ANAHTAR TESLİMİ GÖTÜRÜ BEDEL İHALELERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER
Anahtar teslimi götürü bedel ihale, yapım işlerinde uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklilerin teklif verebildiği ihale türüdür.
Yapım işlerinde kural olarak uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde ise anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunluluğu bulunmaktadır. Anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilen işlerde aynı zamanda uygulama projesinin ihale dokümanı ekinde isteklilere de verilmesi gerekmektedir.
Burada şu hususa dikkat edilmelidir ki, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilmesi gerektiği halde birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale yapılması 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun (KİK) 62’nci maddesinin (c) bendine aykırılık nedeniyle iptal sebebi olabilmektedir.
Belli durumlarda ise ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu durumlarda birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılması gerekmektedir.
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme esaslarına ilişkin Kurul kararları aşağıda sunulmuştur.
Örnek Karar: Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihalelerde iş kapsamındaki imalat miktarlarının istekli olabileceklere verilmemesi gerektiği hakkında.
Kamu İhale Kurulu’nun 01.08.2011 tarih ve 2011/UY.II-2588 sayılı Kararı.
…Bina yapımına dair ihalelerin kural olarak anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilmesi yasa gereği zorunludur.
Bu tür ihalelerde, idarece iş kapsamındaki imalat miktarları istekli olabileceklere verilmemekte, bunun yerine katılımcıların ihale dokümanı kapsamında verilen uygulama projeleri ve mahal listelerini kullanarak imalat miktarlarını hesaplamaları gerekmektedir.
Ayrıca, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edilen yapım işlerinde, sözleşme sürecinde yükleniciye yapılacak ödemeler teklif edilen birim fiyatlar ve imalat miktarları üzerinden değil, yüklenicinin teklifine bağlı olarak idarece önceden belirlenmiş olan pursantaj oranları üzerinden gerçekleştirilmektedir. Özetle, bu tür ihalelerde, istekliler teklif ettikleri fiyat ile ihale konusu işin bir bütün olarak sözleşme ve ekindeki proje ve dokümanlara uygun bir şekilde yapımını taahhüt etmektedirler.
Aşağıda uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel ihaleye çıkılması gerekliliğine ilişkin Mahkeme kararlarına yer verilmiştir.
Örnek Karar: Anahtar teslimi götürü bedel usulü ile ihaleye çıkılan bir yapım işinde, uygulama projesi yapılmadan ihaleye çıkılamayacağı hakkında.
Ankara 2’nci İdare Mahkemesi’nin 09.11.2006 tarih ve E:2006/495 sayılı Kararı.
…Olayda, uyuşmazlık konusu ihalenin bir yapım işi ihalesi olduğundan, anahtar teslimi götürü bedel usulü ile ihaleye çıkılan bir yapım işinde, uygulama projesi yapılmadan ihaleye çıkma olanağı bulunmamaktadır.
İhale dokümanında yer alan izometrik planlar, krokiler, teknik şartname ve özel teknik şartnameleri Kanunun 4. maddesinin öngördüğü anlamda yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği uygulama projesi olarak değerlendirme olanağı bulunmamaktadır. Nitekim ihale dokümanı ekinde yer alan Doğalgaz Dönüşüm Özel Teknik Şartnamesinin İşin Kapsamı başlıklı 1. maddesinde, çizilecek projelerin idare ve BOTAŞ a onaylattırılacağı; standartlar başlıklı son maddesinde, projelerin yapım yüklenicisine ait olduğu düzenlemeleri işin uygulama projesinin olmadığının göstergesidir.
Bu durumda, yasanın amir hükmüne açıkça aykırı olarak uygulama projesi hazırlanmadan çıkılan ihale işleminin davalı Kurumca iptali gerekirken itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamıştır.
***
Örnek Karar: Anahtar teslimi götürü bedel usulü ile ihaleye çıkılan bir yapım işlerinde uygulama projelerinin tam olması gerektiği hakkında.
Ankara 8 inci İdare Mahkemesince verilen 04.11.2009 tarih ve E:2009/1307 sayılı Kararı.
…Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; teknik ve mali özellikleri gerekli netlikte belirlenemeyen yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabileceği, diğer durumlarda ise yapının her türlü ayrıntısını gösteren uygulama projesi ile ihalenin yapılması gerektiği, uygulama projesi bulunan ihalelerde anahtar teslim götürü usulle ihale yapılmasının zorunlu olduğu açık olarak ifade edilmiş olup anahtar teslim götürü usulle yapılan ihalelerde ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ile bunlara dair mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için yüklenici tarafından teklif verildiği dikkate alındığında ihaleye katılan isteklilerin tekliflerini belirleyebilmeleri için uygulama projelerinin yapıya ilişkin her türlü teknik ayrıntıyı içermesi gerektiği, aksi bir durumun bu usulün özüne aykırılık teşkil edeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla uyuşmazlık konusu ihalede itirazen şikâyet başvurusuna da konu olan Mimari Projedeki bodrum kat kesitinde zemin kaplaması hakkında tarif yapılarak 1. ve 2. kat zemin kaplamaları hakkında herhangi bir tarif yapılmamasının ihale dokümanı satın alarak istekli durumuna giren davacının teklifini oluşturmasını engelleyerek ihaleye iştirak edememesine neden olduğu, anılan ihaledeki bu eksikliğin Anahtar Teslimi götürü usulünün özüne ve ihalelerin saydamlığı ilkesine aykırı olduğu kanaatine varıldığından davacının talebinin reddedilmesine dair Kamu İhale Kurulu Kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
***
Örnek Karar: Uygulama projesi olmadan işin ihale edilmesi hakkında.
Ankara 9. İdare Mahkemesinin 16.02.2007 tarih ve E:2006/2416 sayılı Kararı.
…Tepebaşı Belediye Başkanlığınca 11.08.2006 tarihinde Açık İhale Usulü ile yapılan “2006/82924 İKN’li Betondan İmal Edilmiş Prefabrik Elemanlarla Yol ve Tretuvar Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak, Turhanlar Petrol Karo İnş. Malz. San. Ltd. Şti. tarafından yapılan şikâyet başvurusu üzerine, Kamu İhale Kurulunun 02.10.2006 tarih ve 2006/UY.Z-2351 sayılı Kararıyla; “4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun uygun bulunmadığına” karar verilmiştir.
Anılan Kurul Kararının yürütülmesinin durdurulması ve iptali istemiyle, Turhanlar Petrol Karo İnş. Malz. San. Ltd. Şti. vekili Av. Mehmet DİLEK tarafından açılan davada, Ankara 9. İdare Mahkemesince verilen 16.02.2007 tarih ve E:2006/2416 sayılı karar ile;
“…yukarıdaki mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62. maddesinde c bendinde yapım isterinde uygulama projesi olmadan ihaleye çıkılamayacağı, istisnai bazı hallerde uygulama projesi olmadan da ihaleye çıkabileceğinin belirtilmesine rağmen dava konusu ihalede bu istisnaî durumlardan birinin olmadığı, ihaleyle ilgili Özel Teknik Şartnamenin 4. ve 5. maddesinde uygulama yapılacak alandaki asfalt ve tretuvarın sökümü sonucunda çıkacak molozların nereye döküleceği konusunda çelişkili açık ve net olmayan ifadelere yer verildiği görülmektedir. Aynı şekilde teknik şartnamenin 33. maddesi gereği uygulama yapılacak mahalle ve sokaklarda kullanılacak malzemelerin renklerinin belirlenmediği, bu haliyle idarenin keyfi davranmasına sebep olabilecek, ihaleye katılmak isteyen firmaların teklif değerlendirmesini etkileyebilecek konularda herhangi bir açıklık olmayan, rekabeti engelleyici ve fırsat eşitliğini sağlayacak nitelikte olmayan, uygulama projesi bulunmayan ihale işlemlerine karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine yönelik Kamu İhale Kurumu işleminde mevzuata uygunluk görülmemiştir…” şeklinde gerekçe belirtilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.
(Aşırı Düşük Teklif Sorgulama Rehberi, TBB Yayınları,2016)
