| Kamu İdaresi Türü | Yüksek Öğretim Kurumları |
|---|---|
| Yılı | 2020 |
| Dairesi | 6 |
| Karar No | 866 |
| İlam No | 69 |
| Tutanak Tarihi | 26.4.2022 |
| Kararın Konusu | İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar |
Yeni Birim Fiyat
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve sorumluların sözlü savunmalarının dinlenmesi sonucunda;
Her ne kadar Denetçi tarafından, “… Yapım İşi”nde yeni birim fiyat yapılan bir imalata ilişkin olarak; … söz konusu imalatı birebir karşılayan 2015 yılı birim fiyatı bulunduğu halde Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmamış piyasa rayiçleri üzerinden yeni birim fiyat tespiti yapılması suretiyle kamu zararına neden olunduğunun iddia edildiği görülmüşse de,
Sorgu konusu ihalenin yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde, “(1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.
(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:
a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.
ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.
(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:
a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.
ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.
(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.
…” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen maddeden görüleceği üzere, yeni birim fiyatın tespitinde uygulanacak analizler bakımından iş kaleminin niteliğine uygun olarak öncelik sırası getirilmiştir. Rayiçler bakımından ise kaynakların verimli kullanılması gözetilerek en uygun olanın seçilmesi gerekmektedir.
Sorguda, İdarece oluşturulan ÖBF-01 pozu için emsal gösterilen … 2015 yılı için geçerli P.002/A1 no.lu “Mineral Dolgulu Kompozit Alüminyum Levhalar İle Cephe Kaplaması Yapılması (Isı Yalıtımsız)” pozu birim fiyat tanımında, “Projesine göre 4 mm. et kalınlığında Alüminyum Kompozit Panel (0,50mm+3mm+0,50mm) 0,50 mm kalınlıktaki (EN AW 3000 Serisi) alüminyum levhaların arası 3mm kalınlıkta mineral dolgulu Alüminyum levhaların görünen dış yüzü min. 28 mikron kalınlıkta PVDF boyalı, alüminyum levhalar ve dolgu arası astar boyalı kompozit panel (Yangın Sınıfı:A2 S1 d0) levhalar ile cephe kaplaması imalatının, kutu profilden oluşturulmuş ana taşıyıcı sisteminin, duvar yüzeyine şakülünde ankrajının yapılması, antipasla korozyona karşı boyanması, 28 mikron kalınlıkta PVDF boyalı, alüminyum levhaların, derz elemanlarına bağlantısının yapılması, ana taşıyıcı derz boşluklarının alüminyum levhalardan derz çıtası ile kapatılması ve silikonlanması, her türlü malzeme ile zayiat, işçilik, araç ve gereç giderleri ile imalat ve/veya malzemenin işyerine nakli, iş yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, montaj, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m² fiyatıdır.” denilmektedir.
Sorumlular tarafından gönderilen savunma ve eki belgelerden, İdare tarafından oluşturulan “ÖBF-01: Alüminyum Kompozit Panel Cephe Kaplama Yapılması” pozunda bina cephesinde kullanılan modül ölçüsü 1,00*1,25 olduğu halde, P.002/A1 pozunun 1,88*1,20 mt modüller için hesaplandığı, İdarece oluşturulan pozda yalıtım nem bariyeri ve kenar ve köşelerde PVC su yalıtımı kullandığı, söz konusu imalatların P.002/A1 pozunda yer almadığı, P.002/A1 pozunun analizinde pencere kenarları ve denizlikleri ile blok cephe köşelerine yapılan ekstra profil karkasının ve PVC su yalıtımlarının yanı sıra kompozit plakaları demir karkasa tutturmak ve hizalamak için kullanılan 20*20*1,2 mm alüminyum köşebentlerin hesaba katılmamış olduğu, ayrıca P.002/A1 Poz analizinde 2,72kg/m2 kutu profil kullanılması yer alırken İdarece oluşturulan ÖBF.01 pozunda kutu profil miktarının 6kg/m2 olduğu anlaşılmaktadır.
Poz analizleri, savunmalar ve yukarıda yer verilen mevzuat hükmü birlikte değerlendirildiğinde, yeni birim fiyatın oluşturulmasında İdarece yapılan işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, Denetçi tarafından piyasadan temin edilen faturaların ticaret odasına onaylatılmaması, yerel rayiçlerin belirlenmesinde hakedişe giren toplam miktar … m2 olduğu halde fiyat araştırmasının bu miktar üzerinden değil, birim fiyatı üzerinden yapılması ve en uygun teklif yerine tekliflerin ortalamasının esas alınması nedenleriyle yeni fiyatın geçerli bir yerel rayiç olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı ifade edilmişse de,
12.09.2005 tarihli ve 25934 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Oda Muamelat Yönetmeliği’nin;
“Rayiç fiyat tespiti” başlıklı 35’inci maddesinde, “Odalar ve bunların şubeleri, çalışma alanları içerisinde üretilen veya satılan mal ve hizmetlerin fiyat tespitini yapmaya yetkilidir. Ancak, imalata ilişkin fiyat tespitlerinde yetki münhasıran imalatın yapıldığı yerdeki sanayi odasına veya ticaret ve sanayi odasına aittir.
Rayiç fiyat tespiti, yazılı talep üzerine yapılır. Talepte bulunanlar, mal veya hizmetin fiyatını etkileyecek hususları açıkça yazılarında belirtir.
…”,
“Rayiç fiyat tespit usulü” başlıklı 36’ncı maddesinde, “Rayiç fiyatlar, rayiç fiyat tespiti istenilen mal veya hizmetle iştigal eden en az üç işletmeden mümkünse belgelendirilmek suretiyle alınacak fiyatların ortalaması veya birbirine en yakın değeri dikkate alınarak tespit edilir. Bu sayıda işletmenin bulunmaması halinde, kaç işletmeden fiyat alındığı ayrıca belirtilir. Borsaya tabi maddelerin rayiç fiyatı, istenilen tarihte borsada tescil edilen fiyatlar dikkate alınarak belirlenir.
Rayiç fiyat tespitinin istenildiği tarihte fiyat tespiti istenen mal veya hizmetin piyasada bulunmaması veya görülmemesi halinde, bu durum yazılı olarak ilgililere bildirilir.”,
“Faturaların rayice uygunluğunun onayı” başlıklı 38’inci maddesinde ise, “Faturaların rayice uygunluğunun onayı; faturaya konu mal veya hizmetle iştigal eden en az üç işletmeden belgelendirilmek suretiyle alınacak fiyatların ortalaması veya alınan fiyatlardan birbirine en yakın olanlar dikkate alınarak yapılır. Bu sayıda işletmenin bulunmaması halinde, ilgili meslek komitesinin görüşü veya gerekli durumlarda meclis tarafından onaylanan eksper listeleri arasından yönetim kurulu kararı ile görevlendirilecek eksper heyetinin raporu üzerine işlem yapılır. Ancak, özel imalata ilişkin faturaların, görevlendirilecek eksper heyeti tarafından düzenlenecek rapora göre onaylanması zorunludur. Onay işlemi, fatura asılları üzerine yapılır.
…
Proforma faturalar ile birim fiyatı belirlemek için düzenlenen faturalar alım satım akdi hukuken gerçekleşmediğinden onaylanmaz. Ancak, birim fiyatı belirlemek için düzenlenen faturalarda işin tamamının belirtilmesi halinde bu faturaların onaylanması mümkündür. Ayrıca, sadece montaj, işçilik veya nakliye bedeli için düzenlenen faturalar ile malzeme fiyatı, işçilik, nakliye ve montaj bedeli dahil olarak düzenlenen faturalar, fiyat tespiti usullerinin uygulanmasına imkan vermediğinden onaylanmaz.
Faturaların tasdiki, satış yapan ve faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer odası veya şubesi tarafından yapılır. Projeye müstenit özel imalatlara ilişkin fatura tasdikleri ise, bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre satışı yapan ve faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer sanayi odasınca veya ticaret ve sanayi odasınca, bu odalarca yapılamaması ve bu hususun tevsik edilmesi durumunda ise en yakın sanayi odası veya ticaret ve sanayi odasınca yapılır.”,
hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan Yönetmelik hükümlerine göre rayiç fiyatların belirlenmesi,
– Rayiç fiyat tespitinin doğrudan oda tarafından yapılması,
– Sunulan faturanın rayice uygunluğunun oda tarafından onaylanması,
şeklindeki iki ayrı yöntemle gerçekleştirilmektedir.
Bu çerçevede, rayiç tespitinin veya faturanın rayice uygunluk onayının yetkili oda tarafından yapılması işlemin geçerlilik şartıdır.
Bununla birlikte, sorgu üzerine … Ticaret ve Sanayi Odasından … m2 imalat için imalatın teknik şartnamesine uygun olarak rayiç fiyat istenilmiş ve Odadan gelen … tarihli yazıda ÖBF.01 no.lu imalatın güncel fiyatının …-TL/m2 olduğu bildirilmiştir. Bu birim fiyatın; imalatın birim fiyatının belirlendiği Mart 2018 tarihine çekilerek %25’lik müteahhit karı ve genel gider payının eklenmesi ve %8’lik anlaşma kırımının uygulanması sonucunda ortaya çıkan fiyat aşağıdaki gibi olmaktadır:
Güncel Fiyat
(TL) Temel Endeks (Kasım 2015) Güncel Endeks (Haziran 2021) Geriye Çekilmiş Fiyat (Mart 2018)
591,79 250,13 693,54 213,43
Malzeme ve İşçilik Tutarı 213,43
Müteahhit Karı ve Genel Giderler (%25) 53,36
Birim Fiyat 266,79
Anlaşma Fiyatı (%8 Kırımlı) 245,45
İdarece söz konusu imalat için kabul edilen ve uygulanan birim fiyat ise …-TL olduğundan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde kamu zararının tespiti için esas alınacağı belirtilen, “iş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması” durumunun gerçekleşmediği, diğer bir ifadeyle bahse konu iş kalemlerine ait ödemeler nedeniyle herhangi bir kamu zararına sebebiyet verilmediği görülmektedir.
Bu itibarla, sorgu konusu …-TL ödeme hakkında ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
