DOĞRUDAN TEMİNDE ONAY BELGESİ

DOĞRUDAN TEMİNDE ONAY BELGESİ NASIL DÜZENLENİR?

4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan alımlar için standart form şeklinde düzenlenmiş ihale onay belgesi mevcuttur.[1] Buna karşılık, doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımlar için ihalelerde yer alan ihale onay belgesine benzeyen standart bir onay belgesi mevcut değildir.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32. maddesinde, “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.” hükmü yer almaktadır. Bu kapsamda bütçeden harcama yapılmasını gerektiren doğrudan teminle yapılan alımlar için de bir onay alınmasını zorunlu kılmaktadır.

Doğrudan temin yönteminde onay belgesinin ne olduğu Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği (MİHBY) ve Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nde (MYHBY) tanımlanmıştır. Anılan Yönetmeliklerde onay belgesi, “Doğrudan temin suretiyle veya kamu ihale mevzuatında belirtilen istisnai alımlarda alım konusu işin nev’i, niteliği, varsa proje numarası, miktarı, gereken hallerde yaklaşık maliyeti, kullanılabilir ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usulü, avans ve fiyat farkı verilecekse şartlarını gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belge” olarak tanımlanmıştır.

Bu husus Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.1.1.4. maddesinde, “Diğer taraftan 22 nci maddeye göre ihtiyaçların karşılanmasında onay belgesi düzenlenmesi, onayı takiben ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesi zorunludur.” şeklinde ifade edilmiştir.

Aynı şekilde mezkûr Tebliğ’in 22.5.1. maddesinde 4734 sayılı Kanun’un 22. maddesinin (d) bendine göre yapılacak alımlar için, “İşin niteliğine göre idareler bu bende göre yapacakları günlük ve küçük ölçekli alımlar için genel bir onay belgesi düzenleyebilecekleri gibi, her bir alım için de onay belgesi düzenleyebilirler. Ayrıca ilgili mevzuatı çerçevesinde düzenlenmesi gerekli olan harcama belgeleri onay belgesine eklenir.” açıklaması yer almakta olup, her alım için onay belgesi düzenlenmesi kuralına istisna getirilmiştir. Buna göre, 4734 sayılı Kanun’un 22. maddesinin (d) bendine göre yapılacak günlük ve küçük ölçekli alımlar için genel bir onay belgesi düzenlenebilir.

BÜYÜKBAŞ, MYHBY ve MİHBY’de yapılan onay belgesi tanımında açık bir şekilde, onay belgesinde diğer bilgilerle birlikte alım konusu işin nev’i, niteliği, miktarı, kullanılabilir ödeneği ve tertibi bilgilerinin olması gerektiğinin belirtilmekte olduğunu, bu nedenle, günlük ve küçük alımlar için düzenlenecek genel onay belgesinin, alımı gerçekleştirecek kişilerin belirlenmesi için uygulanabileceği, ancak söz konusu Harcama Belgeleri Yönetmeliklerinde belirtilen nitelik, miktar ve kullanılabilir ödenek gibi bilgilerin gelecekteki bir süreç için bilinememesi veya değişken olması göz önünde bulundurulduğunda, bu bilgilere yer verilmeyen bir onay belgesinin anılan Yönetmeliklere uygun olmayacağını belirtmektedir.[2]

Doğrudan temin ile yapılan alımlar için standart bir onay belgesi var mıdır?

Doğrudan teminle yapılan alımlarda da onay belgesi düzenlenme gerekliliğine rağmen, doğrudan teminle yapılan alımlar için düzenlenmiş standart bir onay belgesi olmaması karşısında İhale Uygulama Yönetmelikleri ekinde yer alan standart ihale onay belgeleri doğrudan temin için uyarlanarak kullanılmaktadır.

(Sorularla Doğrudan Temin, Ankara Yayınevi,2015)

[1] Standart Form ― KİK001.0/H, Standart Form ― KİK001.0/M, Standart Form ― KİK001.0/D, Standart Form ― KİK001.1/Y.

[2] BÜYÜKBAŞ, Ercan, “Doğrudan Temin; Uygulamalar, Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Mali Hukuk Dergisi, Sayı 156, ss. 10-19.

Doğrudan Teminle Yapılan Alımlarda Sözleşme Yapma Zorunluluğu Var mıdır?