Kamu İhalelerinde İhalenin İptali Kararlarına Karşı Başvuru Yolları
(Kurumun Görev Alanı ve İtirazen Şikâyetin Kabul Edilebilirliği Üzerine Bir İnceleme)
1. Giriş
Kamu ihalelerinde idarenin ihaleyi iptal etme yetkisi, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda tanınmış olmakla birlikte, bu yetki sınırsız ve keyfi değildir. İhale iptal kararlarının hukuka uygunluğu; gerekçe, amaç, sebep ve yetki unsurları bakımından denetime tabidir. Ancak bu denetimin hangi merciler tarafından ve hangi usullerle yapılacağı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ikincil mevzuatta açık biçimde düzenlenmiştir. Bu çalışmada, ihalenin iptaline ilişkin bir karara karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı hususu, somut bir olay üzerinden ele alınmaktadır.
2. Başvuru Sahibinin İddiaları
Başvuru dilekçesinde özetle;
-
İhalenin iptal kararının 05.11.2025 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edildiği,
-
İptal gerekçesinin “bağımsız spor salonu eklenmesi ihtiyacı” olarak gösterildiği, ancak bu gerekçenin soyut, belirsiz ve teknik verilerden yoksun olduğu,
-
İdari Şartname ve ihtiyaç programında zaten spor salonuna yer verildiği,
-
Yapılacak eklentinin iş artışı kapsamında karşılanabilir olduğu,
-
İhalenin bu aşamada iptal edilmesinin idarenin takdir yetkisini aşan ve rekabeti zedeleyen bir işlem olduğu,
ileri sürülerek iptal kararının hukuka aykırı olduğu iddia edilmiştir.
Başvuru sahibi ayrıca, planlama aşamasındaki eksikliklerin tekliflerin açıklanmasından sonra ileri sürülmesinin, hukuk güvenliği ve kazanılmış haklar ilkeleriyle bağdaşmadığını ifade etmiştir.
3. İhalenin İptaline Karşı Başvuru Rejiminin Hukuki Çerçevesi
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54. maddesi uyarınca, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle hak kaybına uğradığını iddia eden aday ve istekliler, şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler. Ancak bu başvuruların şekil, süre ve görev bakımından Kanun ve ilgili mevzuata uygun olması zorunludur.
Kanun’un 26. maddesi ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik ve Tebliğ hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihalenin iptaline ilişkin kararların itirazen şikâyete konu edilebilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:
-
İptal kararının, şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınmış olması,
-
Ya da Kurul kararı sonrasında idare tarafından tesis edilmiş bir iptal işlemi olması.
Buna karşılık, herhangi bir şikâyet veya itirazen şikâyet başvurusu bulunmaksızın idare tarafından alınan iptal kararları, Kamu İhale Kurumunun görev alanında bulunmamakta; bu tür işlemler ancak idari yargıda dava konusu edilebilmektedir.
4. Somut Olayda Görev Yönünden İnceleme
Somut olayda, ihalenin idare tarafından 05.11.2025 tarihinde re’sen iptal edildiği ve bu iptal kararının aynı tarihte EKAP üzerinden isteklilere tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. İptal gerekçesi, teknik şartname ve ihtiyaç programında bağımsız spor salonu eklenmesi ihtiyacının doğması olarak açıklanmıştır.
Ancak yapılan EKAP sorgulamasında, ihalenin iptalinden önce idareye yapılmış herhangi bir şikâyet başvurusu bulunmadığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla iptal kararı, Kanun ve Tebliğ’de öngörülen anlamda şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınmış bir karar niteliği taşımamaktadır.
5. Kurumun Görev Alanı ve Başvurunun Hukuki Akıbeti
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 16. maddesi uyarınca, başvurular öncelikle Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı yönünden incelenir. Aynı Yönetmelik’in 17. maddesi gereğince, görev yönünden aykırılık tespit edilmesi halinde başvurunun reddine karar verilir.
Bu çerçevede, somut olayda yapılan itirazen şikâyet başvurusu, Kamu İhale Kurumunun görev alanında bulunmadığından, başvurunun esasının incelenmesi mümkün olmamıştır. Bu nedenle, 4734 sayılı Kanun’un 54. maddesinin on birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca başvurunun görev yönünden reddine karar verilmesi hukuka uygun bulunmuştur.
6. Sonuç
Kamu ihale hukukunda, ihalenin iptaline ilişkin işlemlerin denetimi bakımından başvurunun kaynağı ve zamanlaması belirleyici öneme sahiptir. İdare tarafından, herhangi bir şikâyet süreci olmaksızın re’sen alınan iptal kararları, Kamu İhale Kurumu tarafından itirazen şikâyet kapsamında incelenemez. Bu tür işlemlerin hukuka uygunluğu ancak idari yargı mercileri tarafından denetlenebilir. İncelenen olayda da, iptal kararının öncesinde idareye yapılmış bir şikâyet başvurusu bulunmadığından, itirazen şikâyet başvurusunun görev yönünden reddi isabetli olmuştur.
