FİYAT DIŞI UNSUR UYGULAMASI İHALELERİN DAHA YÜKSEK BEDELLE SONUÇLANMASINA MI YOL AÇIYOR?
1.GENEL OLARAK
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde ihalesi yapılan yapım işlerinin diğer alımlarda olduğu gibi, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılması gerekmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif ise sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenebilecektir. Son dönemde yapılan ihaleler incelendiğinde –özellikle yatırımcı kuruluşların yapım işleri- fiyat dışı unsurlara yönelik belirlemeler yapıldığı görülmektedir. Fiyat dışı unsur uygulaması genel itibariyle olumlu bulunan bir uygulama olarak değerlendirilmekle birlikte, zaman zaman rekabeti ortadan kaldırıcı ya da ihalenin daha yüksek teklif bedeli sahibi istekliye verilmesi sonucunu doğuran bir uygulamaya dönüşmesi nedenleriyle eleştirilmektedir.
2.KONUYA İLİŞKİN MEVZUAT DÜZENLEMELERİ
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 40.maddesinde;
“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/13 md.)Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.
Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.
En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.
…”
Hükmü yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 62. maddesinde;
“(1) İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.
(2)Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.
(3)Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde belirlenemez.
(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.”
Düzenlemesi yer almaktadır.
Son olarak da Kamu İhale Genel Tebliğinin 53.3. maddesinde;
“53.3Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi ile ilgili hususlar.
53.3.1. Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir.
53.3.2. Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere halel getirmeyecek bir biçimde idari şartnamede açık ve net olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
53.3.3. İdari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların parasal değerlerinin veya nispi ağırlıklarının belirlenmesi gerekmektedir.
53.3.4. Fiyat dışı unsur olarak yalnızca niceliksel unsurların belirlenmesi zorunlu olmayıp bu kapsamda niteliksel belirlemeler de yapılabilir. Bu bağlamda, ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilecektir.”
Açıklamaları yer almaktadır.
3.SÖZ KONUSU DÜZENLEMELER ÇERÇEVESİNDE FİYAT DIŞI UNSUR UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Yukarda yer verilen düzenlemeler çerçevesinde fiyat dışı unsur belirlenirken idarelerce dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1)İdareler ekonomik açıdan en avantajlı teklifi, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alarak belirleyebilirler. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirleneceği hususu tamamen idarelerin takdirindedir.
Ancak ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, fiyat dışı unsurların neler olduğu tereddüde yer vermeyecek şekilde ihale dokümanında düzenlenmeli ve bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları da belirlenmelidir.
2)Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5. maddesinde belirtilen ilkeleri ihlal etmemesi gerekmektedir. Bu kapsamda fiyat dışı unsurların, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde ya da belli firmalara avantaj sağlamak amacıyla belirlenmemesi gerekmektedir.
3)Kanunun 40. maddesinde, “işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar” belirlenmişken, Tebliğde bu husus niceliksel unsurların yanında “niteliksel” belirlemeler de yapılabileceği; bu bağlamda, ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususların da fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği belirtilmiştir.
4)Fiyat dışı unsur belirlendiği durumlarda, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanması ve bu belgenin ihale onay belgesinin ekinde yer eklenmesi gerekmektedir.
4.FİYAT DIŞI UNSUR BELİRİMESİNE İLİŞKİN SAYIŞTAY TARAFINDAN ELEŞTİRİ KONUSU YAPILAN HUSUS
Sayıştay Mali Denetim Raporunda bu konuya ilişkin çarpıcı bir tespit bulunmaktadır.
Sayıştay Mali Denetim Raporunda özetle, idarenin yapmış olduğu fiyat dışı unsurlara ilişkin her ne kadar Tebliğde benzer düzenlemeler yer almış olsa bile, gerek Kanunda gerekse Yönetmelikteki düzenlemelere açıkça aykırılık teşkil ettiği, söz konusu fiyat dışı unsur uygulaması ile Kanunda ifade edilen ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde kullanılabilecek olan fiyat dışı unsur uygulaması birbirinden tamamıyla farklı olduğu, bahsi geçen ölçütlerin fiyat dışı unsur olarak yapım işi ihalelerinde kullanılması yapılacak olan eserde veya işin yapım sürecinde idareye ek bir fayda sağlanılmamasına rağmen, ihalelerin daha yüksek bedellerle sonuçlanmasına yol açmakta olduğu belirtilmiştir.
Rapora konu husus esasen belediyeler de dahil tüm idareler için geçerlidir. Rapora konu edilen hususta idarenin fiyat dışı unsur olarak belirlediği ölçütler ve uygulama yöntemlerinin şu şekilde olduğu görülmüştür:
1)Kalite Nitelik Puanı (KNP): KNP kriterinin fiyat dışı unsur olarak belirlenmesiyle, teklif edilen birim fiyatların kendi içinde dengesi sağlanarak, her bir imalat kalemi bazında aşırı düşük veya aşırı yüksek fiyat teklif edilmesinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır.
Kalite nitelik puanı kıstası, ihale bazında değişmekte birlikte, genellikle 25 ile 35 puan arasında ağırlandırılmaktadır.
2)Kapasite Durum Puanı: Kapasite Durum Puanı kriteri ile isteklilerin idareye karşı taahhütte bulundukları iş sayısının artması halinde, puanlamada daha düşük puan almaları hedeflenmektedir. Ancak, bu nitelikteki bir ölçütün fiyat dışı unsur olarak uygulanması, ihale edilen yapım işinin inşa edilmesi yahut kullanımı aşamalarında idareye veya kamuya, Kanunda belirtildiği üzere işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi açılardan nasıl bir ek fayda sağlayacağı anlaşılamamaktadır. Dolayısıyla, bu nitelikteki bir ölçütün fiyat dışı unsur olarak belirlenmesi Kanuna aykırılık teşkil etmektedir.
Kapasite Durum Puanı kriteri genellikle 3 puan verilerek puanlamaya dâhil edilmektedir. İdareye karşı ihale dokümanında belirlenen büyüklükten daha az yüklenimi bulunan istekliler tam puan almakta ve yüklenim sayısı arttıkça bu ölçüt bazında alınan puan azalmaktadır.
3)Tatbikat Sicil Puanı: Tatbikat Sicil Puanı ölçütü ile isteklinin daha öncesinde idareye karşı yüklenimde bulunduğu işlerde, işin fesih veya devir edilmesi durumunun puanlanması amaçlanmaktadır. Zira, isteklinin daha öncesinde idareye karşı yüklenimde bulunduğu işlerde feshedilme veya devir edilme durumları varsa istekli bu kriter bazında puan almamaktadır. Belirlenen bu ölçütte Kanunda yer alan ve fiyat dışı unsur uygulamasının sınırlarını belirleyen işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi ölçütleri karşılamamakta ve dolayısıyla kamuya veya idareye sağladığı herhangi bir fayda bulunmamaktadır.
Tatbikat sicil puanı unsuru genellikle 2 puan verilerek puanlamaya dâhil edilmektedir.
4)Teknik Değer Nitelik Puanı: Teknik Değer Nitelik Puanı kriteri ile isteklinin idareye karşı yüklenimde bulunduğu, ihale tarihinden geriye doğru son 15 yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, işin büyüklüğü bazında artı puan verilmesi öngörülmektedir. Örneğin, 10.000 hektar ve üstü sulama iş bitirme belgesi sunan isteklilere, bu ölçüt bazında ihalede tam puan verilirken, bu miktarın altındaki değerler için azalan miktarda (orantı yöntemiyle bulunan) puan verilmektedir.
Teknik değer nitelik puanı kriteri ihale bazında değişmekle birlikte, genellikle 5 ile 15 puan arasında ağırlandırılmaktadır.
Raporda ayrıca;“…mezkür Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre, ihale dokümanında belirlenen fiyat dışı unsurların işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi açılardan idareye, gerek işin yapılması esnasında gerekse tamamlanan işten elde edilecek fayda noktasında artı değer sağlayıcı özellikte olması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenirken fiyat dışı unsur kullanımı sonucu, geçerli teklifler arasında en düşük bedelli tekliften daha yüksek bedelli bir teklifin kabul edilebilmesi için, kabul edilecek olan daha yüksek bedelli teklif ile yapılacak işin, ilk teklif ile yapacak işe nazaran, idareye sağlayacağı bir takım niceliksel veya niteliksel artı değerlere sahip olması gerekmektedir. Fakat, uygulamada, belirlenen fiyat dışı unsurlar ve puanlama yöntemi nedeniyle, yapılacak olan işin her yönüyle aynı olmasına (proje ve teknik şartnameler aynı) ve dolayısıyla idareye herhangi bir ek katkı veya değer sağlanmamasına rağmen, yapım işleri en düşük geçerli teklif bedeli sunan istekli yerine, daha yüksek teklif bedeli sunan isteklilere ihale edilebilmektedir.
Fiyat dışı unsur olarak uygulanan Kalite Nitelik Puanı kriteri ile teklif edilen birim fiyatların kendi içinde dengesi sağlanarak, her bir imalat kalemi bazında aşırı düşük veya aşırı yüksek fiyat teklif edilmesinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Nitekim, bu durum ihale sisteminde suistimale açık bir alandır. İdare uygulamasında, söz konusu kriter ile ortaya çıkabilecek bir suistimali engellemeye çalışmakta ve görüldüğü kadarıyla bu hususta başarılıda olmaktadır. Ancak, İdarenin bu uygulaması, Kanun ve Yönetmelikte belirtilen, fiyat dışı unsur kavramının kullanım amaçları ile çelişmektedir. Zira, ihalesi yapılan yapım işinin inşa veya kullanım sürecinde herhangi bir ek fayda ortaya çıkmamasına rağmen, İdarenin yapım işini geçerli nitelikteki en düşük teklife nazaran daha yüksek bir bedelle ihale edilme durumu ortaya çıkabilmektedir.
İdare tarafından yapılan açıklamada Teknik Değer Nitelik Puanı (TDNP) kriterinin uygulama amacının, yapım işleri deneyimi ve yeterliliği daha yüksek olan isteklilere ihale edilmesi olduğu ifade edilmektedir. İşlerin bu nitelikteki isteklilere ihale edilerek, işin yapılması esnasında ortaya çıkabilecek olan imalat hatalarının daha düşük düzeyde kalacağı belirtilmektedir. Ancak, özellikle bu ölçüt, Kanun ve Yönetmelikte ifade edilen fiyat dışı unsur uygulamasına aykırılık teşkil etmektedir. Zira, bulgu metninde de belirtildiği üzere, TDNP ölçütünün fiyat dışı unsur olarak kullanılması, ihalenin geçerli en düşük teklife kıyasla daha yüksek bir bedelle sonuçlanmasına yol açmakta, fakat İdareye sağlanan fayda noktasında ek bir değer artışı söz konusu olmamaktadır. Diğer bir deyişle, ihale edilen yapım işinin gerek inşası gerekse kullanımı esnasında sağlanan fayda noktasında herhangi bir değişiklik olmamasına rağmen yapım işi çok daha yüksek bedellerle ihale edilmektedir. Nitekim daha düşük bedele sahip istekli teklifide, 4734 sayılı Kanun nezdinde geçerli bir tekliftir. Bu mevzuat hükümüne göre yeterliliği kanıtlanan bir teklifin, fiyat dışında başka bir nedenle farklılaştırmaya tabi tutulması mümkün değildir. Dolayısıyla, uygulama bu yönüyle Kanun ve Yönetmelikteki fiyat dışı unsur uygulamasına ilişkin hükümlere aykırılık teşkil etmektedir.
Öte yandan, TDNP kriteri uygulaması nedeniyle, yapım işinin daha yüksek bedelle, daha deneyimli isteklilere ihale edilmesi sonucunda yapılan imalatların, diğer şekilde (fiyat dışı unsur kullanılmayarak) ihalesi yapılan işlere nazaran daha başarılı sonuçlar ürettiğine ilişkin herhangi kanıtlayıcı bir çalışma bulunmamaktadır.
Ayrıca, ihalesi yapılan yapım işinin, yüklenicin vermiş olduğu teklif ile proje ve şartnamelere uygun olarak yapılmasının sağlanması, yüklenicinin vasfından ziyade kontrol teşkilatının etkin bir şekilde çalışmasına, görevini tam anlamıyla yapmasına bağlıdır. Kontrol teşkilatına, işlerin sözleşmeye uygun bir şekilde yaptırılmasını sağlayacak yetkiler 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda ve sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinde verilmiştir. İhale öncesi gerekli çalışmalar tamamlanıp, yapılacak olan işi tam anlamıyla tarifleyen proje ve şartnameler hazırlanıp ihaleye çıkıldıktan sonra, yüklenicinin yapmayı taahhüt etmiş olduğu işi, proje ve şartnamelerine uygun olarak yapmaması veya kontrol teşkilatının işi bu şekilde yaptıramaması kabul edilebilir nitelikte bir durum değildir. Dolayısıyla, İdarenin ihaleyi geçerli en düşük teklife nazaran daha yüksek bir bedelle sonuçlandırarak, deneyim düzeyi daha fazla olan yüklenicinin ihaleyi almasını sağlayıcı bu nitelikte bir uygulama Kanunda belirtilen fiyat dışı unsur tanımına ve uygulamasına aykırıdır.
Örneğin, bulgu metninde de yer aldığı üzere, Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 1. Kısım Şebeke İkmali Yapım İşi ihalesinde fiyat dışı unsurlar kullanılmıştır. İhaleyi alan isteklinin teklifi tutarı 328.161.879,57 TL iken, geçerli en düşük bedelli teklif tutarı 306.969.631,33 TL dir. İhalenin geçerli nitelikteki en düşük teklif yerine, 21.172.248,24 TL daha yüksek bedelli teklif sahibine verilmesine neden olan unsur ise TDNP uygulamasıdır. İdare, TDNP nın uygulama gerekçesini, ihale konusu yapım işinin daha deneyimli yüklenicilere verilmesi sağlanarak işin yapımı esnasında ortaya çıkabilecek imalat hatalarının en az düzeye indirilmesi olarak açıklamaktadır. Ancak, burada öncelikle bahsi geçen yapım işi ihalesine verilen en düşük teklif, 4734 sayılı kanunun belirlediği kriterleri taşıyan geçerli nitelikte bir tekliftir. Ayrıca işin proje ve şartnamelere uygun olarak problemsiz bir şekilde yapılmasını sağlamak, İdare bünyesindeki kontrol teşkilatının öncelikli görevidir. Dolayısıyla, yapılacak olan işte ve sağlanacak olan faydada hiçbir değişiklik olmamasına rağmen, işin daha sağlıklı yürüyeceği varsayımıyla TDNP uygulaması ve sonuç olarak ihalenin daha yüksek teklif bedeli sahibi istekliye verilmesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda yer alan ihale sistematiği ile uyuşmamaktadır.
Diğer yandan, yapım işi ihalesine teklif verebilecek isteklilerin yeterlilik ve deneyim düzeylerinin belirlenmesi yetkisi, Kamu İhale Kuruluna tanınmış bir yetkidir. Bulguda bahsedilen şekliyle yapılan fiyat dışı unsur uygulaması, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirlenen ihaleye katılım ve yeterliliğe ilişkin ilkeleri aşındırıcı özelliktedir. İdarenin yetki gaspına yol açabilecek nitelikte ek iş deneyim belgesi istenmesi ile aynı sonucu doğuran TDNP uygulamasının, idari yönden de İdarenin Kanuniliği ilkesine aykırılık oluşturduğu düşünülmektedir.
Ayrıca, ihale puanlamasında fiyat dışı unsurlar için belirlenen puanların oldukça yüksek olması, teklif fiyata verilen puanın ağırlığını azalmaktadır. Zira, genellikle, toplam 100 puan üzerinden fiyat puanı 50-60 puan, fiyat dışı unsur puanı ise 40-50 puan aralığında belirlenmektedir. Dolayısıyla, yapılan ihalenin esas unsuru olan yapım işi için teklif edilen bedelin, ihalenin karara bağlanması aşamasında belirleyici olma niteliği erozyona uğramaktadır.
Bulgu metninde bahsedildiği üzere, Kamu İhale Genel Tebliği 4734 ve 4735 sayılı Kanunlarda yer alan hususlara açıklık getirilmesi amacıyla çıkarılmıştır. Dolayısıyla, Tebliğ’de yer alan açıklamaların Kanun maddesinde belirtilen kapsamda anlaşılması gerekmektedir. Normlar Hiyerarşisi ilkesi gereğince alt norm olan Tebliğin, üst norm niteliğinde olan Kanun hükmüne aykırı olmaması ve Kanun maddesini genişletici yoruma tabi tutmaması gerekmektedir. Ancak, fiyat dışı unsur uygulamasına ilişkin Tebliğde yer alan düzenlemeler, Kanunun ilgili maddesindeki düzenlemenin amacını aşmakta ve oldukça genişletici nitelikte bir yoruma tabi tutmaktadır. Bu yönüyle Tebliğde yer alan düzenleme, hukuk sisteminin temeli niteliğindeki normlar hiyerarşisi ilkesine aykırıdır.”
Değerlendirmesi yapılmıştır.
5.SONUÇ
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde ihalesi yapılan yapım işlerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılması gerekmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif ise sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Bu husus idarelerin takdirindedir.
Sayıştay Mali Denetim Raporunda fiyat dışı unsur belirlenerek ihalenin sonuçlandırılması eleştiri konusu yapılmıştır. Raporda ön plana çıkan eleştiri konuları ise özetle şu şekildedir.
-İdarenin yapmış olduğu fiyat dışı unsurlara ilişkin Tebliğde düzenleme bulunsa da, Tebliğ düzenlemesi Kanunun ilgili maddesindeki düzenlemenin amacını aştığından normlar hiyerarşisi ilkesine aykırıdır.
– İdarenin yapmış olduğu fiyat dışı unsur düzenlemeleri yapılacak olan eserde veya işin yapım sürecinde idareye ek bir fayda sağlanılmamasına rağmen, ihalelerin daha yüksek bedellerle sonuçlanmasına yol açmaktadır.
-TDNP kriteri uygulaması nedeniyle, yapım işinin daha yüksek bedelle, daha deneyimli isteklilere ihale edilmesi sonucunda yapılan imalatların, diğer şekilde (fiyat dışı unsur kullanılmayarak) ihalesi yapılan işlere nazaran daha başarılı sonuçlar ürettiğine ilişkin herhangi kanıtlayıcı bir çalışma bulunmamaktadır.
-Yapım işinin, yüklenicin vermiş olduğu teklif ile proje ve şartnamelere uygun olarak yapılmasının sağlanması, yüklenicinin vasfından ziyade kontrol teşkilatının etkin bir şekilde çalışmasına, görevini tam anlamıyla yapmasına bağlıdır.
-İdarenin yapmış olduğu fiyat dışı unsur uygulaması, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirlenen ihaleye katılım ve yeterliliğe ilişkin ilkeleri aşındırıcı özelliktedir.
-Fiyat dışı unsurlar için belirlenen puanların oldukça yüksek olması, teklif fiyata verilen puanın ağırlığını azalmaktadır. Bu kapsamda genellikle, toplam 100 puan üzerinden fiyat puanı 50-60 puan, fiyat dışı unsur puanı ise 40-50 puan aralığında belirlenmekte ve yapılan ihalenin esas unsuru olan yapım işi için teklif edilen bedelin, ihalenin karara bağlanması aşamasında belirleyici olma niteliği erozyona uğramaktadır.
Anılan tespit 2018 yılı Devlet Su İşleri Mali Denetim Raporunda yer almakla birlikte, Rapora konu husus esasen belediyeler de dahil tüm idareler için geçerlidir.
