden yirmi gün öncesine kadar yazılı açıklama talep edebileceği, bu tarihten sonra yapılacak açıklama taleplerinin idareler tarafından değerlendirmeye alınmayacağı, işin yapılacağı yeri görmesi, inceleyip, tüm bilgileri temin etmesi, işyerinin şekline, mahiyetine, kullanılacak malzemelerin miktar ve türü gibi unsurları birlikte değerlendirerek teklifini hazırlama sorumluluğunda olduğu,
11. “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar”ına göre mücbir sebep hallerinin gerçekleşmesi veya sözleşmenin ifasının idareden kaynaklanan nedenlerle gecikmesi nedeniyle yükleniciye süre uzatımı verilmiş olması halinde, bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak uzatılan sürede yapılan imalatlara fiyat farkı hesaplanacağı,
12. YİGŞ’nin 29 uncu maddesinin 9 uncu fıkrası gereğince verilecek süre uzatımında, yapılacak işin özelliğine göre çalışılamayacak günler de dikkate alınarak sürenin belirlenmesi ile anılan maddenin 4 üncü fıkrası gereği, en az gecikilen süre kadar süre uzatımı verilmesi gerektiği, bu sebeple yükleniciden kaynaklanmayan sebepler ile işte bir durma/yavaşlama sonucu bir gecikme meydana gelmesi durumunda, idare tarafından bir süre uzatım ve ödenek aktarma kararının alınması gerektiği,
13. Havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günlerinin işin süresinin belirlenmesinde dikkate alındığı, bu nedenlerle yüklenicinin süre uzatımı talebinde bulunamayacağından yükleniciye havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan döneminde çalışamadığı gerekçesi ile süre uzatımı verilemeyeceği, ancak süre uzatımı verilirken havanın fen noktasından çalışılmaya uygun olmadığı dönemi dikkate alınarak süre uzatımı verilmesi gerektiği,
14. İşin yer teslim tarihinden itibaren sözleşme süresi içerisinde, bahse konu işte fiyat farkı hesaplanmayacağı, ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yüklenici bu hususun kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde revize iş programı düzenleyerek idarenin onayına sunmasını müteakip idaresince onaylanacak revize iş programında uzatılan süre içerisinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak, uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak yapılan iş kalemleri ya da iş grupları için, fiyat farkı hesaplanacağı, fiyat farkı hesabında temel endeks olarak sözleşmeye göre ilk iş bitim tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeksin, güncel endeks olarak ise revize iş programına göre işin gerçekleştirilmesi gereken aya ait endeksin alınacağı,
15. Yükleniciye havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan döneminde çalışamadığı gerekçesi ile süre uzatımı verilemeyeceğine, ancak süre uzatımı verilirken havanın fen noktasından çalışılmaya uygun olmadığı dönemi dikkate alınarak süre uzatımı verilmesine,

Şeklinde kararlar verildiği görülmektedir.

Geçici kabulden önce çözüme kavuşturulması gereken iş ve işlemlerle ilgili Yüksek Fen Kuruluna başvuru yapılabilir mi?

İdarece geçici kabulünün yapıldığı ve geçici kabul tutanağında işin eksiksiz ve kusursuz tamamlandığının belirtildiği halde test sonuçları gerekçe gösterilerek imalata ilişkin kesinti yapılabilir mi?

Teknik şartnamelerde Teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilebilir ve teknik şartname uygulama projesi gibi değerlendirilemez.

Yükleniciden kaynaklanmayan sebepler ile işte bir durma/yavaşlama sonucu bir gecikme meydana gelmesi durumunda idare tarafından bir süre uzatımı ve ödenek aktarma kararının alınması gerekir.

Uygulama projelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 4 üncü maddesinde yapılan tanıma uygun, herhangi bir tereddüde mahal vermeyecek nitelikte hazırlanması gerekir.

Mücbir sebep hallerinin gerçekleşmesi veya sözleşmenin ifasının idareden kaynaklanan nedenlerle gecikmesi nedeniyle yükleniciye süre uzatımı verilmiş olması halinde, bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak uzatılan sürede yapılan imalatlara fiyat farkı hesaplanacaktır.

İşlerin sadece mimari projede yer aldığı, mekanik ve elektrik projelerinde olmaması nedeniyle ihale kapsamı dışında olduğu söylenebilir mi?

Sözleşmenin 30.2 nci maddesinde bahsedilen kesinti içerisinde fiyat farkları  da  eklenir mi?

İdaresince yapılan ocak değişikliği, bir proje değişikliği olarak değerlendirilebilir.

Yüklenici tarafından idaresine bir süre uzatım talebinde bulunulmuş ise bu talebin, iş bitim tarihinden önce veya cezalı çalışılan işlerde en geç işin geçici kabule hazır olduğuna dair yüklenici dilekçe tarihinden önce yapılmış olması gerekir.

Mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan sebeplerle işin bitim tarihinin, süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması hallerinde, ihale tarihinde yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dâhilinde, uzatılan sürede yapılan imalatlara fiyat farkı hesaplanır.

Geçici kabulü yapılan bir işle ilgili olarak, geçici kabulden sonra bir imalatın eksik veya kusurlu yapıldığı gerekçesiyle yapı denetim heyeti tarafından iş eksilişi hesabı yapılması mevzuata uygun değildir.

İnşaat sahasındaki zeminin; zemin etüt raporu ile uyumlu olmadığı gerekçesiyle ek bedel talep edilebilir mi?

Onay ve tahakkuk sürelerinin toplam 60 gün olabileceği gibi idarenin onay ve tahakkuka ilişkin sürelerin ayrı ayrı tamamını kullanmayabileceği, bu durumda 45 günlük ödeme süresinin, fiili tahakkuk işlemi tesis tarihinden itibaren başlayacağı kabul edilmelidir.

Geçici hakediş raporlarında ödenen, gerek iş kalemi veya iş grupları bedelinin, gerekse bu bedel dikkate alınarak hesaplanan fiyat farkı tutarları, kesin ödeme niteliği taşımaz ve kazanılmış hak sayılmaz. Bu nedenle işin yürütülmesi sırasında düzenlenen hakedişlerde, idaresince verilen süre uzatımlarına bağlı olarak mevzuatına uygun olarak hazırlanıp idaresince onaylanan en son revize iş programı dikkate alınarak fiyat farklarının hesaplanması gerekir.

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan işin uygulama projesinin/projelerinin hiçbir ihtilâfa sebebiyet vermeyecek, tereddüde bile yol açmayacak, uygulama karışıklığı/karmaşası ortaya çıkarmayacak şekilde uygulanmasının mümkün olduğu durumda, yükleniciye teslim edilmesi sorumluluğunun idareye aittir.

İş yeri tesliminde yaşanan gecikmenin, süre uzatımı olarak verilmesine ve bu süreye tekabül eden 2020 yılı ödeneğinin sonraki yıllara aktarılmasına, İdareden kaynaklanan sebeplerle uzatılan süreler için harcanacak ödeneğin belirlenerek revize iş programının düzenlenmesine ve bu revize iş programı dikkate alınarak fiyat farklarının hesaplanmasına karar verilmiştir.

Yükleniciye havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan döneminde çalışamadığı gerekçesi ile süre uzatımı verilemeyeceğine, ancak süre uzatımı verilirken havanın fen noktasından çalışılmaya uygun olmadığı dönemi dikkate alınarak süre uzatımı verilmesine,  Süre uzatımına göre hazırlanacak revize iş programına bağlı olarak uzatılan sürede yapılan imalatlarla ilgili fiyat farkı hesaplanmasına karar verilmiştir.