| Kamu İdaresi Türü | Belediyeler ve Bağlı İdareler |
|---|---|
| Yılı | 2020 |
| Dairesi | 6 |
| Karar No | 865 |
| İlam No | 70 |
| Tutanak Tarihi | 12.4.2022 |
| Kararın Konusu | İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar |
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Mülkiyeti Belediyeye ait olan iki katlı eski taş binanın tadilat ve tamiratına ilişkin … A.Ş.’den işçilik hizmeti alım işinde piyasa fiyat araştırması sonucu düzenlenen piyasa fiyat araştırması tutanağı ile belirlenen bedelin çok üstünde bir ödeme yapılması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.1.1.4’üncü maddesinde, “Diğer taraftan 22 nci maddeye göre ihtiyaçların karşılanmasında onay belgesi düzenlenmesi, onayı takiben ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesi zorunludur. İdarelerce gerekli görülmesi halinde, fiyat araştırmaları, ilgili İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin esas ve usuller çerçevesinde yapılabilir.” denilmektedir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin;
“Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde “…
d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar.”,
“Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti” başlıklı 10’uncu maddesinde, “…
(3) İşin bütünü, iş grubu, iş kalemi ve malzeme rayici bazında yapılacak piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; iş, imalat ve/veya malzemenin yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından ve satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir.
(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verilir, fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar Katma Değer Vergisi hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaları dikkate alınmaz.”,
hükümleri bulunmaktadır.
Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin;
“Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı, “ı) Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı: Doğrudan temin usulüyle ihale komisyonu kurulmadan yapılacak alımlarda; alımı yapmakla görevlendirilen kişi veya kişilerce yapılan piyasa fiyat araştırması sonucunda alınan teklifleri, uygun görülen fiyat ile yükleniciyi gösteren ve söz konusu kişi veya kişilerce imzalanan tutanağı,” şeklinde tanımlanmış,
“4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre yapılacak alımlar” başlıklı 49’uncu maddesinde, “(1) 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulüyle yaptırılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işi bedellerinin ödemelerinde;
a) Onay Belgesi,
b) Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı (Örnek: 3) veya ihale komisyonu kararı,
c) Düzenlenmesi gerekli görülmüş ise sözleşme,
ç) Fatura,
d) Muayene ve kabul komisyonu tutanağı, kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge,
e) Mal ve malzeme alımlarında, taşınır işlem fişi
ödeme belgesine eklenir.…” ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereği doğrudan temin usulü ile yapılan yapım işi alımlarında fiyat tespiti için yapılan piyasa fiyat araştırmasının yaklaşık maliyet hesaplama usul ve esaslarına göre yapılması ve ilgili belgelerin onaya eklenmesi zorunludur. Mevzuatta yaklaşık maliyet hesaplama çalışmalarının yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarlar ile fiyat ve rayiçlerin tespiti şeklinde yapılacağı belirtilmiştir. Bu sebeple doğrudan temin usulü ile yapılan yapım işi alımlarında da piyasa fiyat araştırma çalışmaları iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standartları, yapım şartları, ölçü yeri ve metrajları belirlenerek yapılmalıdır.
Belediye tarafından doğrudan temin usulüyle gerçekleştirilen mülkiyeti Belediyeye ait olan iki katlı eski taş binanın tadilat ve tamirat işçiliği alımı için yapılan piyasa fiyat araştırmasında iş grubu, iş kalemlerine yer verilmiş ve birim fiyat olarak dört ayrı firmadan fiyat alınmış, ancak yaptırılacak işlerin metrajlarına yer verilmemiştir.
Sorumluların savunmalarından, fiyat araştırmalarının götürü bedel yerine birim fiyat olarak yapılmasının nedeninin tadilat ve tamiratın yapılması sürecinde miktarın net bir şekilde belirlenemediği için olduğu, doğrudan temine esas fiyat araştırma tutanaklarının incelendiğinde teklif edilen bedellerin 1 m2 veya 1 m için alındığı fiyat araştırması sonucunda en düşük fiyatın … tarafından teklif edildiği ve tutanağa bağlanarak belirlendiği, tadilat ve tamirat işinin tamamlanmasından sonra yapılan işlerin net metrajlarının Yüklenici ile birlikte hesaplandığı, hesaplanan metrajlar ile birim fiyatların çarpımı sonucu belirlenen tutarın yükleniciye ödendiği anlaşılmıştır.
Tadilat ve tamirat işçiliği için yapılan piyasa fiyat araştırma çalışmalarında dokuz kalem işçiliğe yer verilmiş ve “Laminant kaplama işçiliği” dışında diğer kalemler için 1 m2 üzerinden işçilik fiyatı alınmış, en düşük teklifi veren yükleniciye iş yaptırılmıştır. Her ne kadar piyasa fiyat araştırması yapılırken yapılacak işlerin metrajlarının belirlenmesi gerekirse de söz konusu tadilat ve tamirat işi iki katlı taş bir binada yaptırıldığı düşünüldüğünde ilgili işçiliklerin 1 m2 olarak uygulanmasının ya da tüm tadilat tamirat işinin KDV hariç en düşük teklif fiyat olan …TL’ye yaptırılmasının mümkün olmadığı açıktır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde kamu zararının “Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlandığı da göz önünde bulundurulduğunda öncelikle mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemin tespit edilmesi ile mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması, hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması gerekir.
Somut olayda, tadilat ve tamirat işinin tamamlanmasını müteakip yapılan işlerin metrajları ile birim fiyatların çarpımı sonucu ortaya çıkan tutar Yükleniciye ödendiğinden, konu edilen harcamanın 5018 sayılı Kanun’un 71’inci maddesine göre kamu zararı olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu itibarla, kamu zararı oluşmayan … TL tutarındaki ödeme ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
