Toplantı No : 2020/005
Gündem No : 41
Karar Tarihi : 05.02.2020
Karar No : 2020/UH.II-286
BAŞVURU SAHİBİ:
Aysis Atık Yön. Sis. A.Ş.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
İstanbul Çevre Yönetimi San. ve Tic. A.Ş.,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/565003 İhale Kayıt Numaralı “Ana Yollardan, Meydanlardan, Geçitlerden vb. Diğer Yerlerden Mekanik, Elle Süpürme, Hal Temizlik Hizmeti Sonucu Çıkan Teressübat ve Diğer Atıkların Taşınması Hizmet Alım İşi” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
İstanbul Çevre Yönetimi San. ve Tic. A.Ş. tarafından 18.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ana Yollardan, Meydanlardan, Geçitlerden vb. Diğer Yerlerden Mekanik, Elle Süpürme, Hal Temizlik Hizmeti Sonucu Çıkan Teressübat ve Diğer Atıkların Taşınması Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Aysis Atık Yön. Sis. A.Ş. tarafından 15.01.2020 tarih ve 2564 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.01.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/115 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 10.01.2020 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararında “ihaleye sunulan teklifler arasındaki en düşük teklif ile diğer teklifler arasındaki farkın yüksek olması” şeklinde ifadelere yer verildiği ve başvuruya konu ihalenin iptal edildiği, kamu ihale mevzuatında ihalenin edilme hususunda idarelere takdir yetkisi tanınmakla birlikte bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu, geçerli teklif olmayan istekliler ile kendi tekliflerinin kıyaslanabileceğine ilişkin herhangi bir mevzuat hükmünün bulunmadığı, ayrıca Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yüklenici karının %7 oranını geçmemek üzere hesaplanacağına ilişkin hükmün yer aldığı, kendileri tarafından sunulan teklifin ise %11.5 oranında tenzilatlı olduğu, bu itibarla idarenin ihalenin iptal edilmesine yönelik kararının yerinde olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu maddenin gerekçesinde “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
…
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “…(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;
a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,
b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,
c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,
ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,
d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,
Esas alınır.
(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.
(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir…” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Ana Yollardan, Meydanlardan, Geçitlerden vb. Diğer Yerlerden Mekanik, Elle Süpürme, Hal Temizlik Hizmeti Sonucu Çıkan Teressübat ve Diğer Atıkların Taşınması Hizmet Alım İşi
b) Miktarı ve türü: Kısmi Zamanlı 9 Kalemde Toplam 163.565 Ton Nakliye Hizmeti
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: İstaç A.Ş. Eyüp/Odayeri Düzenli Depolama Sahasına, Şile/Kömürcüoda Düzenli Depolama Sahasına ve Ümraniye/Hekimbaşı Kent Temizlik Hizmet Birimine Nakil” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
10.01.2020 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararı incelendiğinde; başvuruya konu ihaleye altı istekli tarafından teklif verildiği, sınır değerin 4.655.468,00 TL olarak hesap edildiği, sınır değerin altında teklif sunan iki istekliye ait teklifin yeterlik kriteri olarak istenilen belgelerden bazılarının sunulmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer isteklilere ilişkin tekliflerin ise geçerli teklif olarak değerlendirildiği, bununla birlikte idarece yapılan değerlendirme sonucunda “ihaleye sunulan teklifler arasındaki en düşük teklif ile diğer teklifler arasındaki farkın yüksek olması” şeklinde ifadelere yer verilerek ihalenin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibi isteklinin teklifinin yaklaşık maliyete oranının %89,67 (5.907.720,00/6.588.472,50=0,89667) olduğu tespit edilmiştir.
İdare tarafından yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde daha önceden gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar ile piyasa fiyat araştırmasının esas alındığı, ayrıca başvuruya konu ihalenin iptal edilmesine ilişkin 10.01.2020 tarihli kararda, idare tarafından ihale dokümanı düzenlenirken veya yaklaşık maliyet tespit edilirken herhangi bir hata yapıldığına ilişkin hiçbir tespitin yer almadığı görülmüştür.
4734 sayılı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinin gerekçesinde yer alan ve “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti” gibi ifade edilen durumlarda ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanındığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, söz konusu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek usule ve amaca uygun olarak kullanılması, tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması gerekmektedir.
10.01.2020 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararı incelendiğinde, iptal gerekçesinin yalnızca yeterlik kriteri olarak istenilen belgeleri sunmadığı için teklifleri değerlendirme dışı bırakılan istekli ile diğer geçerli teklif sahibi isteklilerin karşılaştırılması olduğu anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, kamu ihale mevzuatında ihalede katılımın sağlanması için istenilen yeterlik kriterlerine ilişkin belge sunmayan istekliler ile geçerli teklifi sahibi isteklilere ait tekliflerin karşılaştırılarak ihalenin iptal edilebileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu itibarla, idarenin ihaleyi iptal gerekçesinin kamu ihale mevzuatı kapsamında idarelere tanınan takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, “ihaleye sunulan teklifler arasındaki en düşük teklif ile diğer teklifler arasındaki farkın yüksek olması” şeklinde ifade edilen gerekçe ile ihalenin iptal edilmesinin mevzuata uygun olmadığı ve başvuru sahibi Aysis Atık Yön. Sis. A.Ş.nin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
