anahtar teslimi işlerde pursantaj
anahtar teslimi işlerde pursantaj

ANAHTAR TESLİMİ GÖTÜRÜ BEDEL SÖZLEŞMELERDE YER ALAN TEKNİK BELGELERİN PURSANTAJ TABLOLARI İLE İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

A.  Anahtar Teslimi Götürü Bedel Teklif Alınan Yapım İşlerine ait Sözleşmelerde Yer Alan Teknik Belgeler

İdareler tarafından ihale öncesinde yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti için kullanılan bu teknik belgelerin bir kısmı sözleşme uygulama sürecinde de kullanılmaktadır. Bu nedenle ihale ve sözleşme sürecine başlamadan önce hazırlık sürecinde oluşturulan bu belgelerin herhangi bir ihtilafa, çelişkiye veya uyumsuzluğu meydan vermeyecek şekil ve içerikte olması önemlidir.

Bu nedenle Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde idare tarafından yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için aşağıda yer alan çalışmaların ihale öncesinde sırasıyla hazırlanması gereklidir:

  1. Zemin etüdünün yapılması ve raporlanması;
  2. Yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği uygulama projelerinin hazırlanması,
  3. Mahal listelerinin hazırlanması;
  4. Metraj listelerinin hazırlanması; (ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilmeyecek)
  5. Yaklaşık maliyet keşif özetleri ile ilerleme yüzdeleri listelerinin hazırlanması (yaklaşık maliyet ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilmeyecek
  6. Uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özelliklerinin belirlendiği teknik şartnamelerin hazırlanması

İhale sürecinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınacak yapım işlerinde ihale dokümanının kapsamında bulunması gerekli olan teknik belgeler;

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62. Maddesinin (c) bendinde yer alan hükümler ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 6. Maddesinin (a) bendinde belirtilen hüküm birlikte değerlendirildiğinde, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınacak yapım işleri ihalelerinde; bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği uygulama projeleri ve uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren mahal listeleri ile uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak ta imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özelliklerinin belirlendiği teknik şartnameler ve gerekli görülen diğer teknik belgelerin ihale dokümanı kapsamında yer alması gerekmektedir.

Bu teknik belgeleri listelemek gerekirse;

  • İsteklinin zeminin özellikleriyle ilgili bilgi sahibi olmasını sağlayacak şekilde hazırlanan Zemin etüt raporları veya kazı klas tespit tutanağı,
  • Yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği uygulama projeleri,
  • İşin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren Mahal listeleri,
  • Uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özelliklerinin belirlendiği teknik şartnameler,
  • Yaklaşık maliyette yer alan tüm iş kalemlerini ihtiva edecek biçimde Pursantaj oranları listesi (İş kalemleri veya iş gruplarına ait ilerleme yüzdeleri listesi),
  • Sınır değer altındaki tekliflere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması halinde Analiz formatları, olarak sayılabilirler.

Burada bir hususa da ayrıca yer vermekte fayda var. İhale sürecinde ihale dokümanı kapsamında oluşturulan tip idari şartnamenin “ihale dokümanı” başlıklı 5. maddesinde anahtar teslimi götürü bedel işlerde İş kalemleri veya iş gruplarına ait ilerleme yüzdeleri listesi yer almakta iken, Yapım işlerine ait tip sözleşmenin “Sözleşmenin ekleri” başlıklı 8. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında İş kalemleri veya iş gruplarına ait ilerleme yüzdeleri listesi yer almamaktadır.

Konu ile ilgili Kamu İhale Kurumu kararlarında ihale dokümanı kapsamında pursantaj oranlarına ait listelerin (ilerleme yüzdeleri listesi) verilmesinin amacının isteklilerin tekliflerini sağlıklı bir şekilde hazırlamaları ve sözleşmenin uygulanması sırasında hakediş raporlarının Yapım İşleri Genel Şartnamesinde belirtilen esaslara uygun olarak hazırlanmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır.

B.   Anahtar Teslimi Götürü Bedel İhalelerde İdarece Hazırlanan Pursantaj Oranları Listelerinin Sözleşmelerde Yer Alan Teknik Belgeler ile İlişkisinin Değerlendirilmesi

Öncelikle pursantaj oranları, diğer bir adıyla ilerleme yüzdeleri nedir ve nasıl hesaplanır hususuna açıklık getirelim.

Kamu ihale mevzuatında doğrudan “pursantaj” ifadesi yer almamakla birlikte ilerleme yüzdelerinin tanımı da yapılmamıştır. Ancak, Yüksek Fen Kurulu Karalarında; ilerleme yüzdeleri (pursantaj oranları); anahtar teslimi götürü bedel esasına göre yapılan işlerin bedellerinin ihale dokümanında öngörülen ve sözleşme bedelinin hangi gerçekleşme oranlarına göre yükleniciye ödeneceğini gösteren tablolar şeklinde ifade edilmektedir.

Pursantaj oranlarının hesaplaması ise idare tarafından yaklaşık maliyet tespit çalışmaları aşmasında yapılması gerekli olup, bir yapım işini oluşturan her bir iş kaleminin bedellerinin ayrı ayrı, işin toplam bedeline bölünmesi ile elde edilmektedir.

Cevap verilmesi gerekli olan diğer bir konu ise pursantaj listelerinde yer alan oranların anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde uygulama sürecinde sözleşme kapsamında imalatların yapılmasında idareler ve yükleniciler açısından bağlayıcılığı nedir? İdareler veya yükleniciler bu oranlardan hareketle herhangi bir hak talebinde bulunabilirler mi?

Bu hususu birkaç başlık altında soru cevap şeklide açıklamak daha anlaşılır olacaktır.

1)     Yaklaşık Maliyet ve Pursantaj Listelerinde Yer Alan Ancak Proje ve Mahal Listelerinde Yer Almayan İmalatların Yüklenici Tarafından Yapılması Zorunlu mudur?

Bilindiği üzere ve yukarıda yer verilen düzenlemelerde de belirtildiği üzere anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde yükleniciler tekliflerini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için vermektedir. Ayrıca yükleniciler tarafından yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel esas alınmaktadır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinde yer alan düzenlemelerde anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde yapılan işlerin bedellerinin, ihale dokümanında öngörülen ilerleme yüzdeleri üzerinden ödeneceğine yer verilmiştir.

Yaklaşık maliyete ise 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 9. Maddesinde yer aldığı şekliyle ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmemesi ve isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmayacağından, isteklilerin gizliliği olan yaklaşık maliyete dayalı olarak tekliflerini hazırlamaları mümkün değildir. Dolayısı ile yükleniciler yaklaşık maliyette yer alan imalatlardan sorumlu tutulamayacakları gibi, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde yaklaşık maliyet cetvelinin veya ilerleme yüzdelerinin (pursantaj oranları), işin yapılmasına veya isteklilerin teklif bedelinin tespitine ilişkin bir dayanak niteliğinde olmadığı hususları açıktır.

Yukarıda belirtildiği üzere yapım işlerine ait tip sözleşmenin “Sözleşmenin ekleri” başlıklı 8. Maddesinin 2. Fıkrasında belirtilen İhale dokümanını oluşturan belgeler arasında İş kalemleri veya iş gruplarına ait ilerleme yüzdeleri listesi yer almadığı gibi yaklaşık maliyette yer almamaktadır.

Ayrıca, konu ile ilgili çok sayıda Yüksek Fen Kurulu Kararında ilerleme yüzdelerinin (pursantaj oranlarının) toplamının %100 olması gerektiği dikkate alındığında, pursantaj oranlarında yapılan hataların düzeltilmeye çalışılması halinde %100’lük bütünlüğün bozulacağı, bu durumda da yüklenicinin uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin tamamı için teklif ettiği bedelin bozulmasının ortaya çıkacağı ve bununda mümkün olmadığına yer verilmiştir.

Tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, ilerleme yüzdelerinin (pursantaj oranları), işin yapılmasına ilişkin bir dayanak oluşturma niteliği bulunmaması nedeniyle ve işin proje ve mahal listelerine dayalı olarak hangi imalat seviyesinde sözleşme bedelinin hangi oranda ödeme yapılacağını gösteren bir belge niteliğinde olması nedeniyle ve yaklaşık maliyetin de gizliliği sebebiyle isteklilerin ihale sürecinde bilgi sahibi olabilmeleri mümkün olmadığından; Yaklaşık maliyet cetvelinde veya pursantaj oranları listelerinde mevcut olan, ancak ihale dokümanı bünyesinde yer alan proje veya mahal listelerinde yüklenici tarafından yapılacağına dair belge bulunmayan iş kalemlerinin bedelleri yükleniciden kesilemez.

2)     Pursantaj Oranları Listelerinde veya Yaklaşık Maliyete Yer Almayan Ancak Proje ve Mahal Listelerinde Yer Alan İmalatların Yüklenici Tarafından Yapılması Zorunlu mudur?

Yukarıda açıklandığı üzere ilerleme yüzdelerinin (pursantaj oranları), anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde işin yapılmasına ilişkin bir dayanak oluşturma niteliği bulunmadığı, yapılan işlerin proje ve mahal listelerine dayalı olarak hangi imalat seviyesinde sözleşme bedelinin hangi oranda ödeme yapılacağını gösteren bir belge niteliğinde olduğu, yaklaşık maliyetin de gizliliği sebebiyle isteklilerin ihale sürecinde yaklaşık maliyet birleşenleri konusunda bilgi sahibi olabilmeleri mümkün olmadığından, bu belgeler sözleşme uygulama sürecinde dikkate alınmamaktadır.

Bu nedenle anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde yükleniciler tekliflerini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için verdiği hususu ile yükleniciler tarafından yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde yüklenicinin teklif ettiği toplam bedel esas alındığı hususu birlikte göz önünde bulundurulduğunda yaklaşık maliyet ve ilerleme yüzdeleri listesinde (pursantaj oranları listesi) yer almayan ancak proje ve mahal listelerinde yer alan imalatların yüklenici tarafından yapılması zorunludur. Yüklenicinin bu imalatlar için idareden ilave bir bedel ödenmesi gibi hak talebinde bulunması mümkün değildir.

3)     İş Eksilişine Konu İmalatların Bedelleri Yaklaşık Maliyet veya Pursantaj Oranlarına Göre Hesaplanabilir mi

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde; öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş azalışı söz konusu olduğunda bu iş azalışına konu imalatların bazıları pursantaj oranları listesinde yer alabileceği gibi bazıları da pursantaj oranları listesinde yer almayabilmektedir. Bu nedenle Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde iş azalışı söz konusu olduğunda pursantaj oranları listesine göre işlem tesis etmek mümkün değildir. İş azalışlarında yüklenicilerin tekliflerini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için verdiği hususu dikkate alınarak eksiliş yapılacak imalatların öncelikle uygulama projesi olmak üzere bu teknik belgelere göre yapılması gerekmektedir.

Sonuç Olarak Özetlemek Gerekirse;

İlerleme yüzdelerinin (pursantaj oranları) anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde işin yapılmasına ilişkin bir dayanak oluşturma niteliği bulunmamaktadır. İşin uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak hangi imalat seviyesinde sözleşme bedelinin hangi oranda yükleniciye ödeme yapılacağını gösteren bir belge niteliğindedir.

Bu nedenle, pursantaj oranlarından hareketle uygulama projeleri ve mahal listelerinde yer almayan ancak, pursantaj oranları listesi ile yaklaşık maliyette yer alan imalatların bedelleri idare tarafından yükleniciden kesilemeyeceği gibi, uygulama projeleri ve mahal listelerinde yer alan ancak, pursantaj oranları listesi ile yaklaşık maliyette yer almayan imalat için yüklenici tarafından idareden ek bir bedel talebinde bulunulamaz.

Öngörülmeyen durumlar nedeniyle iş eksilişinin söz konusu olması halinde ise; imalatların miktarı ile maliyetlerinin tespitinde pursantaj oranları listesi ile veya yaklaşık maliyete orantılanarak yapılacak bir hesap doğru olmayacaktır.

 

TÜM BU SÜREÇLERDE HEM TEKNİK HEM DE HUKUKİ DESTEK ALMAK İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ.

Salim DEMİREL

0543 688 97 53

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz