2022 YILI SAYIŞTAY RAPORLARINDA YER ALAN İHALE İLE İLGİLİ KONULAR-2

2022 YILI SAYIŞTAY RAPORLARINDA YER ALAN İHALE İLE İLGİLİ KONULAR-2

Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında Yersiz Bekletilen Tutarların Bulunması  

…Yapılan incelemelerde, bazı harcama birimlerinde 258 No.lu Hesabın yıllar itibariyle aynı tutarlar üzerinden devir vermeye devam ettiği, belirli bir süre içerisinde yapılan harcamaların takip edilmesini sağlayan geçici mahiyetteki bu hesabın ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılmak suretiyle kapatılmadığı, yeni maddi duran varlık inşasına ilişkin yapılan bir harcama olmamasına rağmen bu tutarların söz konusu hesapta yersiz bekletildiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususa ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ile gerekli görüşmelerin  yapılacağı belirtilmiştir.

Yapılmakta olan yatırımlar hesaplarında yersiz bekletilen tutarların ilgili maddi duran varlık hesaplarına aktarılarak söz konusu hesapların kapatılması gerekmektedir.

 

Yapım İşlerine Ait Nihai Projelerin Haklar Hesabında İzlenmemesi

Geçici kabulü yapılan yatırımlara ait nihai (as-built) projelerin yükleniciler tarafından Bakanlığa sunulmuş olduğu ve onaylandığı, ancak bu projelere ilişkin bedellerin tespit edilip mali tablolarda izlenmediği tespit edilmiştir.

Söz konusu nihai (as built) projelerinden, Coğrafi Bilgi Sistemlerine dair mevzuat kapsamında bina alt yapı ve üst yapılarının uygulama koordinatlarının işlenmesi ve ileride yapılması muhtemel onarım çalışmalarında mevcut yapının alt yapı ile üst yapı bilgilerinin tespitinde ya da diğer kurumlar ile olan muhtemel çakışmaları önlemede ihtiyaç duyulabilecek çıktılar oldukları da değerlendirilmektedir.

Bulgudaki husus hakkında İdare tarafından ilgili birimlerin yazı ile talimatlandırıldığı görülmüştür.

Bu itibarla; Uygulama İşleri Genel Şartnamesi uyarınca yapım işleri sözleşmelerindeki yükümlülükler kapsamında yükleniciler tarafından hazırlanan nihai (as-built) projelerin bedellerinin tespit edilerek, 260-Haklar Hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Yapım İşlerine Ait All Risk Sigortalarının Bir Kısmının İlgili Mevzuat Hükümlerine Uygun Düzenlenmemesi

Yapım işlerine ait all risk sigortalarının bir kısmında bazı risk kalemlerinin muafiyet oranlarının mevzuata aykırı olarak yüksek belirlendiği görülmüştür.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında; yapım işi ile ilgili işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesislerin işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar, sözleşme konusu yapım işinin korunmasından yüklenicinin sorumlu olduğu, yüklenicinin belirtilen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı ihale dokümanında belirtilen şekilde (all risk) sigorta yaptırmak zorunda olduğu, aynı maddenin üçüncü fıkrasında da; yüklenicinin çeşitli risklere karşı yaptıracağı all risk (inşaat sigorta) poliçesinde tüm riskler için uygulanabilecek muafiyet oranının azami %2, deprem, sel, su baskını, toprak kayması ve terör riskleri için uygulanabilecek koasürans oranının ise azami %20 olacağı hüküm altına alınmıştır.

Uygulamada, yüklenici tarafından yaptırılan all risk sigortalarında tüm riskler için azami %2 muafiyet uygulanması gerekirken mevzuata uygun olmayan özel muafiyetler tanımlandığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresince iş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması ile ilgili işlemlerin ilgili mevzuatına uygun yürütülmesi ve uygulamada eksik ve hatalı işlemlere mahal verilmemesi maksadıyla hazırlanan yazının ilgili birimlere yayımlandığı ifade edilmiştir.

All risk sigortalarının Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

İstisna Kapsamında Olmayan Mal ve Hizmet Alımlarında Kamu İhale Kanunu Hükümlerine Uyulmaması

Askeri kantinler tarafından 3 (g) istisna kapsamı dışında gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerinin uygulanmadığı görülmüştür.

…

Belirtilen hüküm ve kararlar birlikte değerlendirildiğinde, askeri kantinler 4734 sayılı Kanun kapsamında olup Kamu İhale Kurulunca anılan Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca istisna kapsamında olduğuna karar verilenler (Kurul kararının ekinde “EK 1 Kabul Edilen 3 (G) İstisna Talep Listesi”nde yer verilen mal ve hizmetler) dışındaki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin söz konusu Kanun hükümleri doğrultusunda yapılması gerekmektedir.

Kamu idaresince Kamu İhale Kurumunun Kararı doğrultusunda işlem tesis edilmesi yönünde uygulama emri yayımlandığı ifade edilmiştir.

TSK bünyesindeki askeri kantinler tarafından 3 (g) istisnası kapsamı dışında gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde 4734 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

Yapım İşlerinde Sigorta Kapsamı ve Süresinin Sağlıklı Belirlenmemesi ve İhaleye Hazırlık ve Projelendirme Süreçlerinin Etkili İşletilmemesinin Uygulama Sürecinde Aksaklıklara Yol Açması

Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı tarafından gerçekleştirilen yapım işlerinde karşılaşılan sorunlara aşağıda bentler halinde yer verilmiştir.

1. a) İş ve İş Yeri Sigortası Yapılması Kararlaştırılan Bazı Yapım İşlerinde Sigorta Kapsamında Yer Alması Gereken Teminatların Yer Almaması
2. b) Yapım İşlerinde Ödenen Toplam Hakediş Tutarının Poliçedeki Sigorta Bedelini Aşması Halinde Sigorta Bedelinin Artırılmaması ve Süre Uzatımları Nedeniyle İnşaat Sigorta Sürelerinin Uzatılmaması
3. c) Yapım İşlerinde İdare Tarafından Onaylanmayan Alt Yüklenicilerin Çalıştırılması
4. d) Anahtar Teslimi Götürü Bedel ile İhale Edilen Yapım İşlerinde Projelerin Hazırlanması ve Uygulanması Sürecinde Aksaklıkların Bulunması
5. e) İhale Öncesi Hazırlıkların Tam Olarak Yapılmaması Sebebiyle İşlerin Yürütülmesi Aşamasında Aksaklıkların Olması

 

 

Yapım İşleri İçin Ayrılan Ödeneklerin Yasal Programlama Gereklerine Göre Kullanılmaması

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde, ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde; Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce uyulması zorunlu hususlara yer verilmiştir. Bu hususlara göre;

– Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun  olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur.

– İlk yıl için öngörülen ödeneğin, yılı merkezî yönetim bütçe kanununda belirlenen stratejik öneme sahip yatırımlar veya projeler hariç olmak üzere, proje maliyetinin % 10’undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.

…

Yapılan incelemede 2022 yılında sözleşmesi imzalanan ve başlangıç ödeneği belirlenen aşağıdaki tabloda yer alan ihalelerde sözleşmenin imzalanmasından sonra başlangıçta programlanan ödeneklerin başka tertiplere aktarıldığı ve proje maliyetinin %10’ undan az olarak kullanıldığı  görülmüştür.

Yatırım projelerinin planlanan sürelerde ekonomiye kazandırılabilmesini teminen yıllar itibarıyla ödeneklerinin bütçelerde planlanmasının ve ilk yıl bütçe ödeneğinin kanunla belirlenen %10 undan az olmayacak şekilde planlanarak azaltılmaksızın uygulanması gerekmektedir.