- Araç kiralama hizmet alım işinin birim müdürlükleri bazında doğrudan temin yöntemiyle parçalar halinde yapılması
Konu ile ilgili 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Doğrudan Temin” başlıklı 22’nci maddesinde; “Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir. … d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin on beş milyar (2013 yılı için bu tutar 44.287,00 TL olarak belirlenmiştir), diğer idarelerin beş milyar Türk Lirasını (2013 yılı için 14.755,- TL olarak belirlenmiştir) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.” … Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10’uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.” denilmektedir.
Aynı Kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir. …” denilmektedir.
Yine aynı Kanunun “Görevlilerin ceza sorumluluğu” başlıklı 60’ıncı maddesinde; “İhale yetkilisi ile ihale komisyonlarının başkan ve üyeleri ile ihale işlemlerinden sözleşme yapılmasına kadar ihale sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin; 17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulunduklarının, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.
Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.
5 inci maddede belirtilen ilkelere ve 62 nci maddede belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da yukarıda belirtilen müeyyideler uygulanır.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, İdarelerin 2013 yılı için 44.287,00 TL’yi aşmayan ihtiyaçları ancak doğrudan temin kapsamında karşılanabilir. Bunun üzerindeki ihtiyaçlar ise temel ihale usullerinde olan açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usulleri çerçevesinde temin edilebilir. Ayrıca Kanunun 22/d maddesinden yararlanmak amacı ile ihtiyacın ve ihalenin bölünmesi, aynı Kanunun 5’inci maddesinde yer alan ilkelere aykırı olup, 60’ıncı maddede yer alan yaptırımlara tabidir.
Ancak uygulamada …Belediyesi tarafından yukarıda yer alan hükümler ve açıklamalara aykırı olarak gerçek ihtiyacın (530.645,50 TL) söz konusu limitin (44.287,00 TL) çok üzerinde olduğu açık olmasına rağmen, ihtiyacın 17 parça halinde ve birim müdürlükleri bazında doğrudan temin usulü ile alındığı tespit edilmiştir. Yukarıda yer alan açıklamalardan, Kamu İhale Kanununun hükümlerine aykırı olarak “araç kiralama hizmeti alım işinin” açık ihale veya (acil olan kısmı varsa bu kısmı pazarlık usulü veya doğrudan temin yöntemi) ile karşılanması gerektiği halde, 17 adet 22/d doğrudan temin dosyası (ihalesi) yapılmak suretiyle Kamu İhale Kanunu’na aykırı hareket edildiği düşünülmektedir.
Kamu idaresi cevabı
Söz konusu denetim tespitine katılınmakta olup ilgili harcama birimleri bilgilendirilmiştir. Konunun takipçisi olunacaktır.
Sonuç olarak
Kurumdan gönderilen cevapta bulguya konu edilen hususta gereken tedbirlerin alınacağı ifade edilmiştir.
Söz konusu hukuka aykırılık 2013 yılı için düzeltilebilecek bir işlem olmayıp önümüzdeki yıl denetimlerinde de ilgili uygulama izlenecektir.
