3 – 83 sayılı İlamın 9’uncu maddesiyle; Belediye tarafından ihalesi yapılan 2020/… ihale kayıt numaralı “… ada … parselde bulunan … işine ilişkin olarak, Yüklenicinin, İdareye bildirdiği teknik personelin (şantiye şefinin) onaylandığının kendisine bildirilmesinden itibaren en az 3 yıl deneyimli inşaat mühendisinin, işyerinde bulundurulmaması ve buna bağlı olarak günlük … TL ceza uygulanmaması sonucunda toplam … TL kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi, kararı verilmiştir.
Dosyadaki mevcut bilgi ve belgelerin okunup incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
83 sayılı İlamın 9’uncu maddesiyle; Belediye tarafından ihalesi yapılan 2020/… ihale kayıt numaralı “… ada … parselde bulunan … işine ilişkin olarak, Yüklenicinin, İdareye bildirdiği teknik personelin (şantiye şefinin) onaylandığının kendisine bildirilmesinden itibaren en az 3 yıl deneyimli inşaat mühendisinin, işyerinde bulundurulmaması ve buna bağlı olarak günlük … TL ceza uygulanmaması sonucunda toplam … TL kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi, kararı verilmiştir.
Konu ile ilgili esas mevzuat ve değerlendirme
İş’le ilgili Sözleşme metninin “Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması” başlıklı 23’üncü maddesi;
1’inci fıkrasında; “Yüklenici, İdare’ye bildirdiği teknik personelin onaylandığının kendisine bildirildiği tarihten itibaren en az 3 yıl deneyimli inşaat mühendisi olan şantiye şefini işyerinde bulundurmak zorundadır.” hükmü,
2’nci fıkrasında; “Şartları taşıyan şantiye şefi, süresinde bildirilmediği veya iş programına göre işbaşında bulundurulmadığı taktirde günlük … TL ceza uygulanır ve bu cezalar müteakiben düzenlenecek ilk hak edişten kesilir.” hükmü,
3’üncü fıkrasında ise; “Teknik personelin idareye bildirilmesi ve işyerinde bulundurulmasıyla ilgili hususlarda Yapım İşleri Genel Şartnamesindeki hükümler uygulanır.” hükmü,
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ nin 19’uncu maddesi 6’ncı bendinde ise;
“(Değişik fıkra: 08.08.2019-30856 R.G./25. md., yürürlük: 18.08.2019) Yüklenici, sözleşmesine göre işyerinde bulundurulması istenen teknik personelin isimleri ile belgelerini (diploma, meslek odası kayıt belgesi, noterden alınan taahhütname) Teknik Personel Bildirimi ile birlikte yer tesliminin yapıldığı tarihten itibaren on gün içerisinde İdareye sunmak zorundadır. İdare, bu personel hakkında gerekli incelemeyi yaptıktan sonra kabul edip etmediğini on gün içinde Yükleniciye bildirir. İdare tarafından bu süre içerisinde herhangi bir bildirim yapılmadığı takdirde Teknik Personel Bildirimindeki teknik personel kabul edilmiş sayılır. Teknik personele ait bilgi ve belgelerden herhangi birinin idareye süresinde sunulmaması halinde, söz konusu personelin iş başında bulundurulmadığı kabul edilerek, verilen sürenin bitiminden sonra başlamak üzere usulüne uygun olarak bildirilmeyen her bir teknik personel için sözleşmesinde öngörülen günlük cezalar uygulanır.” Hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre;
İşin yapımı esnasında, işyerinde bulundurulması zorunlu olan teknik personelin, alt yüklenici tarafından değil, yüklenici tarafından İdareye bildirilmesi ve görevlendirilmesi mecburiyeti söz konusudur.
Ancak, yüklenicinin bizzat kendisi tarafından bu konuda herhangi bir bildirimde bulunulmamış veya görevlendirme yapılmamıştır.
Üstelik, alt yüklenici tarafından istihdam edilen Mimar …’ ın mimarlık bölümünden … tarihinde, Mimar …’ ın da mimarlık bölümünden … tarihinde mezun oldukları anlaşılmış olup, işin yapım tarihleri itibariyle, en az 3 yıllık deneyime sahip olmadıkları ve bu duruma bağlı olarak da şantiye şefliği görevini de yapamayacakları ortaya çıkmıştır.
Sorumluların temyiz dilekçelerinde bahsedilen COVİD-19 koşulları ile Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’ndeki hususların, konu ile ilgisi bulunmamaktadır.
Konunun sorumluluk yönü ile ilgili mevzuat ve değerlendirme
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesinde (Değişik: 22/12/2005-5436/2 md.);
“Ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak, malın alındığı veya hizmetin yapıldığı malî yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir.
Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilir.
…” hükmü,
Aynı Kanun’un “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinde; (Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.);
“Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.
Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe hizmetleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürütülür. Muhasebe yetkilileri gerekli bilgi ve raporları düzenli olarak kamu idarelerine verirler.
Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde;
a) Yetkililerin imzasını,
b) Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını,
c) Maddi hata bulunup bulunmadığını,
d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri,
kontrol etmekle yükümlüdür.
Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz. Belgesi eksik veya hatalı olan ödeme emri belgeleri, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç bir iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hataların düzeltilmesi veya eksikliklerin giderilmesi halinde ödeme işlemi gerçekleştirilir.
Muhasebe yetkilileri işlemlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri muhafaza eder ve denetime hazır bulundurur.
Muhasebe yetkilileri, 34’üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden dolayı sorumludur. Muhasebe yetkililerinin bu Kanuna göre yapacakları kontrollere ilişkin sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır.
…” hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre de;
Muhasebe yetkilisinin, 5018 sayılı Kanun’un 61’inci maddesi hükmü hilafına; ödeme emri belgeleri ile muhasebe işlem fişlerinde yetkililerin imzası bulunmadan harcama sürecini tamamlaması ve aynı Kanun’un 34’üncü maddesi 2’nci fıkrası hükmündeki ödemeye dair esaslara da aykırı davranması dolayısıyla, sorumlu tutulması gerektiği açıktır.
İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün 24.02.2006 tarih ve 45181 sayılı Genelgesi’nde yer verilen hükümlere göre; nüfusu 10.000’in altında olan ilçe ve ilk kademe Belediyelerinde Belediye Başkanı, harcama yetkilisi olarak belirlenmiştir. TÜİK verilerine göre … ilçesi nüfusu 10.000’in altında olduğundan ve ayrıca … tarih ve … sayılı yazıda da Belediye Başkanı …’ ın 2020 yılı boyunca harcama yetkilisi olarak görev yaptığı açıkça belirtildiğinden, Belediye Başkanı’nın da oluşan kamu zararlarından “harcama yetkilisi” sıfatıyla sorumlu tutulmasının gerekmektedir.
Bununla birlikte gerek YİGŞ gerekse İş’le ilgili Sözleşmenin yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca yapılması gerekli ceza kesintilerinden müteşekkil kamu zararını, ödeme aşamalarında hak ediş tutarlarından düşmeyen yapı denetim görevlilerinin d, oluşan kamu zararı sorumluluğuna dahil edilmeleri gerekmektedir.
Bu itibarla;
Belediye tarafından ihalesi yapılan 2020/… ihale kayıt numaralı “… ada 1 parselde Bulunan … işine ilişkin olarak, Yüklenicinin, İdareye bildirdiği teknik personelin (şantiye şefinin) onaylandığının kendisine bildirilmesinden itibaren en az 3 yıl deneyimli inşaat mühendisinin, işyerinde bulundurulmaması ve buna bağlı olarak günlük …-TL ceza uygulanmaması sonucunda toplam … TL kamu zararının sorumlularına ödettirilmesi,
Yönündeki Daire İlam hükmü ile ilgili olarak sorumlularca gönderilen temyiz dilekçesindeki itiraz ve açıklamaların REDDİNE ve Daire İlamı 9’uncu maddesi hükmünün TASDİKİNE, (Üyeler; …, … ve …’ in aşağıda yazılı karşı oylarına/azınlık görüşlerine karşı) oyçokluğuyla,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 57’nci maddesi hükmü gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,
Karar verildiği 27.03.2024 tarih ve 56621 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
KARŞI OY/AZINLIK GÖRÜŞÜ GEREKÇESİ
Üyeler; …, …ve …:
5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesinde kamu zararı; “… mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında Kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak kriterler;
“a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,
b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,
c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,
d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,
e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,
f) (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)
g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,”
Şeklinde belirlenmiştir.
Sözleşmenin 23’ncü maddesi gereğince şantiyede görevlendirilen teknik personelin 3 yıldan daha az deneyimli oldukları anlaşılmaktadır.
Bahse konu ihale kapsamında ifa edilen işin, ihale işlem dosyasında belirtilen şartlara uygun olarak teslim alındığı, sözleşmede öngörülen teknik personelin üç yıldan az deneyimli olmalarından kaynaklı bir eksikliğin belirlenmediği anlaşıldığından, yukarıda yer verdiğimiz 5018 sayılı Kanunu’nun 71’inci maddesi gereğince “Kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmamıştır.” Tazmin kararının “Refi” gerekir.
