Şikayet başvurusu gerekçe gösterilerek ihalenin iptal mümkün müdür?

BAŞVURU SAHİBİ:

Mehmet Veysi TEMEL,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/472991 İhale Kayıt Numaralı “Sivas İli Divriği İlçesi Ot Alma-Çapa-Teras Onarımı Hizmet Alım İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 22.04.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Sivas İli Divriği İlçesi  Ot Alma-Çapa-Teras Onarımı Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Mehmet Veysi Temel tarafından 13.05.2024 tarih ve 144158 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.05.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/570 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale komisyonun 22.04.2024 tarihli kararı ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendikleri, ancak 06.05.2024 tarihinde ihalenin iptal edildiği, iptal gerekçesi olarak isteklilerden Mehmet Sercan Alkiş tarafından yapılan şikayet başvurusunun gösterildiği, söz konusu şikayetin doküman düzenlemelerine yönelik olduğu ve ihale gerçekleştirildikten sonra dokümana ilişkin şikayet başvurusunda bulunulamayacağı, süresinde yapılmış bir şikayet başvurusu bulunmadığı halde idarenin söz konusu şikayet başvurusunu gerekçe göstererek ihaleyi iptal etmesinin mümkün olmadığı, ihalenin iptali kararının belirli kurallara bağlı olduğu, idarenin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, söz konusu ihalede 4734 sayılı Kanun’da yer alan temel ilkelere aykırılığın bulunmadığı  iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin  “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 64’üncü maddesinde “(1) İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez…” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler

2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Sivas İli Divriği İlçesi Ot alma-Çapa-Teras onarımı Hizmet Alım İşi.

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

Ağılcık Toprak Muhafaza ve Erozyon Kontrol projesi 100 bin Ot alma-Çapa-Teras onarımı ve Mursal-2 Erozyon Kontrol Projesi 200 bin Ot alma-Çapa-Teras onarımı hizmet alım işi.KISMİ ZAMANLI

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Zara Or. İşl. Müdürlüğü” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale dokümanının ekinde yer alan Birim Fiyat Teklif Cetveli’nde aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:

Başvuruya konu ihalenin Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü tarafından açık ihale usulüyle ve birim fiyat teklif alınmak suretiyle 22.04.2024 tarihinde gerçekleştirilen “Sivas İli Divriği İlçesi Ot Alma-Çapa-Teras Onarımı Hizmet Alım İşi”  hizmet alımı ihalesi olduğu, söz konusu ihalede toplam 44 adet ihale dokümanı edinildiği ve 34 istekli tarafından e-teklif sunulduğu, sunulan teklifler arasında 13 geçerli teklifin bulunduğu, 22.04.2024 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Mehmet Veysi Temel üzerinde bırakıldığı, Sınırlı Sorumlu Pehlivanlı Beldesi Tar. Kal. Koop.in ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Aynı komisyon kararı ile teklifi sınır değerin altında olduğu gerekçesiyle reddedilen Mehmet Sercan ALKİŞ tarafından 30.04.2024 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunulduğu, şikayet başvurusunda; ihale dokümanının ekinde yer alan Birim Fiyat Teklif Cetveli’nde hektardaki fidan adedinin 600’den az olduğu durumlarda 1,3 katsayısının, yol kenarı ağaçlandırmalarında ise 1,2 katsayısı uygulanacağının düzenlendiği, işin yapılacağı yer incelendiğinde yol kenarı ağaçlandırma bölgelerinin de bulunduğu, çoğu yerde hektara düşen ağaç sayısının 600’ü aştığı, ancak idare tarafından yaklaşık maliyet hesaplanırken 1,2 katsayısı dikkate alınmaksızın yalnızca 1,3 katsayısı ile yaklaşık maliyetin hesaplandığı, netice olarak yaklaşık maliyetin yüksek belirlendiği, söz konusu durumun teklif verilme aşamasında isteklileri de tereddüde düşürdüğü, bu sebeplerle sınır değerin yüksek hesaplandığı ve tekliflerinin sınır değerin altında kaldığı iddiası ile Teknik Şartname düzenlemelerinin ihaleye teklif veren Kooperatife yönelik yapıldığı iddiasına yer verilmiştir.

İdare tarafından 06.05.2024 tarihli ve “Bütün tekliflerin reddedilmesi sebebiyle ihalenin iptali” konulu yazı ile başvuru sahibinin Teknik Şartname düzenlemelerinin ihaleye teklif veren Kooperatife yönelik yapıldığı iddiasının reddedildiği ancak “…Bölge Müdürlüğümüzce konunun incelenmesi için 02.05.2024 tarih ve 11711183 Sayılı emirle muhakkik görevlendirilmiştir. Muhakkik tarafından yapılan inceleme neticesinde rapor tanzim edilmiş olup itiraz yerinde bulunmuş ve ihale dokümanındaki noksanlıklar nedeniyle ihalenin İPTAL edilmesi yönünde düzenleyici bir işlem tesis edilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Komisyonumuz 06.05.2024 günü toplanarak muhakkik raporu doğrultusunda belirtilen sebeplerden dolayı ihalenin İPTAL edilmesine, Komisyonumuzca Oy Birliği İle verilen bu kararın onaylanmak üzere ihale yetkilisine sunulmasına karar verilmiştir…” ifadelerine yer verilerek yaklaşık maliyet ile sınır değere yönelik iddialarının yerinde bulunduğu ve ihalenin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.

İhale işlem dosyasında yer alan 03.05.2024 tarihli muhakkik inceleme raporunda; ot alma çapalama ve teras tamiri işlerinde sayısı belirtilmiş olan fidan adedinin tamamının hektarda 600 adedin altında olduğu kabul edilerek 1,3 katsayısı kullanılarak yaklaşık maliyet hesabı yapıldığı, uygulama yapılacak alanda yol kenarı ağaçlandırması olmasına rağmen bu yönde bir ayrım yapılmadığı ve 1,2 katsayısının kullanılmadığı, ihale dokümanlarında hangi bölgelerde 1,3 katsayısının hangi bölgelerde 1,2 katsayısının kullanılacağına ilişkin açıklayıcı bir bilginin bulunmadığı, bu nedenle isteklilerin tereddütsüz ve şeffaf bir şekilde teklif vermelerine uygun zeminin oluşturulamadığı anlaşıldığından bu yönde yapılan şikayet başvurusunun yerinde olduğu belirtilmiştir.

Yapılan incelemede; Birim Fiyat Teklif Cetveli’nde “Orta ve hafif bünyeli topraklarda, ot yoğunluğu % 40’a kadar olan sahalarda fidanlar çevresinde işçi ile ot alma-çapa-teras onarımı Fidanlar çevresinde işçi ile ot alma-çapa-teras onarımı” ile “Ağır bünyeli topraklarda, ot yoğunluğu %40’a kadar olan sahalarda Ot alma-Çapa-Teras onarımı Fidanlar çevresinde işçi ile ot alma-çapa-teras onarımı” olmak üzere iki iş kalemine yer verildiği, hektardaki fidan adedinin 600’den az olduğu durumlarda 1,3 katsayısının, yol kenarı ağaçlandırmalarında ise 1,2 katsayısının uygulanacağı bilgilerine yer verildiği, dokümanda hangi bölgelerde hangi katsayının uygulanacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yer almadığı görülmüştür.

Yaklaşık Maliyet Hesap Cetveli incelendiğinde, Orman Genel Müdürlüğü’nün 2024 yılı için yayınladığı ağaçlandırma ve silvikültür çalışmalarında kullanılacak birim fiyatlardan 1102 ana pozu altında yer alan 1102.1 ve 1102.3 alt pozların kullanıldığı, söz konusu alt pozlar için öngörülen ihaleli birim fiyatların 1,3 katsayısı ile çarpılarak yaklaşık maliyet hesabının yapıldığı, fidan sayısının hektarda 600’den az ya da çok olması durumuna veya yol kenarı ağaçlandırma yapılıp yapılmayacağı durumuna ilişkin herhangi bir bilgiye yer verilmediği anlaşılmıştır.

Yapılan inceleme neticesinde, şikayet başvurusunda bulunan Mehmet Sercan Alkiş’in teklifinin sınır değer altında kaldığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığını 22.04.2024 tarihinde bütün isteklilere tebliğ edilen ihale komisyonu kararı ile öğrendiği, bu karar üzerine ihale doküman düzenlemeleri sebebiyle yaklaşık maliyetin ve dolayısıyla sınır değerin hatalı olduğu, söz konusu hatanın tekliflerinin sınır değerin altında kalması ve değerlendirme dışı bırakılmasına sebep olduğu iddiasını da içerir şekilde, mevzuatta öngörülen 10 günlük başvuru süresi içerisinde (30.04.2024 tarihinde) idareye şikayet başvurusunda bulunulduğu,

İhale dokümanı ekinde yer alan Birim Fiyat Teklif Cetvelinde yer alan iş kalemlerinin hesaplamalarında kullanılacak katsayıların (1,2 veya 1,3) hektar başına düşen fidan adedine bağlı olarak değişkenlik gösterdiğinin ilgili iş kalemlerinin tanımlarında belirtildiği, Mehmet Sercan Alkiş tarafından bu hususlardan kaynaklı olarak yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığı iddiası ile idareye yapılan şikayet başvurusuna yönelik idarenin yaptığı inceleme neticesinde Birim Fiyat Teklif Cetvelinde belirtilen katsayıların uygulanmasına yönelik olarak ihale dokümanında bilgi bulunmadığı sonucuna ulaşılarak söz konusu eksikliğin ihalenin iptaline gerekçe olarak kullanıldığı, ihale dokümanı incelendiğinde idarece yapılan tespit doğrultusunda maliyetin hesaplanmasında ve isteklilerin tekliflerini hazırlamasında kullanılması gereken ilgili katsayılara (1,2 veya 1,3) yönelik bilgi bulunmadığı görülmüş olup bu durumunun mevcut ihale sürecinin sağlıklı yürütülmesine engel teşkil edebileceği değerlendirilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve düzenlemelerinden anlaşılacağı üzere ihale komisyonu kararı üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte takdir yetkisi olduğu göz önünde bulundurulduğunda, mevcut koşullar altında ihalenin geldiği aşama itibarı ile ihale komisyonu kararında belirtilen gerekçelerle almış olduğu ihalenin iptali kararının idarelere ihalenin iptali hususunda verilen takdir yetkisi kapsamında olduğu ve söz konusu yetkinin kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı kullanılmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.