YARGI ALANINDAKİ SÜRELERİN İŞLEMESİNİ DURDURAN KARARININ İHALELER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Yargı mekanizmasının sağlıklı işleyebilmesi açısından hukuk sistemimizde belli kurallar öngörülmüştür. Bu kuralların en önemlisi ise yargılama faaliyetlerinde yer alan sürelerdir. Hemen hemen bütün yargısal süreçler belirli süreler konularak işletilmektedir. Örneğin İdari Mahkemesinde bir idari işleme karşı dava açma süresi 60 gündür. 60 gün içerisinde dava açılmaması durumunda dava açma hakkı ortadan kalkmakta ve buna rağmen dava açılırsa Mahkemelerce süresinde dava açılmadığı için reddedilmektedir.
Ülkemizde ve tüm dünyada bir salgın haline gelen COVİD-19 virüsü ülkemizde de çalışma hayatını çok ciddi anlamda etkilemiştir. Buna yargı alanındaki faaliyetleri de ekleyebiliriz. Bunun yanında 20 yaş altı 65 yaş üstüne de sokağa çıkma yasağı uygulanmaktadır. Dolayısıyla bu salgının yargılamalardaki sürelere etkisini en aza indirmek ve hak kayıplarını önlemek adına 26/03/2020 tarihli resmi gazetede yayınlanan değişiklik ile işleyen süreler 30/04/2020 tarihine kadar durdurulmuştur. 30/04/2020 tarihindeki resmi gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile de sürelerin durması kararı 15/06/2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
Sürelerin durması ne anlama gelir?
Sürelerin durması; işleyen bir yargı süresinin durması ve 15/06/2020 tarihinden sonra kaldığı yerden yeniden işlemeye başlamasını ifade etmektedir. Örneğin yargıdaki sürelerin durması 13/03/2020 tarihinden itibaren başladığı için 12/03/2020 de başlayan 30 günlük dava açma süresi, 13/03/2020 de duracak ve sadece 1 gün geçtiğinden 29 günlük kalan dava açma süresi 15/06/2020 den sonra yeniden işlemeye başlayacak ve 14/07/2020 tarihine kadar dava açma imkanı olacaktır.
Bu kapsamda;
Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler.
İdari Yargılama Usulü Kanunu – Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda Taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler,
Arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler
İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler
Tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemlere ait süreler hakkında durma kararı verilmiştir.
Ancak son yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararındaki 4734 sayılı Kanundaki sürelere ilişkin istisna ise gözden kaçırılmamalıdır. Bu istisnaya göre 4734 sayılı Kanunda yer alan idari sürelere ilişkin durma kararı söz konusu değildir. İdareye şikayet başvurusunda bulunacaklar yahut Kamu İhale Kurulu’na itirazen şikayet başvurusunda bulunacaklar sürenin durmadığını dikkate alarak hak kaybına uğramamak adına zamanında başvuruda bulunmalıdırlar. Kaldı ki bu durum Kamu İhale Kurulu tarafından idarelere, aday, istekli yahut istekli olabileceklere bir duyuru ile duyurulmuş ve dikkatli olmaları istenmiştir.
Öte yandan dikkate alınması gereken ancak gözden kaçırılan bir nokta ise her ne kadar sürelerde durma kararı verilmekte ise de mahkemelerin işlemeye devam edip etmediğidir. Mahkemeler işlemeye devam etmekle birlikte buradaki işleyiş dosya bazlı olarak değişiklik göstermektedir. Adli yargıda duruşma üzerinden yürüyen dosyalarda duruşma tarihleri de ertelendiği için bu tür dosyalarda işlem yapmak mümkün değildir. Yine hakim tarafından süre verilen hallerde bu sürelerde durmuş olduğu için bu dosyalarda da işlem yapmak mümkün değildir. İdari yargı açısından ise; idari yargıda genel itibariyle evrak üzerinden yargılama yapıldığı için önemli olan dilekçeler aşamasının tamamlanıp tamamlanmadığıdır. Eğer dilekçe aşaması tamamlanmış ve dosya yürütmeyi durdurma kararı ya da esas hakkında karar verebilecek noktaya geldiyse mahkemeler bu tür dosyalarda mesaiye devam ederek karar vermek durumundadırlar. Aksi takdirde henüz dilekçe aşaması tamamlanmamış, savunma vermesi için idareye tebliğe çıkartılmış dosyalarda savunma verme süresi de durduğu için herhangi bir işlem yapılması ya da mahkemece karar verilmesi mümkün değildir.
