YAPIM İŞLERİNDE TEKNİK PERSONEL BULUNDURMA ZORUNLULUĞU VE SAYIŞTAY KARARLARI
Uygulamada yapım işleri teknik personel bulundurma zorunluluğu hususuna ilişkin ceza uygulamalarının Sayıştay kararlarına sıklıkla konu edildiği görülmektedir. Ancak ikincil mevzuatta yapılan değişiklikler neticesinde “teknik personelin iş programına göre, işin kendi mesleğine ilişkin kısmının gerçekleştirilmesi sırasında işyerinde bulundurulması” hususu netlik kazanmış olduğundan, bütün teknik personellerin işin başından sonuna kadar iş başında bulunmadığından bahisle ceza uygulaması söz konusu olmayacaktır. Yapım işlerinde ihale süreci ve teknik personel konusu, yüklenicilerin sorumluluklarını belirlemekte önemlidir.
Bunun dışında uygulamada sıkça karşılaşılan bazı hususlara ilişkin Sayıştay kararlarının aşağıda özetlendiği şekilde olduğu görülmüştür.
–Aynı yüklenicinin taahhüdünde ve aynı zaman diliminde aynı şantiyeden yönetilerek yapıldığı anlaşıldığından aynı teknik personelin her iki işin yapımına da teknik bilgi sağlamasına ve işlere nezaret etmesine yasal açıdan hiçbir engel durum bulunmamaktadır. İhale kanununa göre teknik personel zorunluluğu, yüklenicinin birden fazla projede yer alması durumunda da dikkate alınmalıdır.
-Her ne kadar sözleşmenin 24. maddesinde çalıştırılacak teknik personel için beş yıllık deneyim şartı aransa da; yüklenici çalıştıracağı teknik personele ilişkin gerekli dokümanları idareye ibraz etmiş, idare tarafından bunlara herhangi bir itirazda bulunulmamıştır. İş sözleşmede belirtilen esaslara uygun olarak ikmal edilmiş ve idareye teslim edilmiştir. Bu aşamadan sonra sadece teknik personelin deneyim süresinin yetersizliği nedeniyle ceza uygulanması mevzuata uygun bulunmamaktadır. Kamu ihale mevzuatına göre teknik personel deneyimi önem taşısa da, sözleşmede belirtilen şartlara uyulduğunda ceza uygulanması gerekmez.
-Kendi nam ve hesabına çalışan kişinin de teknik personel olarak gösterilmesi mümkündür. İhale süreçlerinde teknik personel belirleme esnekliği, yüklenicinin farklı seçenekler sunmasına olanak tanır.
-Teknik personelin işi başında bulunmadığına dair tespitin Bayındırlık İşleri Kontrol Yönetmeliği hükümlerine göre yapılması gerekir. Teknik personel bulundurma zorunluluğu denetimi, belirlenen yönetmelik esaslarına dayanmalıdır.
-Teknik personelin devamlı olarak işyerinde bulundurulmasına dair sözleşme hükmünün, işin kendi mesleğine ilişkin kısmında o kısmın gerçekleştirilmesi için gereken süre içinde iş başında bulunulması olarak anlaşılması gerekir. Şantiyelerde teknik personel bulundurma süreleri, işin kapsamına göre düzenlenmelidir.
–İdarenin onayına sunulmayan dolayısıyla işin başında hangi sıfat ve yetkiyle bulunduğu bilinmeyen kişinin sözleşmede öngörüldüğü şekliyle teknik personel olarak kabulü mümkün değildir. Kamu ihalelerinde teknik personel yetkilendirmesi, idarenin onayı ile netlik kazanır.
–Yüklenici kendisini teknik personel olarak gösterebilir. Teknik personel olarak işin başında bizzat bulunması gereken mühendislerin aynı zaman dilimi içinde aynı yükleniciye ait birden fazla işte teknik personel olarak görev alabilir. İnşaat projelerinde mühendislerin görev dağılımı, aynı yükleniciye ait projelerde esneklik gösterebilir.
Teknik personel sözleşmede istenilen deneyim süresini sağlamasa da, gerekli dokümanlar idareye ibraz edilmiş ve idare tarafından bunlara herhangi bir itirazda bulunulmamış olduğundan ceza uygulanmasının mevzuata uygun değildir. Teknik personel bildiriminin son gününün tatile gelmesi durumunda bildirimin ilk mesai günü yapılabilir. Teknik personel bildirimi süresi, idari prosedürlere uygun olarak düzenlenmelidir.
Şantiye günlük defterinin tutulmamış olmasının ve şirketin ilgili teknik personelin SGK primlerini ödememesinin teknik personelin çalıştırılmadığına tek başına kanıt olamaz. Şantiye defteri ve SGK prim ödemeleri, teknik personel çalıştırma zorunluluğunun yerine getirilmesi için tek başına yeterli bir ölçüt değildir.
SGK kurum giriş kayıtlarının yapılmış olması bu teknik elemanların bu işte çalıştığı anlamına geldiğinden, SGK primlerinin yatırılmaması Sözleşme hükmü cezanın uygulanmasını gerektirir bir durum değildir. İhale sözleşmelerinde SGK kayıtlarının önemi, ceza uygulamaları açısından belirleyici olabilir.
Teknik personelin şantiye defterinde yazılı olmaması tek başına şantiyede bulunmadığı anlamına gelmez. Şantiye defteri kayıtları, teknik personelin işteki varlığını kanıtlamada tek başına yetersiz olabilir.
Şantiye şefinin, yapım işini yüklenici adına yöneten kişi olarak, iş başında bulunma süresi ve zorunluluğu diğer teknik personelden ayrı değerlendirilmesi gerekir. Şantiye şefinin ihale süreçlerindeki rolü, diğer teknik personelden farklı olarak düzenlenmelidir.
Söz konusu kararlar Sayıştay Temyiz Kurulu ve daire kararlarından özetlenmiş olup, farklı değerlendirmelerin bulunduğu kararlar da olabilir.
Konu ile ilgili diğer yazılarımıza göz atmak için aşağıdaki linkleri inceleyebilirsiniz.
