En düşük teklifi veren isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması yapmamış olması ihalede şaibe yaratır mı?
Konuya ilişkin KİK kararında özetle, İhalede en düşük teklifi veren firmanın aşırı düşük teklif açıklaması vermemesinin çok büyük bir kamu zararına yol açtığı, firmanın neden açıklama vermediğinin herkesin malumu olduğu, ihale üzerinde bırakılan firmayla birlikte araç toplayarak aralarında anlaşma yapmasının şaibe yarattığı, En düşük teklifi veren firmanın aşırı düşük teklif açıklaması vermemesinin ihalede rekabet ortamını oluşmadığının net bir göstergesi olduğu, rekabet ortamının oluşmaması ile ihale çok yüksek fiyata giderek 3.5 milyon TL’lik kamu zararı oluşturduğu, dolayısıyla ihalenin iptal edilmesi gerektiği, iddia edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
- a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
- b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.
- c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
- d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.
- e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,
Şikâyete konu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan isteklinin teklif bedelinin 9.380.000,00 TL, ihale komisyonunca hesaplanan sınır değerin 11.150.640,00 TL, yaklaşık maliyetin 18.098.000,00 TL ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif bedelinin 12.876.000,00 TL olduğu görülmektedir.
4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesinde; teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerden, açıklama için verilen sürede yazılı açıklamada bulunmayanlar ile yaptığı açıklama komisyonca yeterli görülmeyenlerin tekliflerinin reddedileceği hüküm altına alınmıştır.
Bu doğrultuda idarece sınır değerin altında teklif veren ….nin aşırı düşük teklif açıklamasına cevap vermediği gerekçesiyle teklifini reddetmesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında tekliflerin kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebileceği, bu durumda sorumluluğun idareye ait olduğu anlaşılmaktadır.
Açık ihale usulü ile ihale edilen ilanı 25.04.2022 tarihinde yayımlanan, bütün isteklilerin teklif verebileceği ihalede, idarenin yeterli şartların olması durumunda yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifleri kabul etmesinde mevzuat açısından herhangi bir engel olmadığı, kaldı ki ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin teklif fiyatının yaklaşık maliyetin altında olduğu, bahse konu ihale komisyonu kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı, ihaleyi iptal etme takdir yetkisinin de idareye ait olduğu hususları göz önüne alındığında başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca Kurum tarafından yapılacak olan incelemenin; başvuru konusu ihaleye ilişkin ihale işlem dosyası üzerinden yapıldığı, ihaleye katılan istekliler arasında ihale sonucunu etkileyecek bir anlaşmanın yapılıp yapılmadığının ihale işlem dosyası üzerinden tespitinin mümkün olmadığı anlaşıldığından bu yöndeki iddianın da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
