Toplantı No : 2020/012
Gündem No : 41
Karar Tarihi : 11.03.2020
Karar No : 2020/UH.I-539
BAŞVURU SAHİBİ:
Ag Peyzaj Petrol Yapı Turizm Nakliye San. Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Çorum Belediye Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/656137 İhale Kayıt Numaralı “İş Makinesi Kiralanması Hizmet Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Çorum Belediye Başkanlığı tarafından 14.01.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İş Makinesi Kiralanması Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Ag Peyzaj Petrol Yapı Turizm Nakliye San. Tic. Ltd. Şti.nin 03.02.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.02.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.02.2020 tarih ve 7385 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.02.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/280 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihalenin 3’üncü kısmının (Park ve Bahçeler Müdürlüğü) iptal edildiği, söz konusu kısımda iki teklifin bulunduğu, Moda Kent Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, tekliflerinin ise yaklaşık maliyete yakın olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalede geçerli teklif kalmadığından ihalenin iptal edildiği, kamu ihale mevzuatında yaklaşık maliyete yakın tekliflerin değerlendirme dışı bırakılacağına dair bir düzenlemenin bulunmadığı, idarelere bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesi yetkisi verilmişse de bu yetkinin sınırsız olmadığı, idare tarafından rekabetin sağlanamadığı gerekçesiyle verilen iptal kararının da yerinde olmadığı, sonuç olarak tekliflerinin geçerli teklif olduğu, tekliflerinin değerlendirmeye alınarak, ihalenin iptali kararının iptal edilmesi gerektiği iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: İş Makinesi Kiralanması Hizmet Alımı
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu:
e) Miktarı: 01.03.2020 – 31.12.2020 tarihleri arasında Belediyemize ait müdürlüklerin saha çalışmalarında ve faaliyetlerinde kullanılmak üzere 46 adet İş Makinesi Kiralanması Hizmet Alımı
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Çorum Belediyesi mücavir alan sınırları” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kanun’un temel ilkeleri belirleyen 5’inci maddesinde, idarelerin anılan Kanun’a göre yapılan ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, anılan Kanun’un 39’uncu maddesinde, ihale komisyonu kararı üzerine idare tarafından ihalenin iptali düzenlenmiştir. Bu çerçevede, idarelere ihalenin iptali konusunda takdir yetkisi tanındığı, ancak bu takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız bir yetki niteliği taşımayıp bu yetkinin anılan Kanun’un 5’inci maddesinde sayma suretiyle belirtilen temel ilkeler ile kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun şekilde hareket edilerek kullanılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede, söz konusu ihalenin şikayete konu 3’üncü kısmına (Park ve Bahçeler Müdürlüğü) başvuru sahibi de dâhil olmak üzere 2 isteklinin teklif verdiği, 29.01.2020 tarihli ihale komisyonu kararına göre Moda kent Tic. Ltd. Şti.den aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan istekli tarafından cevap verilmediği ve bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakıldığı, başvuru sahibi isteklinin teklifinin ise yaklaşık maliyete yakın olduğu gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalede yeterli rekabet oluşmadığı gerekçesiyle de ihalenin iptal edildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi istekli tarafından 03.02.2020 tarihinde tekliflerinin değerlendirmeye alınması ve ihalenin iptal kararının iptal edilmesine yönelik idareye yapılan şikâyet başvurusu sonucunda, idare tarafından 07.02.2020 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen cevap yazısında “ 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun “Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali” başlıklı 39. Maddesinde; “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” denilmektedir.
Firmanıza gönderilmiş olan İhale Komisyonu İptal Kararında da belirtildiği üzere; 2 (iki) firma teklif vermiş, 1 (bir) Firma aşırı düşük sorguya cevap vermediğinden teklifi değerlendirme dışı bırakılmış, Firmanızın teklifi geçerli teklif olmasına rağmen, İdaremizce Firmanızın teklifinin yaklaşık maliyete çok yakın olması, en düşük teklifi veren Firmadan teklifinizin 683.000,00 TL. yüksek olması hususu, Komisyonumuz tarafından teklifinizin onaylanması hususunda tereddüt ortamı oluşmasına sebep olmuştur. İdareyi zarara uğratmamak, İdarenin de menfaati göz önüne alındığında firmanızın vermiş olduğu teklif değerlendirme dışı bırakılmıştır. Ayrıca rekabet oluşmadığı kararına varılmıştır.” ifadelerine yer verilerek başvuru reddedilmiştir.
İdarenin iptal gerekçesi ve ihalede oluşan somut durum incelendiğinde; idarenin iptal gerekçesinin geçerli tek teklif tutarının yaklaşık maliyete yakın olması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılması sonucunda rekabetin oluşması ilkesinin sağlanmadığıdır.
Şikâyete konu ihalede on üç (18) adet ihale dokümanı indirildiği, 14.01.2020 tarihinde yapılan ihaleye iki (2) isteklinin katıldığı belirlenmiş olup her ne kadar ihalede rekabet şartlarının tüm teklifler üzerinden değerlendirilmesi gerektiği, sınır değerin altında kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmaması sonucunda teklifi reddedilerek ihalede yaklaşık maliyete yakın tek teklifinde değerlendirme dışı bırakılması sonucunda oluşan durumun rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği anlaşılmışsa da idare tarafından cevap yazısında da belirtildiği üzere idarenin zarara uğramaması açısından yaklaşık maliyet tutarı ile başvuru sahibine ait olan teklif tutarı dikkate alındığında, idarelerin 4734 sayılı Kanun’un temel ilkeleri arasında yer alan “kaynakların verimli kullanılması” ilkesini gerçekleştirilmesini sağlamakla sorumlu olduğundan başvuru sahibinin teklifinin idarece uygun görülmeyerek, idarenin takdir yetkisini kullanmak suretiyle ihaleyi iptal etmesinin yerinde olduğu anlaşılmış olup, idare tarafından tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, ihalenin şikâyete konu 3’üncü kısmının (Park ve Bahçeler Müdürlüğü) yaklaşık maliyeti dikkate alındığında 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca ödenmesi gereken itirazen şikâyet başvuru bedelinin 12.284,00 TL olduğu, başvuru sahibi tarafından toplam yaklaşık maliyet üzerinden 18.426,00 TL’nin Kurum hesaplarına yatırıldığı, bu nedenle fazla ödendiği tespit edilen (18.426,00 -12.284,00) 6.142,00 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında iptal gerekçesiyle sınırlı yapılan incelemeye göre;
Başvuruya konu ihale Çorum Belediye lığı tarafından 14.01.2020 tarihinde yapılan “İş Makinesi Kiralanması Hizmet Alımı” olup, kısmi teklife açık ihalede ihalede 18 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihalenin başvuruya konu 3’üncü kısmına 2 isteklinin katıldığı, 29.01.2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile 1 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklamada bulunmadığı gerekçesiyle, başvuru sahibinin teklifinin ise yaklaşık maliyete yakın olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalede yeterli rekabet oluşmadığı gerekçesiyle ihalenin başvuruya konu 3’üncü kısmının iptal edildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun;
“Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
…
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü
İdari Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Öte yandan anılan Kanun’un 39’uncu maddesinin gerekçesinde yer alan “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir.” ifadesinden idarelerin, ihaleye verilen tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye ihaleyi iptal etme yetkisi verilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 5, 39 ve 40’ıncı maddelerinde yer alan hükümlerden ve İdari Şartname’nin 34’üncü maddesinde yer alan düzenlemeden, ihale komisyonu kararı üzerine idarelerin bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etme yetkisine sahip olduğu, söz konusu işlem nedeniyle her hangi bir yükümlülük altına girmeyecekleri, anılan kararın ihale yetkilisi tarafından en geç beş iş günü içerisinde onaylanması gerektiği ifade edilmiş olup, idarenin ihaleyi iptal etme yetkisinin mutlak ve sınırsız olmadığı, Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkeler çerçevesinde kamu yararı ve hizmet gerekleriyle sınırlandırıldığı, rekabet şartlarının gerçekleşmediğine ve ortadan kalktığına ilişkin değerlendirmelerin somutlaştırılması ve bilgi/belgelere dayandırılması gerektiği, soyut gerekçelerle ihalenin iptal edilemeyeceği, idarenin ihalenin iptalinde bir gerekçesinin olması, bu gerekçenin de somut ve hukuka uygun bir gerekçe olması gerektiği anlaşılmaktadır.
İhale komisyonunun 29.01.2020 tarihli kararı incelendiğinde, ihalenin başvuruya konu kısmına başvuru sahibi dahil 2 isteklinin teklif verdiği, başvuru sahibinin teklifinin yaklaşık maliyete yakın olduğu gerekçesiyle uygun bulunmadığı, diğer isteklinin teklifinin ise aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklamada bulunmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihale komisyonunca ihalede yeterli rekabetin sağlanmadığı gerekçesiyle ihalenin başvuruya konu 3’üncü kısmının iptal edildiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibince idareye yapılan şikayet başvurusu da “4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun “Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali” başlıklı 39. Maddesinde; “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” denilmektedir.
Firmanıza gönderilmiş olan İhale Komisyonu İptal Kararında da belirtildiği üzere; 2 (iki) Firma teklif vermiş, 1 (bir) Firma aşırı düşük sorguya cevap vermediğinden teklifi değerlendirme dışı bırakılmış, Firmanızın teklifi geçerli teklif olmasına rağmen, İdaremizce Firmanızın teklifinin yaklaşık maliyete çok yakın olması, en düşük teklifi veren Firmadan teklifinizin 683.000,00 TL. yüksek olması hususu, Komisyonumuz tarafından teklifinizin onaylanması hususunda tereddüt ortamı oluşmasına sebep olmuştur. İdareyi zarara uğratmamak, İdarenin de menfaati göz önüne alındığında Firmanızın vermiş olduğu teklif değerlendirme dışı bırakılmıştır. Ayrıca rekabet oluşmadığı kararına varılmıştır.” ifadelerine yer verilerek reddedilmiştir
Kurul çoğunluğunca, şikâyete konu ihalede 18 adet ihale dokümanı indirildiği, 14.01.2020 tarihinde yapılan ihaleye 2 isteklinin katıldığı, her ne kadar ihalede rekabet şartlarının tüm teklifler üzerinden değerlendirilmesi gerektiği, sınır değerin altında kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmaması sonucunda teklifi reddedilerek ihalede yaklaşık maliyete yakın tek teklifinde değerlendirme dışı bırakılması sonucunda oluşan durumun rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği anlaşılsa da idare tarafından cevap yazısında da belirtildiği üzere idarenin zarara uğramaması açısından yaklaşık maliyet tutarı ile başvuru sahibine ait olan teklif tutarı dikkate alındığında, idarelerin 4734 sayılı Kanun’un temel ilkeleri arasında yer alan “kaynakların verimli kullanılması” ilkesinin gerçekleştirilmesini sağlamakla sorumlu olduğundan başvuru sahibinin teklifinin idarece uygun görülmeyerek, idarenin takdir yetkisini kullanmak suretiyle ihalenin iptal edilmesi yönünde tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığına karar verilmiştir.
Başvuruya konu ihale, 4734 sayılı Kanunda “bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür” şeklinde tanımlanan açık ihale usulü ile gerçekleştirilmiştir. İhalede 18 adet ihale dokümanının indirildiği, ihalenin başvuruya konu 3’üncü kısmına 2 isteklinin teklif verdiği, başvuru sahibinin teklifinin yaklaşık maliyete yakın olduğu gerekçesiyle uygun bulunmadığı, diğer isteklinin teklifinin ise aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklamada bulunmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı dikkate alındığında ihaleye katılım aşamasında rekabetin sağlandığı anlaşılmaktadır. Kaldı ki ihale sürecindeki değerlendirmeler sonucunda tek teklif kalması rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği gibi sadece geçerli teklif sayısına bakılarak ihalede rekabet şartlarının sağlanmadığı da ileri sürülemez. Kurul kararında da ihalede rekabet şartlarının tüm teklifler üzerinden değerlendirilmesi gerektiği, sınır değerin altında kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmaması sonucunda teklifi reddedilerek ihalede yaklaşık maliyete yakın tek teklifinde değerlendirme dışı bırakılması sonucunda oluşan durumun rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceğine karar verilmiştir. Ancak ihalenin başvuruya konu 3’üncü kısmının yaklaşık maliyetinin 3.058.900,00 TL olduğu, başvuru sahibinin teklifinin ise 2.933.000,00 TL ve yaklaşık maliyetin altında olduğu, idarece yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığına yönelik bir tespitin de bulunmadığı, söz konusu iş için ayrılan ödeneğin yeterli olduğu, buna göre Kurul çoğunluğu kararının aksine yaklaşık maliyet tutarı ile başvuru sahibinin teklif tutarı arasındaki fark dikkate alınarak idarece 4734 sayılı Kanun’un temel ilkeleri arasında yer alan “kaynakların verimli kullanılması” ilkesi gereğince başvuru sahibinin teklifinin idarece uygun görülmeyerek, idarenin takdir yetkisini kullanmak suretiyle ihalenin başvuruya konu 3’üncü kısmının iptal edilmesi yönünde tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin iddiaları ve iptal gerekçeleri ile sınırlı yapılan inceleme sonucunda yukarıda tespiti yapılan aykırılıklar ve değerlendirmeler doğrultusunda “ihalenin iptali kararının iptaline” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle Kurul çoğunluğunun “itirazen şikayet başvurusunun reddi” kararına katılmıyoruz.
