KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİN FESHİ VE UYUGULANACAK YAPTIRIMLAR
Son dönemde aşırı fiyat artışlarından da kaynaklı olarak kamu ihale sözleşmelerinin feshi sıkça gündeme gelmektedir.
Fesihte idarenin ya da yüklenicinin kusurlu olmasına göre fesihten kaynaklı yaptırımlar değişmektedir.
Bu noktada sözleşmenin idare tarafından haklı feshi ya da yüklenici tarafından haksız feshi durumlarında uygulanacak yaptırımların neler olduğunun yükleniciler tarafından bilinmesi önemlidir.
Bu yaptırımlar şunlardır:
-Kesin ve ek kesin teminatların gelir kaydedilmesi
-Teminatın ayrıca güncellenerek tahsili
-İhalelere katılmaktan yasaklama
-İdarece zarar ziyan talebinde bulunulması
Söz konusu yaptırımlardan kurtulmanın yolu idarece yapılan feshin haksız olduğunun mahkeme yoluyla ortaya konulması ya da fesihte ortak kusurun bulunduğunun ortaya konulmasıdır.
Bu hususlar adli yargıda açılacak haksız fesih davasıyla mümkün olabilecektir.
Bu noktada özetle şunları söyleyebiliriz.
- Yargıtay uygulamalarında menfi zararın yüklenicinin yapmadığı ve fesih tarihi itibariyle kalan iş ve imalâtın ilk ihalede yükleniciden sonraki en düşük teklifi veren teklif sahibine verilmesi halinde ödenmesi gereken bedel bulunup, kalan işin fesih tarihinden itibaren makul süre içinde ve aynı koşullarda başka bir yükleniciye verilmesi halinde ödenecek bedel hesaplattırıldıktan sonra bulunacak rakam ile kaçırılan fırsat olarak ifade edilen ilk ihalede yükleniciden sonra en düşük fiyatı veren teklif sahibinin verdiği fiyat arasındaki fark ile bu farka ikinci ihalenin yapılması için gerekli masraflar eklenerek hesaplanması gerektiği kabul edilmektedir.
- Söz konusu durumda ikinci yükleniciye kalan işin verildiği ikinci sözleşmenin makul süre içerisinde yapılıp yapılmadığının, ikinci ihale ile birinci ihalenin aynı özellikleri taşıyıp taşımadığının özellikle imalâtın konusu ve niteliklerinin farklı olup olmadığının, ilk sözleşmeye dahil olmayan bir imalâtın ikinci sözleşmeye ilave imalât olarak dahil edilip edilmediğinin belirlenmesi gerekmektedir. Aksi durumda zarar talebi mümkün olmayacaktır.
3.Tarafların sözleşmenin feshinde ortak kusurlu olması durumunda da fesih nedeniyle uğradıkları menfi zarara ilişkin talepte bulunamazlar.
4.Sözleşmenin idare ve yüklenicinin ortak kusuruyla feshi durumunda teminat gelir kaydedilemez ve menfi zarar talep edilemez.
Yargıtay Yüksek Hukuk Genel Kurulu ve Yargıtay Yüksek 15. Hukuk Dairesi kararları gereğince sözleşmenin feshinde her iki taraf kusurlu olduğunda;
-Tarafların birbirlerinden tazminat talebinde bulunamaz ve sadece birbirlerine kazandırdıklarını geri verme hükümlerine göre isteyebilirler.
-Geri vermenin kapsamının tayininde de kıyas yolu ile sebepsiz zenginleşme kuralları uygulanır.
-Tarafların sözleşmenin feshinde ortak kusurlu olması durumunda fesih nedeniyle uğradıkları menfi zarara ilişkin talepte bulunamazlar.
-Bu durumda teminat mektubunun irad kaydedilmesi mümkün değildir
SÖZLEŞMENİN İDARECE HAKLI FESHİ DURUMLARINDA UYGULANACAK YAPTIRIMLARA İLİŞKİN TABLO
|
Sözleşmenin fesih nedeni |
Teminatlar |
Yasaklama |
Menfi Zarar | |
| 1 | Sözleşmenin 4735 sayılı Kanuna aykırı şekilde devredilmesi(4735/16) | Gelir Kaydedilir | Yasaklanır | İstenebilir |
| 2 | Yüklenicinin ölümü (4735/17-a) | Gelir Kaydedilmez | Yasaklanmaz | İstenemez |
| 3 | Yüklenicinin iflas etmesi(4735/17-b) | Gelir Kaydedilir | Yasaklanmaz | İstenemez |
| 4 | Yüklenicinin ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkûmiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde vekil veya yasal temsilci tayin edilememesi (4735/17-c) | Gelir Kaydedilir | Yasaklanmaz | İstenemez |
| 5 | Yüklenicinin mali acziyet nedeniyle taahhüdün yerine getirilemeyeceğinin idareye bildirilmesi(4735/19) | Gelir Kaydedilir | Yasaklanır | İstenebilir |
| 6 | Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi (4735/20-a) | Gelir Kaydedilir | Yasaklanır | İstenebilir |
| 7 | Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi (4735/20-b) | Gelir Kaydedilir | Yasaklanır | İstenebilir |
| 8 | Sözleşmeden önceki yasak fiil ve davranışlar nedeniyle sözleşmenin feshi(4735/21) | Gelir Kaydedilir / Ceza Kesilir | Yasaklanır | İstenebilir |
| 9 | Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshi(4735/21) | Gelir Kaydedilmez | Yasaklanmaz | İstenemez |
İHALE SÜREÇLERİYLE İLGİLİ TÜM SORULARINIZ İÇİN UZMANLARIMIZLA İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ.
