4735 sayılı Kanunun 24’üncü maddesinin son fıkrasında, “Sözleşme bedelinin % 80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80’i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5’i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.” hükmü yer almaktadır.
İhale sürecinin sonlandırılarak yüklenicinin ihale konusu işe başlayabilmesi için bedeli ihale sonucu belirlenmiş olan sözleşmenin imzalanması mecburi olduğundan kamu ihale sözleşmelerinde sözleşme bedelini esaslı unsur olarak değerlendirmek gerekir. Bu sözleşme bedelinin iş eksilişi nedeniyle azalması durumunda başlangıçtaki sözleşme bedelinin gerçekleşeceği inancıyla bir takım masraflara giren yüklenicinin bir menfaat kaybı gündeme gelecektir.
Diğer yandan yüklenici, gerek sözleşmenin akdedilmesi esnasında gerekse uygulama aşamasında ilk sözleşme bedeli üzerinden hesaplanmış giderlere ( ihale damga vergisi, sözleşme karar pulu, KİK payı vb.) hâlihazırda katlanmış bulunmaktadır. Sözleşme bedelinin %20’sinden fazla oranda gerçekleştirilecek iş eksilişi nedeniyle yapılacak ödemeyi bu koşulların varlığını dikkate alarak yüklenicinin katlanmış olduğu bu giderler ve mahrum kaldığı yüklenici karı için kendisine ödenen, menfaatlerin denkleştirilmesi işlevine sahip ve kendine özgü bir tazminat olarak yorumlayabiliriz.
