İkinci el araç alım satımı yapan bir internet sayfasında ilgili araçlara ilişkin satış ilanlarında yer alan tutarlardan KDV çıkarılarak yapılan yaklaşık maliyet hesabına itibar edilir mi?

BAŞVURU SAHİBİ:

Korkmaz Kanal Su İnş. Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İstanbul Asfalt Fabrikaları San. ve Tic. A.Ş.,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/387309 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul Anadolu Yakası Geneli Yağmursuyu Hatları ve Açık Kanalların Temizlenmesi ile Kanal Görüntüleme Hizmeti Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Asfalt Fabrikaları San. ve Tic. A.Ş. tarafından 18.08.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul Anadolu Yakası Geneli Yağmursuyu Hatları ve Açık Kanalların Temizlenmesi ile Kanal Görüntüleme Hizmeti Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Korkmaz Kanal Su İnş. Tic. Ltd. Şti.nin 27.08.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.09.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.09.2021 tarih ve 41997 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.09.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1513 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 2021/387309 ihale kayıt numaralı ihaleye teklif sunulmakla birlikte idare tarafından ilk oturumda açıklanan yaklaşık maliyet tutarının olması gerekenden düşük bulunduğu değerlendirildiğinden ayrıntılı hesaplamaları içeren bir şikayet dilekçesiyle idareye başvuruda bulunulduğu, başvuru üzerine idare tarafından gönderilen cevapta herhangi bir gerekçe sunulmadan şikayetin reddine karar verildiği, ancak başvuruya konu ihalenin yaklaşık maliyeti yanlış hesaplandığı gerekçesiyle ihalenin iptalinin gerektiği, şöyle ki;

Başvuruya konu edilen ihalenin dokümanı incelendiğinde işin kapsamında işçilik, akaryakıt ve araç amortismanı olmak üzere üç temel bileşen bulunduğu, ihalenin birinci oturumunda yaklaşık maliyetin 17.198.384,29 TL olarak açıklandığı, ancak itirazen şikayet dilekçesinin ekinde aktarılan detaylı hesaplamalar çerçevesinde kendileri tarafından yapılan hesaplamalar sonucunda işin maliyetinin 28.304.097,20 TL olarak bulunduğu, kaldı ki bu ana kalemlere işçiliğe ait notlarda yazılan mesai maliyetleri, idarece istenen 2 adet binek otomobil maliyetleri sözleşme, teminat ve vergi maliyetlerinin bu maliyetlere dahil edilmemesine rağmen güncel piyasa verilerine göre hazırlanmış yaklaşık maliyetin, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetten fazla olduğunun açıkça görüleceği, sonuç olarak idarece yaklaşık maliyetin mevzuata aykırı hazırlandığı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

…

(4) İhale konusu işte kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

(5)  İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

(6) Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

Esas alınır.

(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

(5) Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: İstanbul Anadolu Yakası Geneli Yağmursuyu Hatları ve Açık Kanalların Temizlenmesi ile Kanal Görüntüleme Hizmeti Alımı İşi

b) Miktarı ve türü:

5 Kalem Yağmursuyu Hatları ve Açık Kanalların Temizlenmesi ile Kanal Görüntüleme Hizmeti Alınmasıdır.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: İstanbul Anadolu Yakası Geneli

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Yüklenicinin çalıştıracağı araçların köprü ve otoyol geçiş ücretleri, akaryakıt, yağ, lastik, tamir, bakım, onarım, sigorta, yedek parça giderleri ve çalıştıracağı personele ait tüm giderler yükleniciye aittir.

– Hizmet süresi boyunca hizmetin ifasıyla ilgili, İş kıyafeti ve güvenlik malzemeleri bedeli yüklenici tarafından karşılanacaktır.

– Yağmursuyu kanalı, baca ve ızgaraların temizlenmesinde kullanılacak olan suyun temini ve nakliyesi yüklenici tarafından karşılanacaktır.

– Yüklenici firma, arazide temizliğini yaptığı yağmursuyu hattı ve baca ızgaraları, İdareden verilecek dijital harita altlıkları üzerine işleyip düzenlenecek her hak ediş öncesinde ücret talep etmeksizin idareye teslim edecektir. Yapılacak bu çalışmalar, ihale dokümanları kapsamında yer alan Yağmursuyu Hattı ve Baca-Izgaraların Temizlik İşlerinin Dijital Haritalara İşlenmesine Ait Teknik Şartnamedeki hususlar doğrultusunda gerçekleştirilecektir. Bu çalışma idareye teslim edilmeden hak ediş tanzimi yapılmayacaktır.

– Araçların yükleniciye ait park yerinden idarenin göstereceği çalışma yerlerine nakledilmesi yükleniciye aittir.

-İşin Teknik Şartnameye uygun olarak yerine getirilmesi için gerekli tüm giderler teklif fiyatına dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlık 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 365 (ÜçyüzAltmışBeş) gündür

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Konu” başlıklı 1’inci maddesinde “İstanbul Asfalt Fabrikaları A.Ş. (bundan sonra İdare olarak anılacaktır) İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yol Bakım ve Altyapı Koordinasyon Daire Başkanlığı Makine İkmal Müdürlüğü bünyesinde bulunan Yağmursuyu hatları ve baca ızgara bağlantıları ile Açık kanalların sürekli ve verimli çalışmasının temini için periyodik olarak temizliğinin yapılması ve bu hatlar üzerinde vuku bulacak arızaların giderilmesini sağlamak maksadıyla iş yerinde hazır bulundurulacak olan; yüksek basınç özelliklerine sahip asgari 360 Hp gücünde 6×4 kamyona entegre Kanal Temizleme (Kombine) Aracı, asgari 310 Hp ve 360 Hp gücünde 6×2 kamyona entegre Kanal Temizleme (Kombine) Aracı ve asgari 80 Hp gücünde kapalı kasa kamyonet aracı ile asgari 100 Hp gücünde, arkasından kapılı, görüntüleme ekipmanları ile donanımlı Minibüs aracın Teknik özellikleri ve Hizmeti ile ilgili hususları içerir.

1.1 Bu iş kapsamında taahhüt edilecek Kombine ve Kamyonet araç sayıları aşağıda tabloda verilmiştir.

1.2 Bu iş kapsamında taahhüt edilecek Kombine ve Kamyonet araçları aşağıda belirtilen hususlar doğrultusunda çalıştırılacaktır.

• İBB Yol Bakım Onarım ve Altyapı Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Yol Bakım Bölgeleri sorumluluğundaki, idarenin belirleyeceği yollarda kombine araçlar, her biri bir günde İdarenin izni ile 16 saat çalıştırılabilecektir.

• İBB Yol Bakım Onarım ve Altyapı Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Yol Bakım Bölgeleri sorumluluğundaki, idarenin belirleyeceği yollarda kamyonetler bir günde İdarenin izni ile 8 saat çalıştırılacaktır.

• Kanal görüntüleme cihazı ile görüntülenecek güzergahlar idarece belirlenecektir.

1.3 Kombine kanal temizleme araçları İdarenin emrinde İş Kanunu hükümlerine göre bir ekiple günde 8 saat normal, İdarenin sözlü talebi halinde de 3 saat fazla çalışma olmak üzere en fazla 11 saat çalıştırılacaktır. Daha fazla çalışma gerektiğinde aynı şartlarla başka ekip (şoför ve işçiler) çalıştırılacaktır.

1.4 Çalışmalar İdare’nin belirleyeceği saatlerde başlatılacak, çalışma süresi ise EK tutanakla tespit edilecektir. İş kanununa istinaden ara dinlenmeler çalışma saatinden sayılmaz.

1.5 a) Kanal temizlenmeden önce görüntü alınacak, kanal temizlendikten sonra da aynı kanalda ikinci bir görüntü alınacak ve hakediş ekine konulacaktır. Tek görüntü bedeli ödenecektir. Temizlikten önce ve sonra görüntülenmeyen kanal için bedel ödenmeyecektir.

b) Alınacak ilk görüntüden sonra kanal temiz çıkar ise ayrıca kombine ile temizlik yapılmayacak fakat görüntü bedeli ödenecektir.

c) İlk görüntü kanalın dolu olması nedeniyle alınamıyorsa dolu halini gösteren fotoğraf çekilecek temizlikten sonra görüntü alınacak ve sadece tek görüntü bedeli ödenecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kombine için Çalışma Süreleri” başlıklı 13’üncü maddesinde “a) Çalışmaya esas geçen süre ekibin Kombine ile iş başında (mahaldeki rögar/ızgara başında) eksiksiz olarak çalışıyor (temizlik yapıyor) olması olarak değerlendirilecektir. İdarece verilen adresteki baca ve ızgaraların temizlenmesi sürecinde geçen zaman zarfı (dinlenme süreleri hariç) çalışma süresinden sayılır. Ancak işin savsaklanması veya verimliliğin düşük olması, aracın arıza yapması v.b. durumlarda Kontrol teşkilatı çalışma süresini bu durumu göz önüne alarak takdir eder. Yüklenici Firma kamu hizmetini en hızlı ve verimli şekilde yerine getirmekle yükümlüdür.

b) Bölge Müdür Yardımcılığı şantiyesinden sabah mesaisine başlamak üzere çalışma mahalline giderken yolda geçecek zaman, mesai saatleri içerisindeki yakıt ikmali veya su alma, döküme gidilen süre zarfında harcanan zaman çalışmadan sayılmayacaktır.

c) İşin devamı sırasında çıkarılan teressubat çevre kirliğine meydan vermeden derhal toplanacak ve saha süpürülerek temizlenecek ve döküm sahasına nakledilecektir. Teressubatın yüklenmesi, nakli ve boşaltılması için ayrıca ödeme yapılmayacaktır.

d) Yağışlı havalarda Kontrol Teşkilatı ekiplerin belirli noktalarda konuşlanmasını isteyebilir veya ana arterlerde rink atmasını isteyebilir. Ekipler herhangi bir göllenmeye hemen müdahale etmekle yükümlüdürler. AKOM hava tahmin raporu ilgi tutulmak oluşturulacak tutanak ile o gün için çalışma süresi (dinlenme süresi hariç) tam mesai olarak verilebilir. İdare ekiplerin mesaiye kalmasını isteyebilir. (Ancak çalışma süre ile ilgili (a) maddesindeki istisnai durumlar burada da aynen dikkate alınır.)” düzenlemesi,

Aynı Şartname’de “…16. Çalışacak kombine ve ekibi İdarenin belirleyeceği yağmursuyu kanal güzergahlarını membadan mansaba doğru temizlik çalışmalarını yönlendirecektir.

…

28. Yüklenici firma, yetkili teknik elemanlarını iş bitimine kadar sürekli şantiyelerde bulunduracaktır.

…

43. Teknik Şartnamesindeki araç özellikler; ruhsat ve üretici firma belgesi ile belgelendirilecek, ayrıca, ekip içerisinde çalışan şoför ve işçilere ait sigorta bildirgeleri ile birlikte her hak ediş tanzimi öncesinde İSFALT’a teslim edilecektir.

…

51. Yüklenici, ihale dokümanlarında belirtilen tüm makine, araç ve gereçleri iş mahallinde çalışacak vaziyette (şoför ve ekibi) bulundurmak zorundadır. İdare iş programına göre ve gelişen şartlara göre Yükleniciden Sözleşmede belirtilen (Kombine, Kamyonet ve Görüntüleme cihazı) araç ve ekipman sayısında artırım veya eksiltme talep edebilir.

…

55. Yüklenici, iş kontrolleri ve denetimleri için geçici kabul onay tarihine kadar İSFALT’ın 7/24 tasarrufunda kullanılmak üzere aşağıda belirtilen sayı ve özellikte aracı İSFALT’a teslim edecektir.

” düzenlemeleri,

Bahse konu Şartname’nin “Cezalar” başlıklı 56’ncı maddesinde “14- Yüklenici aşağıdaki listedeki teknik personeli iş mahallinde bulundurmak zorundadır. Bulundurmadığı takdirde her gün için aşağıdaki cezalar yükleniciden kesilerek ilk hakedişten tahsil edilecektir.

” düzenlemesi yer almaktadır.

18.08.2021 tarihinde gerçekleşen başvuruya konu ihaleye 4 istekli tarafından teklif verildiği, bir isteklinin sunulması gereken sözleşmeye ait damga vergisinin ihale ilan tarihi itibariyle ödendiğine dair belge isteklinin teklif zarfında yer almadığı gerekçesiyle,  başvuru sahibi Korkmaz Kanal Su İnş. Tic. Ltd. Şti. de dahil olmak üzere iki istekliye ait teklifin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece ihalenin Burakyol Mühendislik ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin belirlenmediği görülmüştür.

17.198.384,29 TL tutarındaki yaklaşık maliyetin KÇ.ÖZEL-1, KÇ.ÖZEL-01A, KÇ.ÖZEL-1B, KÇ.ÖZEL-3 ve KÇ.ÖZEL-4 olmak 5 adet özel iş kaleminden oluştuğu,

KÇ.ÖZEL-1 “Asgari 360 hp motor gücünde 6×4 konfigürasyona sahip yağmursuyu hatlarının temizliğinde kullanılan ekipmanlarla donanmış özel temizlik aracının (kombine) 1 saatlik aktif çalışma ücreti” iş kaleminin piyasa poz numaralı kombine aracı (6×4), 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü, 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçi ve 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdilerinden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre araç başına iki erbap işçi ve bir ağır kamyon şoförü de dahil olmak üzere anılan araçtan 7 adet temin edileceği,

KÇ.ÖZEL-01A “En az 360 hp gücünde 6×2 kamyona entegre yağmursuyu hatlarının temizliğinde kullanılan ekipmanlarla donatılmış özel temizlik aracının (kombine) 1 saatlik çalışma ücreti” iş kaleminin piyasa poz numaralı kombine aracı (6×4), 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü, 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçi ve 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdilerinden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre anılan araçtan iki erbap işçi ve bir ağır kamyon şoförü de dahil olmak üzere 1 adet temin edileceği,

KÇ.ÖZEL-1B “En az 310 hp gücünde 6×2 kamyona entegre yağmursuyu hatlarının temizliğinde kullanılan ekipmanlarla donatılmış özel temizlik aracının (kombine) 1 saatlik çalışma ücreti” iş kaleminin piyasa poz numaralı kombine aracı (6×2), 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü, 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçi ve 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdilerinden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre anılan araçtan iki erbap işçi ve bir ağır kamyon şoförü de dahil olmak üzere 1 adet temin edileceği,

KÇ.ÖZEL-3 “En az 80 hp gücünde pikap (kamyonet) ve şoför dahil 1 kişilik ekip ile baca, ızgara ve açık-kapalı kanal temizliği yapılması” iş kaleminin piyasa poz numaralı pikap (kamyonet), 10.100.1051 poz numaralı şoför, 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçi ve 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdilerinden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre araç başına iki erbap işçi ve bir şoför de dahil olmak üzere anılan araçtan 5 adet temin edileceği,

KÇ.ÖZEL-4 “Görüntüleme ekip ve ekipmanları ile donatılmış ve asgari 100 hp minibüs tipi araç ile Ø 200 – Ø 1600 mm dahil her çapta yağmursuyu borularının görüntülenmesi incelenmesi ve değerlendirilmesi” iş kaleminin piyasa poz numaralı görüntüleme ekip ve ekipmanları ile donatılmış ve asgari 100 hp minibüs tipi araç, 10.100.1051 poz numaralı şoför, 10.100.1055 poz numaralı operatör makinist ve 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin), girdilerinden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre araç başına birer operatör makinist ve şoför de dahil olmak üzere anılan araçtan 2 adet temin edileceği tespit edilmiştir.

Yaklaşık maliyetin işçilik maliyetine ilişkin kısmı incelendiğinde;

KÇ.ÖZEL-1 iş kaleminde yer alan işçilik girdilerinin 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü ve 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçi girdilerinden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre araç başına iki erbap işçi ve bir ağır kamyon şoförü de dahil olmak üzere anılan araçtan 7 adet temin edileceği değerlendirildiğinde anılan iş kaleminin 10.100.1052 poz numaralı 7 ağır kamyon şoförü ve 10.100.1063 poz numaralı 14 erbap işçi olmak üzere toplam 21 işçiden oluşacağı,

KÇ.ÖZEL-01A iş kaleminde yer alan işçilik girdilerinin 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü ve 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçiden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre anılan araçtan iki erbap işçi ve bir ağır kamyon şoförü de dahil olmak üzere 1 adet temin edileceği değerlendirildiğinde anılan iş kaleminin 10.100.1052 poz numaralı 1 ağır kamyon şoförü ve 10.100.1063 poz numaralı 2 erbap işçi olmak üzere toplam 3 işçiden oluşacağı,

KÇ.ÖZEL-1B iş kaleminde yer alan işçilik girdilerinin 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü ve 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçiden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre anılan araçtan iki erbap işçi ve bir ağır kamyon şoförü de dahil olmak üzere 1 adet temin edileceği değerlendirildiğinde anılan iş kaleminin 10.100.1052 poz numaralı 1 ağır kamyon şoförü ve 10.100.1063 poz numaralı 2 erbap işçi olmak üzere toplam 3 işçiden oluşacağı,

KÇ.ÖZEL-3 iş kaleminde yer alan işçilik girdilerinin 10.100.1051 poz numaralı şoför ve 10.100.1063 poz numaralı iki erbap işçiden oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre araç başına iki erbap işçi ve bir şoför de dahil olmak üzere anılan araçtan 5 adet temin edileceği değerlendirildiğinde anılan iş kaleminin 10.100.1051 poz numaralı 5 şoför ve 10.100.1063 poz numaralı 10 erbap işçi olmak üzere toplam 15 işçiden oluşacağı,

KÇ.ÖZEL-4 iş kaleminde yer alan işçilik girdilerinin 10.100.1051 poz numaralı şoför ve 10.100.1055 poz numaralı operatör makinistten oluştuğu, Teknik Şartname’ye göre araç başına birer operatör makinist ve şoför de dahil olmak üzere anılan araçtan 2 adet temin edileceği değerlendirildiğinde 10.100.1051 poz numaralı 2 şoför ve 10.100.1063 poz numaralı 2 operatör makinist olmak üzere toplam 4 işçiden oluşacağı görülmüştür.

İdare tarafından 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü, 10.100.1051 poz numaralı şoför, 10.100.1063 poz numaralı erbap işçi ve 10.100.1055 poz numaralı operatör makinist için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ait birim fiyatların kullanıldığı, idarece 10.100.1052 poz numaralı ağır kamyon şoförü için saatlik 26,00 TL, 10.100.1063 poz numaralı erbap işçi için saatlik 17,55 TL,  10.100.1051 poz numaralı şoför için saatlik 22,95 TL ve 10.100.1055 poz numaralı operatör makinist için saatlik 26,40 TL öngörüldüğü anlaşılmıştır.

Ancak, Teknik Şartname’nin 56’ncı maddesinde yüklenicinin 1 mühendis-mimar (şantiye şefi), 1 mühendis-mimar (saha elemanı), 1 tekniker (saha elemanı) ve 1 iş güvenliği uzmanı olmak üzere toplam 4 teknik personeli iş mahallinde bulundurmak zorunda olduğu düzenlemesine ve anılan Şartname’nin 28’inci maddesinde yüklenicinin yetkili teknik elemanlarını iş bitimine kadar sürekli şantiyelerde bulunduracağı düzenlemesine yer verilmesine rağmen yaklaşık maliyet hesabında söz konusu teknik personele yer verilmediği tespit edilmiştir.

Yaklaşık maliyetin akaryakıt maliyetine ilişkin kısmı incelendiğinde;

Akaryakıt için anılan 5 adet iş kalemi içerisinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ait 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdisine yer verildiği,

KÇ.ÖZEL-1 iş kalemi içerisinde yer alan 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdisine ait tutarın (0,0855 x 360 x 0,45) 13,851 x 6,54 = 90,59 TL şeklinde,

KÇ.ÖZEL-01A iş kalemi içerisinde yer alan 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdisine ait tutarın (0,0855 x 360 x 0,45) 13,851 x 6,54 = 90,59 TL şeklinde,

KÇ.ÖZEL-1B iş kalemi içerisinde yer alan 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdisine ait tutarın (0,0855 x 310 x 0,45) 11,92725 x 6,54 = 78,00 TL şeklinde,

KÇ.ÖZEL-3 iş kalemi içerisinde yer alan 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdisine ait tutarın (0,0855 x 80 x 0,45) 3,078 x 6,54 = 20,13 TL şeklinde,

KÇ.ÖZEL-4 iş kalemi içerisinde yer alan 10.160.1026 poz numaralı mazot (motorin) girdisine ait tutarın (0,0855 x 360 x 0,027) 0,23085 x 6,54 = 1,51 TL şeklinde hesaplandığı görülmüştür.

İdarece akaryakıta ilişkin yaklaşık maliyet hesaplamalarda, 3 tip kombine araç ve 1 tip kamyonet için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan makine ve ekipmanların saatlik akaryakıt tüketim miktarının hesaplanmasına ilişkin formülün (0,15 x HP x 0,57) kullanıldığı, ayrıca bahsi geçen tüketim miktarları bu formülde yer almayan ve idarece hesaplanan (0,45) katsayısı ile çarpılmak suretiyle nihai tüketim miktarlarının hesaplandığı görülmüştür.

1 tip kanal görüntüleme aracı için yine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan makine ve ekipmanların saatlik akaryakıt tüketim miktarının hesaplanmasına ilişkin formülün (0,15 x HP x 0,57) kullanıldığı, ayrıca ilgili aracın birim fiyat analizinin metre ölçü birimi esas alınarak hazırlandığı, bahsi geçen iş kaleminin birim fiyat tariflerinde de 1 metre için aracın çalışması gereken saatin 0,027 olarak belirlendiği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili formülünün ise saat üzerinden hazırlandığı, buradan hareketle yaklaşık maliyet hesaplamalarında ilgili formülün 0,027 katsayısı kullanılarak 1 metrelik bir çalışmada ne kadar akaryakıt tüketeceğinin hesaplandığı tespit edilmiştir.

İhale işlem dosyası kapsamında gönderilen ancak ihale dokümanı kapsamında verilmeyen “Akaryakıt Tüketim Hesabı” başlıklı belgede “…10.160.1026 pozundaki motorinin 2021 yılı birim fiyatı ile, (0,57×0,15*araç beygir gücü) formülünden yararlanılarak hesaplanmıştır. Söz konusu pozların teknik şartnamesinin 1.2 maddesinde, saha çalışmasında günlük çalışmanın 16 saat olduğu belirtilmiştir. Birim fiyat tarifleri “Ölçü” kısmında belirtilen “tutanakla tespitli işbaşında çalışmanın başlatıldığı ve bitirildiği zamanlar arasındaki saat cinsinden süre” ifadesi dikkate alınarak günlük aktif çalışma saati aşağıda belirtildiği gibi hesaplanmıştır. Elde edilen aktif çalışına saati toplamındaki günlük yakıt tüketiminin günlük toplam çalışma saati içerisindeki toplam yakıt tüketimine oram hesaplanarak 0,45 katsayısına ulaşılmıştır.

Günlük çalışma saati: 16 saat (Teknik şartname madde 1.2)

Aktif çalışma saati haricinde harcanan zaman;

1. Çalışma alanına gidiş-dönüş zamanı=2,8 saat
2. Yemek – dinlenme arası (2 vardiya)=2 saat
3. Atık boşaltım zamanı=3 saat
4. Günlük yakıt-su takviyesini 1 saat

Toplam Aktif çalışma saati harici zaman: 8,8 saat

Günlük aktif çalışma saati: 16-8,8=7,2 (Birim fiyat tarifi ÖLÇÜ maddesi)

Yakıt tüketim formülünden;

0,57×0,15×360=30,78 kg/saat

Günlük aktif çalışma saati toplam yakıt tüketimi;

30,78×7,2=221,62 kg

Günlük çalışma saatine oranı;

1.62/16=13,85 kg/saat

Aktif çalışma saatinde harcanan yakıtın günlük toplam yakıt tüketimine oranı:

13,85/30,78=0,45…” miktar hesabında kullanılan 0,45 katsayısının nasıl hesaplandığı açıklanmıştır.

KÇ.ÖZEL-1, KÇ.ÖZEL-01A, KÇ.ÖZEL-1B ve KÇ.ÖZEL-3 iş gruplarının akaryakıt tüketim miktarı hesabında kullanılan 0,45 katsayısının araçların çalışma alanına gidiş ve dönüş zamanı, yemek ve dinlenme arası, atık boşaltım zamanı ile günlük yakıt ve su takviyesi zaman dilimlerinin toplam çalışma saatinden (16 saat) düşülerek aktif çalışma saatinin (7,2 saat) hesaplandığı görülmüştür.

Yaklaşık maliyetin araç maliyetine ilişkin kısmı incelendiğinde;

Yaklaşık maliyet hesabında KÇ.ÖZEL-1 iş kalemi içerisinde yer alan 360 hp 6×4 kombine araç girdisi için piyasadan teklif alındığının belirtildiği, ihale işlem dosyası içerisinde söz konusu araca ilişkin fiyat teklifine dayanak olan belge incelendiğinde ise, 4 farklı türde ilgili kombine araca ilişkin özellik ve maliyetlerin yer aldığı bir tablonun hazırlandığı, anılan tabloda yer alan en düşük maliyetli araç maliyetinden KDV çıkarılarak bahse konu 6×4 kombine araç girdisinin maliyetinin oluşturulduğu, söz konusu tabloda herhangi bir kaynak ve onay belirtilmediği görülmüştür.

KÇ.ÖZEL-01A iş kalemi içerisinde yer alan 360 hp 6×2 kombine araç girdisi için, KÇ.ÖZEL-1B iş kalemi içerisinde yer alan 310 hp 6×2 kombine araç girdisi için, KÇ.ÖZEL-3 iş kalemi içerisinde yer alan 80 hp pikap (kamyonet) araç girdisi için ve KÇ.ÖZEL-4 100 hp minibüs tipi araç girdisi için piyasadan teklif alındığının belirtildiği, ihale işlem dosyası içerisinde söz konusu araca ilişkin fiyat teklifine dayanak olan belgelerin incelendiğinde ise, 4 farklı türdeki araç için ikinci el araç alım satımı yapan bir internet sayfasında ilgili araçlara ilişkin satış ilanlarında yer alan tutarlardan KDV çıkarılarak bahse konu araç girdilerinin maliyetinin oluşturulduğu görülmüştür.

Ek olarak, Teknik Şartname’nin 55’inci maddesinde yüklenicinin iş kontrolleri ve denetimleri için geçici kabul onay tarihine kadar İSFALT’ın 7/24 tasarrufunda kullanılmak üzere 2 adet ve 2 yaşında (azami 20.000 km), sürücüsüz dizel silindir hacmi en az 1200 cm³, en az 65 HP gücünde otomatik veya manuel binek aracı (otomobil) İSFALT’a teslim edeceği düzenlemesine yer verilmesine rağmen yaklaşık maliyet hesabında söz konusu binek araçlara yer verilmediği tespit edilmiştir.

İdare tarafından işçilik hesabında kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatların kullanıldığı, idarece kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatlar kullanılarak yapılan işçilik hesabının mevzuata uygun olduğu, ancak Teknik Şartname’de söz konusu iş süresi boyunca iş mahallinde 4 teknik personelin bulunması ve çalıştırılması gerektiğinin belirtildiği, ek olarak İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde ise, işin Teknik Şartname’ye uygun olarak yerine getirilmesi için gerekli tüm giderlerin teklif fiyatına dahil olduğunun belirtildiği, bu durumda birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılmasa dahi işin sürdürülmesi boyunca anılan teknik personelin iş mahallinde tam zamanlı çalışacağının anlaşıldığı, Teknik Şartname düzenlemelerinde anılan teknik personelin iş süresi boyunca iş mahallinde 4 teknik personelin bulunması ve çalıştırılması gerektiği belirtilmesine ve bu durumun İdari Şartname’nin teklife dahil olan giderlerinde sayılmasına rağmen idarece söz konusu 4 teknik personelin maliyetinin yaklaşık maliyet hesabına katılmadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

İhale konu işe ait Teknik Şartname’nin “Konu” başlıklı 1’inci maddesinde “…İBB Yol Bakım Onarım ve Altyapı Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Yol Bakım Bölgeleri sorumluluğundaki, idarenin belirleyeceği yollarda kombine araçlar, her biri bir günde İdarenin izni ile 16 saat çalıştırılabilecektir.” düzenlemesi ve “1.4 Çalışmalar İdare’nin belirleyeceği saatlerde başlatılacak, çalışma süresi ise EK tutanakla tespit edilecektir. İş kanununa istinaden ara dinlenmeler çalışma saatinden sayılmaz.” düzenlemesi ile yine aynı Şartname’nin “Kombine için Çalışma Süreleri” başlıklı 13’üncü maddesinde “b) Bölge Müdür Yardımcılığı şantiyesinden sabah mesaisine başlamak üzere çalışma mahalline giderken yolda geçecek zaman, mesai saatleri içerisindeki yakıt ikmali veya su alma, döküme gidilen süre zarfında harcanan zaman çalışmadan sayılmayacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, söz konusu düzenlemelerde toplam çalışma saatinin 16 saat olarak belirlendiği, ayrıca işin yürütülmesi esnasında birtakım durumların çalışma saati içerisinde değerlendirilmeyeceğinin belirtildiği, ancak çalışma saati olarak değerlendirilmeye alınmayacak olan durumların kaç saat olduğunun açıkça düzenlenmediği görülmüştür.

Yapılan inceleme neticesinde, KÇ.ÖZEL-1, KÇ.ÖZEL-01A, KÇ.ÖZEL-1B ve KÇ.ÖZEL-3 iş gruplarının yaklaşık maliyet hesaplamalarında akaryakıt tüketim miktarı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan akaryakıt tüketim miktarı hesaplama formülü ile aktif çalışma saatine üzerinden hesaplanan 0,45 katsayısının kullanıldığı, mevcut dokümanda toplam çalışma saatinin 16 saat olarak belirlendiği ve Teknik Şartname’nin ilgili maddelerinde bazı durumların çalışma saati içerisinde değerlendirilmeyeceğinin belirtildiği, aktif çalışma saati içerisinde yer almayan sürelerin ihale dokümanında açıkça belirtilmediği, buradan hareketle istekliler çalışma saati içerisinde değerlendirilmeyecek olan saatleri net olarak bilemeyeceğinden tekliflerini toplam çalışma saati üzerinden vereceği, dolayısıyla bahsi geçen katsayı ile (0,45) akaryakıt tüketim miktarının azaltılmasının istekliler tarafından verilen teklif tutarlarının yaklaşık maliyet tutarının üzerinde olmasına sebebiyet verebileceği, kaldı ki ihale dokümanı kapsamında toplam çalışma saati 16 saat olarak ve aktif çalışma saati 7,2 saat olarak belirtilmiş olsa dahi bu şekilde yaklaşık maliyet hesaplanmasının uygun olmadığı, aktif çalışma saati dışında kalan saatlerde geçen sürelerin işin normal saatleri içerisinde yer aldığı, idarece oluşturulan akaryakıt tüketim hesabında örneğin;  çalışma alanına gidiş-dönüş ve atık boşaltım zamanlarında da araçların tüketimde bulunacağından idarece yapılan akaryakıt katsayı hesabının yerinde olmadığı, dolayısıyla bu saatlerin de yaklaşık maliyete dâhil edilmesi gerektiği, tüm bu değerlendirmeler neticesinde akaryakıt tüketim miktarlarına ilişkin yapılan hesaplamaların uygun olmadığı görüldüğünden ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan KÇ.ÖZEL-4 iş grubunun yaklaşık maliyet hesaplamalarında ise, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan akaryakıt tüketim miktarı hesaplama formülü ile 0,027 katsayısının kullanıldığı, ilgili formülün saat üzerinden oluşturulduğu, KÇ.ÖZEL-4 iş kaleminin ölçü biriminin metre olduğu, 0,027 katsayısının aracın 1 metrelik mesafeyi ne kadar sürede kat edeceğini hesaplamak için kullanıldığı, ilgili katsayının ihale dokümanı kapsamında verilen birim fiyat tariflerinde yer aldığı, bu kaleme ilişkin akaryakıt tüketim miktarı hesabının doğru olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin bu hususa ilişkin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 7’nci maddesinde idare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanacağı ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği, anılan Yönetmelik’in 8’inci maddesinde ise idarelerin, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit edecekleri, bu amaçla idare tarafından gerek duyulduğunda söz konusu Yönetmelik’te belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabileceği belirtilmiştir.

İdare tarafından araç maliyetinin piyasadan fiyat teklifi alınarak oluşturulduğunun belirtildiği, fiyat tekliflerinin dayanağı olarak ise kaynağı belli olmayan araç özellikleri ile tutarların yer alan bir tabloda yer alan tutardan ve ikinci el araç alım satımı yapan bir internet sayfasında ilgili araçlara ilişkin satış ilanlarında yer alan tutarlardan KDV çıkarılarak bahse konu araç girdilerinin maliyetinin hesaplandığı görülmüştür. İdare tarafından araç maliyetini oluşturmada kullanılan yöntemlerin anılan Yönetmelik hükmünde yaklaşık maliyet hesabında belirtilen esas ve usuller çerçevesinde fiyat araştırması yöntemleri arasında yer almadığı görüldüğünden ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Ek olarak, Teknik Şartname’nin 55’inci maddesinde yüklenicinin iş kontrolleri ve denetimleri için geçici kabul onay tarihine kadar İSFALT’ın 7/24 tasarrufunda kullanılmak üzere 2 adet binek aracı (otomobil) İSFALT’a teslim edeceği düzenlemesine yer verildiği, İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde bu hususa ilişkin özel bir düzenleme bulunmadığı, Birim Fiyat Teklif Cetveli’nde ise söz konusu araçlar için satır açılmadığı ve bu araçların sözleşme genel giderleri kapsamında değerlendirilebileceği, kaldı ki söz konusu durumun ihaleye katılacak istekliler için eşit şartlar altında yarışma olanağı sağladığı öngörüldüğünden teklif vermeye engel olmadığı, bu sebeple başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.