Sınır değer katsayısına ihale ilanında yer verildiğinden söz konusu hususa yönelik şikayet başvuru süresinin ilanın yayımlandığı tarihte başlar.

BAŞVURU SAHİBİ:

Mustafa  ALERİK,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Edirne Belediye Başkanlığı Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/631922 İhale Kayıt Numaralı “Edirne(Merkez) İçmesuyu ve Atıksu Kanalı Onarımı Yapım İşi” İhalesi,

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Edirne Belediye Başkanlığı Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü tarafından 25.10.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Edirne(Merkez) İçmesuyu ve Atıksu Kanalı Onarımı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Mustafa  Alerik’in 12.11.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 15.11.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.11.2021 tarih ve 55293 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.11.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1951 sayılı itirâzen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, başvuruya konu ihalenin uzmanlık gerektiren bir yapım işi olmasına karşın, idare tarafından usulüne uygun şartlarda rekabete açık olarak işletilmemiş süreç neticesinde sınır değer uygulanmaksızın ve fiyat dışı unsurlar göz önünde bulundurulmadan ihalenin en düşük fiyat teklifi sunan istekli üzerinde bırakıldığı, ihale dokümanında sınır değer katsayısının (N) = 1,20 olarak belirlediği ancak ihale mevzuatı çerçevesinde onarım işlerinde sınır değer katsayısının (N) = (1,00) olarak belirlenmesi gerektiği, (N) katsayısı 1,00 olarak belirlendiğinde sınır değerin 2.738.398 TL olacağı ve ihale üzerinde bırakılan Sadana İnş. Müh. Hiz. Tic. ve San. A.Ş.nin teklif tutarının (2.635.000,00 TL) sınır değerin altında kalacağı, buna göre Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.10’uncu maddesi çerçevesinde anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği, Sadana İnş. Müh. Hiz. Tic. ve San. A.Ş. tarafından teklif edilen fiyat ile ihale konusu işin tamamlanmasının mümkün olmadığı, bu doğrultuda idarece sınır değer katsayısının (N) = 1,20 olarak yorumlanmasının ve sınır değerin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenmeden ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16’ncı maddesinin dördüncü fıkrasında ise “Yapılan ön inceleme sonucunda, bir aykırılığın tespit edilmesi halinde bu hususa ilişkin ön inceleme raporu düzenlenir.”  hükmü,

İhale İlan tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Yapım yönteminin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırılır.

c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.

(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur.

(4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ve açık ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (b) ve (c) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birisinin kullanılması zorunludur.

(5) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ve belli istekliler arasında ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.

(6) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacak alımlar listesinde yer alan işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “Edirne(Merkez) İçmesuyu ve Atıksu Kanalı Onarımı Yapım İşi” olarak belirtildiği, miktarı ve türüne ise Şartname ekinde;

şeklinde yer verildiği, anılan Şartname’nin 19’uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün birim fiyat teklif ve sözleşme olacağının belirtildiği  görülmüştür.

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Sınır değerin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenmeyecektir.” düzenlemesine,

Aynı Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “48.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (N) = 1,20” düzenlemesine,

İhale İlanı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 15’inci maddesinde “İhalede Uygulanacak Sınır Değer Katsayısı (N) : 1,20

Aşırı düşük teklif değerlendirme yöntemi: İhale, Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenmeksizin ekonomik açıdan en avantajlı teklif üzerinde bırakılacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

25.10.2021 tarihinde yapılan ihaleye 3 isteklinin teklif sunduğu, idarece tüm isteklilerin teklif mektupları, geçici teminatları ve yeterlik bilgileri tablolarının usulüne uygun olduğu belirlenerek en düşük fiyat teklifi sunan Sadana İnş. Müh. Hiz. Tic. ve San. A.Ş. ile Mustafa Alerik’ten beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulmasının talep edildiği ve anılan istekliler tarafından sunulan belgeler uygun bulunarak ihalenin Sadana İnş. Müh. Hiz. Tic. ve San. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Mustafa Alerik’in ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.

Yapılan incelemede İhale İlanı’nın 11.10.2021 tarihinde yayımlandığı ve 15’inci maddede ihalede uygulanacak sınır değer katsayısının (N) = 1,20 olarak belirlendiği, buna paralel olarak İdari Şartname’nin 48’inci maddesinde ihalede uygulanacak sınır değer katsayısının (N): 1,20 şeklinde düzenlendiği, ayrıca İdari Şartname’nin 33’üncü maddesinde sınır değerin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenmeden ihalenin sonuçlandırılacağının belirlendiği görülmüştür.

İhale İlanı’nın ve İdari Şartname’nin ilgili düzenlemelerine yönelik olarak süresi içerisinde şikayet başvurusunda bulunulmadığından ihale dokümanının kesinleştiği ve ihalenin söz konusu doküman düzenlemeleri çerçevesinde sonuçlandırılması gerektiği anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde on gün içerisinde idareye şikayet başvurusunda bulunulması gerektiği, ilanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresinin ilk ilan tarihinde başladığı ve bu tarihi izleyen 10 gün içinde, ihale dokümanına yönelik başvuruların ise ihale dokümanın edinildiği tarihi izleyen 10 gün içinde ve her halükarda en geç ihale tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabileceği anlaşılmaktadır.

Sınır değer katsayısına ihale ilanında yer verildiğinden söz konusu hususa yönelik şikayet başvuru süresinin ilanın yayımlandığı tarihte başladığı, incelemeye konu ihale ilanının 11.10.2021 tarihinde yayımlandığı, ihalenin 25.10.2021 tarihinde yapıldığı görülmüş olup bu çerçevede başvuru sahibinin ilanda yer alan hususlara yönelik olarak 11.10.2021 tarihinden itibaren 10 gün içerisinde ve 25.10.2021 tarihinden üç iş günü öncesine kadar yani en geç 19.10.2021 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunması gerekirken bu süre geçtikten sonra 12.11.2021 tarihinde şikayet başvurusunda bulunduğu tespit edilmiş olup bu çerçevede başvuru sahibinin idarece sınır değer katsayısının yanlış yorumlandığı, (N) değerinin 1,20 değil 1,00 olarak baz alınması gerektiği yönündeki iddiasının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan başvuru sahibinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.10’uncu maddesi çerçevesinde ihale üzerinde bırakılan Sadana İnş. Müh. Hiz. Tic. ve San. A.Ş.den aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği, anılan istekli tarafından teklif edilen fiyat ile ihale konusu işin tamamlanmasının mümkün olmadığı yönündeki iddiası incelendiğinde başvuruya konu ihalede sınır değerin 2.281.856,80 TL olduğu ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif bedelinin (2.635.000,00 TL) söz konusu tutarın üzerinde olduğu kaldı ki İdari Şartname’nin 33’üncü maddesinde sınır değerin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenmeden ihalenin sonuçlandırılacağı düzenlemesine yer verildiğinden sınır değerin altında teklif çıkması durumunda dahi idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin en düşük geçerli fiyat teklifi sunan istekli üzerinde bırakılması gerektiği, isteklilerin tekliflerinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, teklif edilen fiyatla işin tamamlanamayacağı yönünde bir değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı anlaşılmış olup bu doğrultuda idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata ve ihale dokümanına uygun olduğu tespit edildiğinden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirâzen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.