Toplantı No : 2020/005
Gündem No : 49
Karar Tarihi : 05.02.2020
Karar No : 2020/UH.II-294
BAŞVURU SAHİBİ:
Alan Sosyal Hizmetler Gıda İnşaat Nakliye Sanayi Ticaret Limited Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Edremit Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/529310 İhale Kayıt Numaralı “Temizlik Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Edremit Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 26.11.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Temizlik Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Alan Sosyal Hizmetler Gıda İnşaat Nakliye Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin 06.12.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 06.12.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.12.2019 tarih ve 54025 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.12.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1615 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Tekliflerinin mevzuata uygun hazırlanarak verildiği, tekliflerinin sadece yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle geçersiz sayılmasının mevzuata aykırı olduğu, geçerli tekliflerin yaklaşık maliyet üzerinde bulunması durumunda bile ihalenin mevzuat uyarınca sonuçlandırılabileceği, idarece söz konusu ihalede iki adet geçerli teklif bulunduğu, ihale komisyonu kararında tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi olarak gösterilen Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.1.2’nci maddesinin sınır değer hesaplamasına ilişkin olduğu, söz konusu ihalede 4 tekliften üçünün yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, diğer teklifin de yaklaşık maliyetin %1,64 oranında altında olduğu, yani yaklaşık maliyete oldukça yakın olduğu, idarece hazırlanan yaklaşık maliyetin sorgulanması gerektiği, tekliflerinin İhale İlanı, İdari Şartname, Teknik Şartname dikkate alınarak piyasa koşullarına uygun olarak hazırlandığı, dolayısıyla tekliflerinin geçerli kabul edilmesi gerektiği,
2) İhale üzerinde bırakılan Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan bilançoda, yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin gösterilmediği, cari oran ve özkaynak oranı hesaplanırken yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin düşülmediği, bu sebeple bilançosunun her üç kriteri birlikte sağlamasının mümkün olmadığı, bilanço değerlerinin istenilen cari oranları karşılamadığı,
3) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan cironun teklif edilen bedelin %15’i oranını sağlamadığı, toplam ciro için; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarlarının düşülmesi gerektiği, bu işlemler yapıldıktan sonra ulaşılan net satışlar tutarının teklif edilen bedelin %15 oranını sağlamadığı,
4) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan iş deneyim belgesinin, ilan tarihinden geriye doğru son beş yılı kapsamadığı, iş deneyimi belge tutarının teklif bedelinin %30’u oranını karşılamadığı, iş deneyimi belgesinin ihale konusu iş ve benzer iş tanımına uygun olmadığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu iş deneyimine konu işler içinde yukarıda tanımı yapılan benzer işlerin teklif tutarının en az % 30’u olması gerektiği, söz konusu işler içinde benzer işlerin süzülerek incelenmesi sonucunda teklif tutarının %30’unu karşılamayan benzer iş bulunması nedeniyle teklifin bu açıdan da değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
5) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından, teklif dosyasında sunulan 26 iş kaleminden oluşan birim fiyat teklif cetvelinde; birim ve miktarların yanlış olduğu, teklif tutarını düşürebilmek için miktarların bazılarının düşürüldüğü, bazılarının ise arttırıldığı, her bir iş kalemine ilişkin olarak istekli tarafından belirtilen miktarların idarenin birim fiyat teklif cetvelinde belirtilen miktarlarla uyumlu olmadığı, miktarlarla birim fiyatların çarpılması sonucunda aritmetik hata olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16,5.2’nci maddesinde yer alan açıklamaya uymayacak şekilde yuvarlama hatası yapıldığı ve bu hata sonucunda toplam tutarın fark ettiği,
6) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan geçici teminat mektubu süresinin ihale dokümanında belirtilen süreden az olduğu, ayrıca geçici teminat mektubunun teklif edilen bedelin %3 oranını sağlamadığı, geçici teminat mektubunun usulüne uygun olarak düzenlenmediği, teminat tutarının rakamla ve yazıyla aynı olmadığı,
7) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan veya beyan edilen ticaret sicil gazetesinde; tüzel kişilik ortaklarının T.C. kimlik numaralarının açık olarak belirtilmediği, ortaklık yapısına ilişkin son durumu gösteren ticaret sicili gazetesinin teklif ekinde sunulmadığı. tüzel kişiliğin ortakları, hisse oranları ve yönetimindeki görevlilerinin açık olarak belirtilmediği, dolayısıyla teklifi imzalayan kişinin yetkili olup olmadığı ya da teklifi imzalayan kişiye yetki veren kişinin yetkili olup olmadığının açık olmadığı,
8) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından 2 adet kendi malı olarak istenilen “15+1,5m3 hidrolik çöp kasalı kamyon”, 2 adet kendi malı olarak istenilen “8+1 m3 hidrolik sıkıştırmalı çöp kasalı kamyon”, 1 adet kendi malı olarak istenilen “Belden kırmalı hidrostatik tip yol süpürme ve kar küreme aracı 2,5 m3 alüminyum çöp hazneli, aracın su tankı 340 lt, ısı esanjörlü, Euro 5 motor 55 KW/75 HP gücünde önden 3 veya 2 süpürgeli, kış şartlarında kar küreme veya kar süpürme için silindir fırça takılabilen, 450 lt kapasiteli harici tuzlama tankı”, 1 adet kendi malı olarak istenilen “Lityum pilli yol süpürme aracı, hidrolik motorlu, makaslı sistem 1,7 m3 çöp haznesi kapasiteli, 300 lt su hazneli, hidrolik boşaltmak, 17,7 kW motor gücünde tam elektrikli yol süpürme” ve 1 adet kendi malı olarak istenilen “hidrolik tertibatlı monoblok gövdeli hidrolik sıkıştırmalı mini damperli en az (5m3)81KW motor gücü kamyonet” araçlarına ilişkin kendi malı tevsikinin mevzuata uygun yapılmadığı, bu araçlara ilişkin sunulan ruhsatların eksik ve fotokopi olarak sunulduğu, kendi malı istenilen araçların özelliklerinin tevsik edici belgelerdeki özellikler ile aynı olmadığı, bu nitelikteki araç için 1 adet kendi malı şartına ilişkin belge sunulduğu, belgelerde noter tarafından onaylanmış ruhsat örnek çıkarma işlem tarihinin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmadığı, sunulan belgelerin İdari Şartname’nin 7.7’nci maddesinde belirtilen belgelerin sunuluş şekline uygun yapılmadığı,
9) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından İdari Şartname’nin 7.1.h bendi düzenlemesinde istenilen yeterlik şartını sağlamak için teklifi ekinde sunulan Taşıma Yetki Belgesi’nin (K1) aslı gibidir onaylı sunulmadığı, fotokopi olarak sunulduğu, belgenin teklif ekinde sunulan şeklinin İdari Şartname’nin 7.1.h bendi düzenlemesinde belirtilen şartları taşımadığı, ayrıca (K1) belgesi geçerlilik tarihinin ihale tarihini kapsamadığı ve belge geçerlik tarihinin sona erdiği, belge içeriğinde özmal olarak belirtilen araçlar içinde, kendi malı olması istenilen; 2 adet “15+1,5m3 hidrolik çöp kasalı kamyon”, 2 adet 8+1 m3 hidrolik sıkıştırmalı çöp kasalı kamyon”, “Belden kırmalı hidrostatik tip yol süpürme ve kar küreme aracı 2,5 m3 alüminyum çöp hazneli, aracın su tankı 340 lt, ısı esanjörlü, Euro 5 motor 55 kW/75 HP gücünde önden 3 veya 2 süpürgeli, kış şartlarında kar küreme veya kar süpürme için silindir fırça takılabilen 450 lt kapasiteli harici tuzlama tankı”, 1 adet “Lityum pilli yol süpürme, aracı, hidrolik motorlu, makaslı sistem 1,7 m3 çöp haznesi kapasiteli, 300 lt su hazneli, hidrolik boşaltmalı, 17,7 kW motor gücünde tam elektrikli yol süpürme aracı” ve 1 adet “hidrolik tertibatlı monoblok gövdeli hidrolik sıkıştırmalı mini damperli en az (5m3)81 KW motor gücü kamyonet” araçların bire bir bulunmadığı, kendisine ait olmayan başka bir firmaya alt (K1) yetki belgesi sunmuş olabileceği,
10) İdarece düzenlenen birim fiyat teklif cetvelinde 26 farklı araç için 26 ayrı iş kalemi şeklinde belirleme yapıldığı, ancak İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde belirtilen ve Teknik Şartname’de detaylandırılan farklı iş kalemlerine ilişkin giderler için birim fiyat teklif cetvelinde satır açılmadığı ve söz konusu giderlere yer verilmediği, Teknik Şartname’de yer verilen diğer gider kalemlerinin teklif fiyatını doğrudan etkileyen kalemler olduğu, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından verilen teklifin söz konusu giderleri karşılamasının mümkün olmadığı, idarece yapılan hatalı ve eksik düzenleme nedeniyle ihale işlemlerine devam edilmesi durumunda, yukarıda açıklanan gerekçelerle teklifi mevzuata uygun olmayan ancak, ihale üzerinde bırakılan istekliye avantaj sağlanmış olacağı, bu durumun 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkelere aykırılık teşkil edeceği,
11) Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklif mektubunu imzalayan kişi ile teklif zarfını imzalayan kişinin yetkisiz ve farklı kişiler olduğu, teklif mektubunda rakam ve yazının birbiri ile uyumlu olmadığı, teklif mektubunun KİK standart formuna uygun olmadığı, ihale konusu işin adı, ihale kayıt numarası (IKN), vergi kimlik numarası, adresi, telefon ve faks numarası ile yerli istekli olup olmadığına ilişkin bilgilerin eksik olduğu, birim fiyat teklif cetvelinde para biriminin belirtilmediği, her sayfasının imzalanmadığı, rakam ve yazı ile yazılmadığı, teklif geçerlilik süresinin İdari Şartname’de belirtilen süreden daha kısa olduğu,
12) İhale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda, yaklaşık maliyetin 12.700.638,20 TL, ihale üzerinde bırakılan Doğa Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. – Selsam Temizlik Hiz. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin 12.492.836,00 TL ve kendi tekliflerinin 14.580.855,00 TL olarak açıklandığı, geçerli iki teklif kaldığından bahisle, tekliflerinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle geçersiz sayıldığı, ancak teklif tutarı yaklaşık maliyetten sadece %1,64 oranında düşük olan isteklinin üzerinde ihale bırakılmasının, 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesine sayılan ilkelerden rekabet ve kaynakların verimli kullanılması ilkesine aykırılık teşkil ettiği, kaldı ki söz konusu ihale için 19 adet ihale dokümanı satın alındığı da dikkate alındığında, geçerli iki tekliften en düşük teklifin yaklaşık maliyetle aynı olmasının çok dikkat çektiği, idarelerce bu durumlarla karşılaşıldığında genellikle ihalenin iptal edilerek yeniden ihaleye çıkıldığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 44’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.
Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalayabilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3’üncü maddesinde “16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;
a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,
b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,
c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,
Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.
16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “İhalenin karara bağlanması” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.1. Yapılan değerlendirme sonucunda ihale komisyonu tarafından ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuru konusu ihalenin yaklaşık maliyetinin 12.700.638,20 TL olduğu, başvuru sahibi Alan Sosyal Hizmetler Gıda İnşaat Nakliye Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin teklifinin ise 14.580.855,00 TL olduğu,
27.11.2019 tarihli ihale komisyonu kararında başvuru sahibinin teklifine ilişkin olarak “… Kamu ihale Genel Tebliği’nin 79.1.2’nci maddesine istinaden; yaklaşık maliyetin üzerinde olan teklifler ile yaklaşık maliyetin % 60’nın altında olan teklifler geçerli teklif olarak kabul edilmeyecektir. Bu nedenle firmanın teklifi geçersizdir.” ifadesinin yer aldığı tespit edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.1.2’nci maddesinde aşırı düşük tekliflerin belirlenmesinde kullanılacak sınır değerin hesaplanmasına ilişkin formülde dikkate alınacak tekliflerin belirtildiği, yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olan teklif tutarlarının sınır değeri etkilemeyeceğinden bahisle sınır değer hesabında dikkate alınacak tekliflerin hangileri olduğunun belirtildiği, dolayısıyla anılan Tebliğ maddesinden teklif tutarları yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olan tekliflerin geçersiz teklif olduğu şeklinde bir sonuca ulaşılamayacağı.
Diğer taraftan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.3’üncü maddesinde yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflere ilişkin ihale komisyonunun yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığını, yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını, verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını sorgulayarak, verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese ederek ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisi olduğunun belirtildiği, söz konusu ihalede idarece başvuru sahibinin teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle uygun bulmadığının anlaşıldığı, kamu ihale mevzuatı çerçevesinde idarenin söz konusu işleminin takdir yetkisi kapsamında olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin bahse konu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
