|
BAŞVURU SAHİBİ:
Borsantaş Beton ve İnş. San. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2025/385640 İhale Kayıt Numaralı “Beton Boru ve Beton Boru Malzemeleri Mal Alımı” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 15.04.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Beton Boru ve Beton Boru Malzemeleri Mal Alımı” ihalesine ilişkin olarak Borsantaş Beton ve İnş. San. Ltd. Şti. tarafından 18.06.2025 tarih ve 186002 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 18.06.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2025/1187 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihalenin “Yağmursuyu Beton Malzemeleri” alımına ilişkin 3’üncü kısmının idarece haksız bir şekilde iptal edildiği, söz konusu kısma üç istekli tarafından teklif verildiği, bir isteklinin geçici teminatının uygun olmaması gerekçesiyle, diğer isteklinin ise sunduğu TSE belgesinin uygun olmaması gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, dolayısıyla ihalede tek geçerli teklif sahibinin kendileri olduğu, ihalenin anılan kısmının yaklaşık maliyetinin 26.162.672,60 TL, teklif tutarlarının ise 25.891.000,00 TL olduğu, yaklaşık maliyetin altında tek geçerli teklif kalmasının rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, idarenin değerlendirmesinin sübjektif nitelikte olduğu, tek geçerli teklif ile de ihale sürecinin devam ettirilebileceği, bu çerçevede ihalenin 3’üncü kısmının iptali kararının iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
…
Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz…” hükmü,
“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.
İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,
“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.
İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.
İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.” hükmü,
“Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “…İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdare yaklaşık maliyetin hesaplanmasında; alım konusu malın niteliğini, miktarını, teslim süresini, nakliyesini, sigortasını ve diğer özel şartlarını belirterek KDV hariç fiyat bildirilmesini ister. Ancak, idare, gerçek piyasa fiyatlarını yansıtmayan ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında hatalara sebep olabilecek fiyat bildirimlerini ve proforma faturaları değerlendirmeye almaz.
(2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında kullanılan her tür bilgi ve belgeye hesap cetveli ekinde yer verilir. Değerlendirmeye alınmayan fiyat bildirimleri ile proforma faturaların değerlendirmeye alınmama gerekçeleri de hesap cetvelinde belirtilir.
(3) İdare, alımın niteliğini ve piyasa koşullarını göz önünde bulundurmak suretiyle, aşağıdaki (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri çerçevesinde elde ettiği fiyatların birini, birkaçını veya tamamını kullanmak suretiyle yaklaşık maliyeti hesaplar:
a) İdare, alım konusu malın özelliğine göre kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından fiyat isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.
b) İdare, piyasada alım konusu malı üreten veya pazarlayan gerçek veya tüzel kişilerden de fiyat bildirimi veya proforma fatura isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.
c) İdare, alım konusu mala ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğlerinde yer alan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Bu fiyatlarda KDV veya farklı nitelikte giderler bulunması durumunda bu giderler fiyatlardan indirilerek yaklaşık maliyet hesaplanır.
ç) İdare, alım konusu mal ile ilgili daha önceki dönemlerde alım yapmış ise bu alımlarda ortaya çıkan sözleşme bedelleri, endeks veya Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan ilgili endekslerden uygun olanı kullanmak suretiyle güncelleyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Döviz ile yapılmış olan alımlarda ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden fiyatlar güncellenerek yaklaşık maliyet hesaplanabilir.
d) İdare, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında yayımlanan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: BETON BORU VE BETON BORU MALZEMELERİ MAL ALIMI
b) Türü: Mal alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
…
e) Miktarı:
4 Kısımlı, 52 Kalem Beton Boru ve Beton Boru Malzemeleri Mal Alımı
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: ASKİ Genel Müdürlüğü Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı Ambarı (Şantiye Tesisleri)” düzenlemesi,
“Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.
20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 4 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir;
4 Kısım olan bu ihalede; Her kısım ayrı ayrı değerlendirilecek olup, her kısım için ayrı ayrı sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,
“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi,
“İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “…37.3. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
37.4. İhale; kararın ihale yetkilisince onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” düzenlemesi,
“Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi” başlıklı 38’inci maddesinde “…38.2. İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuruya konu ihalenin Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından açık ihale usulüyle elektronik ortamda gerçekleştirilen “Beton Boru ve Beton Boru Malzemeleri Mal Alımı” ihalesi olduğu, söz konusu ihalenin 4 kısımdan oluştuğu, ihalenin şikâyete konu olan 3’üncü kısmına üç istekli tarafından teklif sunulduğu, Ağaoğlu Dan. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin geçici teminat sunmadığı gerekçesiyle, Aydoğan Entegre A.Ş.nin teklifinin TS EN 124-4 belgesinin ihalede istenilen şartları sağlamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu kısımda tek geçerli teklifin başvuru sahibi Borsantaş Beton ve İnş. San. Ltd. Şti.ne ait olduğu, 04.06.2025 tarihli ihale komisyonu kararı ile “gerekli rekabet ortamının oluşmadığı” gerekçesi ile bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin 3’üncü kısmının iptal edilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
İhale komisyonu kararının onaylanmasına ilişkin alınan 12.06.2025 tarihli Yönetim Kurulu Kararı ile “3. Kısmının Yağmursuyu Beton Malzemelerinin uygun teklif bulunmaması nedeniyle iptal edilmesi yönündeki komisyon kararının ise ihalenin iptal edilmesine oy çokluğu ile gereği için evrakın Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’na karar örneğinin Genel Müdür Yardımcısına (İdari- Mali) verilmesine” karar verilmiştir.
Söz konusu iptal kararı isteklilere 13.06.2025 tarihinde EKAP üzerinden bildirilmiş olup, iptal gerekçesi “…kaynakların verimli ve ekonomik kullanılması ve kamu yararı ilkelerinin sağlanıp sağlanmadığının değerlendirilmesi neticesinde; Geçerli en düşük teklifin (BORSANTAŞ BETON VE İNŞAAT SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ) yaklaşık maliyetin yaklaşık %99’u oranında olduğu dikkate alınarak, rekabetin sağlanması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ilkeleri uyarınca kamu yararı gözetilerek ihalenin Kamu İhale Kanunu’nun 39. maddesine göre tüm tekliflerin değerlendirme dışı bırakılarak ihalenin 3. Kısmının iptal edilmesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır.” şeklinde ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede, başvuruya konu ihalede, yaklaşık maliyetin piyasa fiyat araştırması yoluyla firmalardan toplanan teklifler ve başka bir ihaledeki birim fiyatların ortalamasının kullanılması suretiyle oluşturulduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 39’uncu maddesinde, idarenin ihale komisyonu kararı üzerine verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ihalenin iptal edilmesi hâlinde bu durumun bütün isteklilere derhal bildirileceği, idarenin bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği ancak talepte bulunması hâlinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerinin talep eden isteklilere bildirileceği, bu çerçevede ihaleyi yapan idarelere ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisi tanındığı, ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda usule ve amaca uygun olarak kullanılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu hususlardan hareketle, idarelerin alım konusu malzemeleri kendi ihtiyaçlarını en etkili ve verimli şekilde karşılayabilmesine imkân sağlayacak şekilde talep edebileceği ve bu hususta takdir yetkisinin bulunduğu, başvuru konusu ihalede de, ihale komisyonu tarafından ihalenin 3’üncü kısmında geçerli tek teklif olduğu ve bu teklifin yaklaşık maliyetin %99’una tekabül ettiği dikkate alınarak rekabetin sağlanması, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ilkeleri uyarınca kamu yararı da gözetilerek ihalenin anılan kısmının iptal edildiği görülmektedir.
İhale mevzuatı çerçevesinde bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesinde idarelerin kamu yararı ve hizmet gerekleri çerçevesinde serbest olduğu, dolayısıyla ihaleyi yapan idarelere ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisi tanındığı, ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı ve somut olaya ilişkin koşulların dikkate alınarak 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde karar verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
İhalenin 3’üncü kısmına üç istekli tarafından teklif sunulduğu, iki isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihale komisyonunca yapılan değerlendirmeler neticesinde yaklaşık maliyetin %99’una tekabül eden tek geçerli teklifin ekonomik açıdan avantajlı teklif olarak belirlenmediği, bu itibarla, ihalenin geldiği aşamada, ihalede yaklaşık maliyet altında tek geçerli teklif bulunduğundan hareketle Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler gerekçe gösterilerek aynı Kanun’un 39’uncu maddesi uyarınca tüm tekliflerin değerlendirme dışı bırakılarak ihalenin 3’üncü kısmının iptaline karar verildiği anlaşılmış olup idarece ihalenin iptali konusundaki takdir yetkisinin kullanılmasında, söz konusu yetkinin kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı kullanıldığına yönelik bir tespitin bulunmadığı, ihalenin iptali işleminin idarenin takdir yetkisi içerisinde kaldığı ve söz konusu iptal işleminde mevzuata bir aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.
Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin tamamının iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.
Ancak, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında “…Kısmi teklife açık ihalelerde ise tekliflerin verilmesi ile bu aşamadan sonraki işlemlere ilişkin başvurularda, başvuru bedeli toplam yaklaşık maliyet üzerinden yatırılır. Başvuruya konu kısmın yaklaşık maliyetine göre fazla yatırıldığı tespit edilen tutar Kurum tarafından başvuru sahibine iade edilir.” açıklaması yer almaktadır.
İnceleme konusu ihalenin kısmi teklife açık olduğu ve 4 kısımdan oluştuğu, ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin toplam 82.083.415,05 TL olduğu, ihalenin itirazen şikâyete konu 3’üncü kısmına ilişkin yaklaşık maliyet (26.162.672,60 TL) dikkate alındığında, ilgili kısma ilişkin başvuru bedelinin 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca 101.344,00 TL olduğu tespit edilmiştir. Başvuru sahibi tarafından yatırılan başvuru bedelinin 152.021,00 TL olduğu göz önünde bulundurulduğunda, fazla yatırılan 50.677,00 TL başvuru bedelinin, başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iade edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|
