Geçici maddeler kapsamında enterpolasyon yönteminin hatalı alınması nedeniyle kamu zararına neden olunmuştur.

Kamu İdaresi Türü	Belediyeler ve Bağlı İdareler
Yılı	2022
Dairesi	6
Karar No	926
İlam No	18
Tutanak Tarihi	14.12.2023
Kararın Konusu	İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar

Fiyat Farkı

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;

…. ihale kayıt numaralı ve …. yükleniminde bulunan “2021 Yılında Muhtelif Cadde ve Sokaklarda Sathi Asfalt Kaplama” işinde, ek fiyat farkı hesabının hatalı yapılarak ödendiği görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Ek fiyat farkı ve/veya sözleşmelerin devri” başlıklı Geçici 5’inci maddesinde, “Ülkemizde ve dünyada hammadde temininde ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar ile girdi fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar nedeniyle 1/12/2021 tarihinden önce 4734 sayılı Kanuna göre ihalesi yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden veya bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce fesih veya tasfiye edilmeksizin kabulü/geçici kabulü yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde, 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, 1/7/2021 ile 30/11/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin (son teklif verme tarihi) içinde bulunduğu aya ait endeks, 1/7/2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde ise 2021 yılı Haziran ayına ait endeks temel endeks olarak kabul edilerek ve sözleşme fiyatları kullanılarak yüklenicinin başvurusu üzerine sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkına ilave olarak ek fiyat farkı verilebilir. …

Bu madde kapsamında ek fiyat farkı verilebilecek alım türlerini, ürün ve girdileri, ek fiyat farkı verilmesi veya sözleşmenin devri için idareye başvuru süreleri ile devir işlemlerinin tamamlanacağı süre dâhil ek fiyat farkı hesaplamalarına ve sözleşmelerin devrine ilişkin esas ve usulleri tespite Cumhurbaşkanı yetkilidir. …” hükmüne yer verilmiştir.

İşe ait Sözleşme’nin “Fiyat Farkı Ödenmesi ve Hesaplanması Şartları” başlıklı 14.2’nci maddesinde, “Fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır.” denilmektedir.

24.02.2022 tarihli ve 31760 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun Geçici 5’inci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar’ın “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinin birinci fıkrasında, “4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre 1/12/2021 tarihinden önce ihalesi yapılan ve 4735 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesinin yürürlüğe girdiği 22/1/2022 tarihi itibarıyla devam eden veya 22/1/2022 tarihinden önce fesih veya tasfiye edilmeksizin kabulü/geçici kabulü yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk Lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde, 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın verilecek ek fiyat farkı, bu Esaslara göre hesaplanır.” hükmüne yer verilmiş olup, anılan Esaslar’ın “Yapım İşlerinde Ek Fiyat Farkı Hesabı” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmayacağı düzenlenen sözleşmelerde,

“Pn= Gn/Go

Fe = An x E x ( Pn – 1 )” formülünün kullanılacağı belirtilmiştir.

Aynı maddenin ikinci fıkrasında, “Ek fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin formülde yer alan değişkenlerden;

a) Fe: Ek fiyat farkı tutarını,

b) E: Birinci fıkranın (a) bendindeki sözleşmeler için 0,56; (b) bendindeki sözleşmeler için 0,41; (c) bendindeki sözleşmeler için 0,33 sabit katsayısını,

c) An: 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen sözleşme kısmı için yapılan ilk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemleri ve ihzarat miktarlarının sözleşme birim fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL), anahtar teslimi götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL),

ç) Pn: 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen sözleşme kısmı için yapılan ilk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sözleşmeler için Go, Gn sayılarının; (c) bendi kapsamdaki sözleşmeler için fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler, güncel endeksler ve akaryakıt bayi satış fiyatları ile a, b1, b2, b3,1, b3,2, b4, b5 ve c katsayılarının ilgili formüllere uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını,

d) Go, Gn: 4 üncü maddede tanımlanan temel endeks (o) ve güncel endeks (n)’e ilişkin olarak Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan yurt içi üretici fiyat endeksi, 2003=100, CPA 2008 kısım, bölüm ve gruplarına göre tarihsel seri tablosunun “Yİ-ÜFE Genel” sütunundaki sayıyı… ifade eder” hükmü yer almaktadır.

Bahse konu Esaslar’ın “Ek Fiyat Farkına İlişkin Uygulama Esasları” başlıklı 8’inci maddesinin beşinci fıkrasında ise, “Ek fiyat farkı hesaplamalarında 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) sözleşmelerin gerçekleştirilen kısımlarının iş veya teslim programına uygun olması şartı aranmaz.” denilmektedir.

Anılan mevzuat hükümleri uyarınca, 01.12.2021 tarihinden önce 4734 sayılı Kanun’a göre ihalesi yapılan ve Geçici 5’inci maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden veya anılan maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce fesih veya tasfiye edilmeksizin kabulü/geçici kabulü yapılan yapım işlerine ilişkin Türk Lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde, bu tarihler dâhil olmak üzere 01.07.2021 ile 31.12.2021 tarihleri arasında gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın Cumhurbaşkanı’nın çıkaracağı usul ve esaslara göre ek fiyat farkı verilebilecek olup, söz konusu ek fiyat farkının hesaplanmasında iş veya teslim programına uygun olma şartı aranmadan sözleşmelerde gerçekleştirilen kısımların esas alınması gerekmektedir.

Bunun yanısıra, 01.07.2021 ile 31.12.2021 tarihleri arasında gerçekleştirilen kısımlara ilişkin şantiye defteri, iş programı ve benzeri kanıtlayıcı belge bulunmaması halinde, sözleşme fiyatları ile yapılan iş miktarları ve takvim günü sayıları kullanılarak enterpolasyon yöntemiyle ayrıştırma yapılıp yapılmayacağı hususuna ilişkin olarak, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun Geçici 5’inci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esaslara Dair Tereddütlerin Giderilmesi Hakkındaki 24.03.2022 tarihli ve 2022/DK.D-94 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararı’yla, gerekli belgelerin düzenlenmemiş olması durumunda, çalışılan (hak ediş konusu imalatların gerçekleştirildiği) toplam gün sayısı ve hak ediş tutarı esas alınarak hesaplanacak bir çalışma gününe tekabül eden hak ediş tutarı üzerinden enterpolasyon yöntemi ile her bir takvim ayına ait hak ediş tutarının belirlenebileceği ve ek fiyat farkı hesabının ilgili aya ait endeks ile bu şekilde bulunan hak ediş tutarı üzerinden yapılabileceği ifade edilmiştir.

“2021 Yılında Muhtelif Cadde ve Sokaklarda Sathi Asfalt Kaplama” İşi için 4735 sayılı Kanun’un Geçici 5’inci maddesi kapsamında ek fiyat farkı ödemesi yapılmış olup, işe ait Sözleşme’ye göre gerçekleştirilen imalat miktarlarının tespiti şantiye defterinin tutulmaması nedeniyle mümkün olmadığından söz konusu tespit için enterpolasyon yöntemi kullanılmıştır. Uygulanan yöntem kapsamında her ne kadar hak ediş ödemeleri takvim günü sayılarına göre gün bazlı dağıtılmışsa da, işin zamanında bitmemesi nedeniyle 24.12.2021 tarihinde düzenlenen durum tespit tutanağında, 11.11.2021 tarihi itibarıyla Sözleşme’ye göre gerçekleştirilen kısımların işin %42’si düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda, enterpolasyon yönteminin işe başlama tarihi olan 29.09.2021 tarihi ile 11.11.2021 tarihi arasında fiilen çalışılan günler dikkate alınarak yapılması, kalan hak ediş ödemelerinin ise durum tespit tutanağının tutulduğu tarih olan 24.11.2022’nin başlangıç tarihi kabul edilerek ayrıştırılması ve arada kalan günlerde (11.11.2021-24.11.2021) fiilen yapılan bir iş bulunmaması sebebiyle, bu dönemin enterpolasyon yönteminde baz alınmaması gerekmektedir. Ancak somut olayda, bahsi geçen hususlar dikkate alınmaksızın, hak ediş ödemeleri takvim günü sayıları esas alınmak suretiyle gün bazlı dağıtılmış ve bu suretle işin gerçekleştirilmeyen kısımları için de ek fiyat farkı hesaplanmış olup, yapılan hatalı hesaplama sonucunda Yükleniciye fazla ödemede bulunulması suretiyle ….-TL kamu zararına neden olunmuştur.

Ancak, kamu zararı tutarı ….-TL, işin yüklenicisi ….’ten …. tarih ve …. nolu tahsilat makbuzu ile tahsil edilerek yapılan tahsilat …. tarihli ve …. sayılı muhasebe işlem fişi ile muhasebeleştirildiğinden, konu hakkında ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.